«قیمت بالای زعفران باعث شده تا در عرضه این ادویه تقلب‌های زیادی انجام شود مثل مخلوط کردن پرچم گیاه گلرنگ و گیاهان مشابه با زعفران، رنگ کردن اشک‌های اطراف ذرت با رنگ‌های مصنوعی، سنگین کردن زعفران با افزودن رطوبت یا آغشته کردن آن با سایر مواد. اخیرا متاسفانه چندی است حجاج مشرف‌شده به خانه خدا، سوغاتی را از بازار عربستان به ایران می‌آورند که به‌دلیل رنگی که شبیه به زعفران ایجاد می‌کند، در بین مردم به نام زعفران مصنوعی یا زعفران عربی شهرت پیدا کرده است».
این ها را مهندس سیدمحمد هاشمی، سخنگوی سازمان غذا و دارو درباره زعفران عربستانی گفت و در ادامه، به نکته‌های بسیار مهم دیگری درباره این سوغاتی بسیار خطرناک اشاره کرد.
زعفران عربستانی، نوعی زعفران نیست؟
نه، این ماده نه‌تنها زعفران نیست، بلکه از خانواده و جنس زعفران هم نیست. در حقیقت این ماده رنگی شیمیایی و خیلی ارزان‌تر از زعفران است. بسته‌بندی زعفران عربی به شکل و شمایل زعفران معمولی اما ترکیب آن، کاملا تقلبی و بسیار خطرناک است.
به تازگی خبرهایی هم مبنی بر سرطان‌زا بودن زعفران عربستان به گوش می‌رسد. آیا شما این خبرها را تایید می‌كنید؟
رنگ تارترازین که به شکل زعفران عربی وارد ایران می‌شود، ناخالصی‌های زیادی دارد و این ناخالصی‌ها و مصرف آن ها می‌تواند عوارضی در پی داشته باشد. البته مصرف یک یا دو بار از آن لزوما باعث ابتلا به سرطان نمی‌شود اما استفاده طولانی‌مدت این محصول، عواقب خطرناکی دارد و اگر فردی مدام از این ماده استفاده کند و زمینه ابتلا به بیماری‌های آلرژیک را هم داشته باشد، بعد از چند سال درگیر بیماری‌های شدیدی می‌شود. به هر حال، این رنگ جزو رنگ‌های غیرمجاز خوراکی است و مصرف آن می‌تواند عوارضی مانند حساسیت و حتی مسمومیت ایجاد کند. از این‌رو، حجاج گرامی باید در خرید سوغاتی‌های خود دقت و از خرید این رنگ و آوردن آن به کشور خودداری کنند.
آیا سازمان غذا و دارو، مجوزی برای واردات زعفران عربستانی به كشور صادر كرده است؟
این ماده از فهرست رنگ‌های مجاز خوراکی حذف شده است و در کشور ما هم در هیچ فرآورده‌ای استفاده نمی‌شود. ضمن اینکه رنگ تارترازین یا همان زعفران عربی در خود کشور عربستان و حتی کشورهای عربی نیز استفاده نمی‌شود و فقط به نیت سودجویی و کسب درآمد از زائران، بسته‌بندی و به حجاج فروخته می‌شود. البته بد نیست که از وجود تقلبات کمی، آلودگی‌های شیمیایی و فیزیکی از قبیل رنگ‌های مصنوعی، خار و خاشاک و مواد خارجی در زعفران‌های داخلی که بیشتر در واحدهای زیرزمینی و بدون پروانه ساخت یا شناسه نظارت کارگاهی عرضه می‌شوند هم آگاه باشید.
تکلیف مصرف‌کننده در این میان چیست؟
برای اطمینان از سلامت زعفران هنگام خرید آن به شماره پروانه ساخت یا شناسه نظارت، نوع بسته‌بندی و مشخصات درج‌شده روی بسته‌ها، تاریخ تولید و انقضا و نشانی شرکت و نام تجاری آن توجه کنید.
در حال حاضر در برخی رستوران‌ها هم از زعفران عربستانی استفاده می‌شود. آیا سازمان غذا و دارو، نظارتی بر مواد اولیه مورد استفاده در تمام رستوران‌ها دارد؟
بررسی کیفیت مواد غذایی که زعفران هم جزو آن ها محسوب می‌شود، با سازمان غذا و دارو است اما نظارت بر عملکرد رستوران‌ها و مغازه‌ها با اداره صنوف و سلامت بهداشت محیط کار است البته ما پس از بررسی نتایج، آن را به سازمان‌های مرتبط اعلام می‌کنیم.
زعفران عربی
آیا قوانینی برای جلوگیری از واردات یا استفاده از زعفران عربستانی به كشور (به‌خصوص در رستوران‌ها) وجود دارد؟
همان‌طور که اشاره شد، زعفران عربی اصلا جزو خوراکی‌های مجاز نیست که بخواهیم به آن اجازه واردات بدهیم یا ندهیم، اما درباره زعفران‌های داخلی، علاوه بر صدور پروانه ساخت، به‌منظور ساماندهی وضعیت تولید و بسته‌بندی مواد غذایی بومی و سنتی که به‌طور وسیع در مناطق خاصی از کشور تهیه و توزیع می‌شود، شناسه نظارت کارگاهی نیز صادر می‌شود که ضمن شناسایی واحدهای موصوف و فراهم آوردن شرایط بهداشتی برای تولید مواد غذایی سالم و بهداشتی، شبکه کنترل و نظارت مستمر و دقیق‌تری بر فعالیت این واحدهای تولید و بسته‌بندی ایجاد می‌شود. ضوابط فنی و بهداشتی واحدهای تولیدکننده زعفران از نظر شرایط و تجهیزات تولید و بسته‌بندی، تحت عنوان حداقل ضوابط فنی و بهداشتی واحدهای آماده‌سازی و بسته‌بندی انواع ادویه تدوین شده است. صدور پروانه‌های تاسیس، بهره‌برداری و ساخت جهت واحدهای متقاضی فعالیت در زمینه تولید و بسته‌بندی زعفران در راستای وظایف این اداره و حمایت از تولید و صادرات زعفران صورت گرفته است.
توصیه آخر؟
خرید زعفران عربی به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود زیرا چیزی که شما از آن به‌عنوان زعفران نام می‌برید، اصولا زعفران نیست بلکه نوعی رنگ غیرمجاز است که مصرف آن خطرهای جانی ایجاد می‌کند. ضمن اینکه خود زعفران ایرانی در زمینه آماده‌سازی و بسته‌بندی زعفران، موفق به دریافت گواهی «اچ‌ای‌سی‌سی‌پی» (گواهینامه بین‌المللی سیستم ایمنی غذایی) شده و پس از پسته، مهم‌ترین محصول کشاورزی صادراتی است و ظرفیت بالایی در امر تولید و صادرات دارد و اصلا اینکه کسی بخواهد زعفران به ایران سوغات بیاورد، یادآور حکایت زیره به کرمان بردن است چه رسد به رنگ غیرمجاز زعفران‌نام.
