نازنین نظریان جامی سه شنبه ۱۶ دی ۱۳۹۳ - ۰۵:۰۰

آینه‌بغل سمت شاگرد، در هر ماشین مدرن هشدار یکسانی را روی خودش دارد: اشیا ازآنچه در آینه می‌بینید به شما زدیک‌ترند. تابه‌حال فکر کردید چرا این‌طور است؟ این یک ایراد در طراحی نیست، بلکه واقعاً برای امنیت افراد نوشته شده.

علت پنهان پشت این نوشته فقط یک موضوع ساده فیزیک بوده و قرار دادن آینه سمت شاگرد در محل خاص برای چشمان راننده است.

وقتی نور به سطح صافی می‌تابد زاویه نور بازتابی با زاویه نور اصلی برابر است؛ یعنی اگر نوری به آینه‌ای مسطح با زاویه ۴۵ درجه بتابد چشم شما هم باید زاویه ۴۵ درجه با آینه بسازد تا بتوانید آن تصویر را ببینید. به این نقطه، نقطه کانونی می‌گویند. در سطوح مسطح که نور را بازتاب می‌کنند این نقطه دقیقاً در مکانی قرار دارد که نور به سطح برخورد می‌کند.

سازندگان خودرو برای مدت طولانی از این ویژگی استفاده کرده و آینه‌بغل سمت راننده را صاف می‌سازند چراکه بازتاب دقیقی دارد اگرچه نقطه کانونی کوچک‌تر داشته و هرچه از آینه دورتر شوید دید کمتری خواهید داشت. ازآنجاکه چشم راننده در حدود ۳ فوت (حدود ۹۱ سانتی‌متر) از آینه فاصله دارد مشکلی ایجاد نخواهد کرد ولی آینه سمت شاگرد دو برابر این فاصله را داشته و از زاویه شدیدتری دیده می‌شود. اگر آینه این سمت هم صاف ساخته می‌شد قسمت خیلی کمی از جاده را نشان می‌داد و نقطه کور به‌قدری بزرگی پیدا می‌کرد که بتوان یک کامیون را در آن جا داد.

در عوض برای جبران کردن این فاصله و زاویه آینه سمت شاگرد محدب یا برآمده ساخته می‌شود. مرکز آینه در مقایسه با حاشیه آن برجسته است شبیه عدسی چشم. شکل محدبی این آینه باعث می‌شود اندازه نقطه کانونی افزایش پیدا کند. نورهای تابیده شده از نوار زاویه‌های بیشتری به آینه تابیده در یک نقطه متمرکز می‌شوند و به چشم‌های شما می‌رسند. اما این هم بهایی دارد درحالی‌که آینه صاف بازتاب دقیقی به بهای زاویه دید کمتر دارد آینه محدب هم زاویه دید بیشتر به بهای دقت بصری پایین‌تر دارد. به‌طورکلی هرچه نقطه کانونی تصویر بازتابی را بیشتر فشرده کند تصویر دورتر و کوچک‌تر دیده می‌شود و به همین علت روی آینه هشدار نوشته شده.

از سوی دیگر آینه‌های محدب کار بسیار بهتری در کمتر کردن نقاط کور نسبت به جایگزین‌های مسطح خود که به‌عنوان دووجهی هم شناخته می‌شوند انجام می‌دهند. درواقع به‌قدری کارشان را خوب انجام می‌دهند که در سال ۲۰۱۰ جلسه‌ای در دپارتمان حمل‌ونقل آمریکا انجام شد تا بررسی کند آیا بهتر است هردو آینه کناری ماشین‌ها مثل اروپا خمیده باشد یا خیر.

هنوز مشخص نیست که آمریکا هم از این آینه‌ها استفاده کند یا خیر؛ یعنی هنوز راجع به سیستم متریک تصمیم نگرفته‌اند چه رسد به این مسئله. پس تا آن زمان آنچه را که در کلاس رانندگی برای عوض کردن خطوط آموزش دیده‌اید به خاطر داشته باشید: در آینه وسط نگاه کنید، در آینه‌بغل نگاه کنید و در آخر از بالای شانه‌تان هم نگاهی بیندازید.



شارژ سریع موبایل