مغز ما عاشق ثبات است و دوست دارد به‌طور منظم کار مشخصی انجام دهد؛ فرقی هم ندارد این کار مفید باشد یا مضر، اما اگر می‌خواهید از شر عادت‌های مضر خلاص شوید این مطلب را از دست ندهید.

شما نشسته‌اید و دارید چای خود را مزه مزه می‌کنید. دوستی به شما یک سیگار تعارف می‌کند. شما هم رد نمی‌کنید. این اتفاق ممکن است چند بار قبلا هم رخ داده باشد و بعدا هم چند بار دیگر اتفاق بیفتد. شاید پیش خودتان فکر کنید اینکه مهم نیست؛ کشیدن دو، سه نخ سیگار هر چند وقت یکبار که کسی را سیگاری نمی‌کند. اما این وسط مشکل کجاست؟ مشکل به مغز شما برمی‌گردد. با کشیدن همان اولین نخ سیگار مغز شروع می‌کند به مبارزه با یک عادت بد كه در نهایت شکست می‌خورد.

نتایج مطالعه‌ای‌که اخیرا در دانشگاه ام آی تی آمریکا صورت گرفته نشان می‌دهد اگر ما به‌طور مداوم رفتاری را انجام دهیم مسیرهای عصبی در مغز الگوهای تازه‌ای برای این عادت جدید ایجاد می‌کنند. در نتیجه وقتی پیشنهادی دریافت می‌کنید مثلا یک سیگار به شما تعارف می‌شود دیگر به‌طور اتوماتیک قبول خواهید کرد. محققان معتقدند برخی اتفاقات که برحسب موقعیت پیش می‌آیند باعث بروز عاداتی می‌شوند که در اعماق شخصیت ما شکل می‌گیرند و اگر این رفتارها غلط و مضر باشند باید از ایجادشان جلوگیری کرد. خواندن این مقاله به شما کمک خواهد کرد تا از شر رفتارهای ناسالم راحت شوید.

حرف زدن و اس ام اس فرستادن موقع رانندگی

این عادت از جمله کارهایی است که بسیاری از مردم موقع انجام دادنش فکر می‌کنند اتفاقی برای‌شان رخ نمی‌دهد و تصادف و سانحه فقط برای دیگران است! این احساس غلط عامل بروز بسیاری حوادث تلخ و تکان‌دهنده بوده است.
 

چرا بد است: واقعیت این است که عادت حرف زدن و اس ام اس فرستادن با تلفن همراه موقع رانندگی از همان حس امنیت و نخوت منشا می‌گیرد. نگاهی به آمار تصادف‌های خونبار رانندگی در سراسر دنیا نشان می‌دهد بسیاری از این تصادفات به خاطر همین کار اتفاق افتاده‌اند. حتی حرف زدن با هدست یا هندزفری موقع رانندگی می‌تواند باعث حواس‌پرتی و تصادف شود.

شکستن عادت: وقتی سوار ماشین می‌شوید گوشی‌تان را خاموش کنید یا صدای زنگ را قطع کنید. البته بسیاری افراد یادشان می‌رود بعدا تلفن همراه را دوباره روشن یا از حالت silent خارج کنند. بنابراین بهتر است دائما به خودتان این را یادآوری کنید. هر زمان که خواستید موقع رانندگی سراغ موبایل بروید در ذهن‌تان مجسم کنید که ممکن است چه اتفاقی رخ دهد. 

اعتیاد گذرا به دود

در شرایطی که افراد سیگاری بابت وجود برخی مواد شیمیایی در خون بازهم سراغ یک سیگار دیگر می‌روند افرادی که گهگاه سیگار می‌کشند بیشتر به واسطه برخی مسائل محیطی و اجتماعی به سیگاری‌های دائمی تبدیل می‌شوند. مطالعه محققان در دانشگاه ویسکانسین نشان داده مهم‌ترین نکته‌ای که این قبیل افراد را سیگاری می‌کند معاشرت با افرادی است که دائما سیگار می‌کشند.

چرا بد است: حتی چند دفعه محدود روشن کردن سیگار در ماه می‌تواند باعث مسمومیت شما شود.محققان ثابت کرده‌اند چیزی تحت عنوان حد پایین مواجهه با دود توتون و تنباکو وجود ندارد و حتی یک سیگار می‌تواند باعث آسیب دیدن دیواره رگ‌ها شود؛ اتفاقی که می‌تواند باعث بیماری قلبی و لخته‌شدن خون در داخل رگ‌ها شود.در پس‌زمینه هم خطر یک اعتیاد تمام عیار وجود دارد. تحقیقات نشان داده یک‌چهارم کسانی که تفننی و گهگاه سیگار می‌کشند بعد از مدتی به‌طور دائم سیگاری خواهند شد.

شکستن عادت: جانشین‌های بی‌ضرر و خوش‌خیم سیگار می‌توانند عملکرد بی‌نظیری داشته باشند. مثلا یک همزن یا قاشق چایخوری را بردارید و بین انگشتان خود نگه دارید. وقتی می‌خواهید کیف پول یا تلفن خود را از جیب در بیاورید این قاشق را بین لب‌های‌تان بگذارید. با این کار لب‌ها و انگشتان دائم مشغول خواهند بود. برای حل مشکل نیکوتین هم می‌توانید آدامس‌های نیکوتین همراه داشته باشید. البته بهترین راه برای ترک سیگار و فکر نکردن به آن ایجاد یک عادت سالم جدید و پرداختن مداوم به آن است.
 

هله هوله خوردن جلوی تلویزیون

اگر یکی، دو بار در هفته یک کاسه پر از چیپس یا پفک یا یک اسنک دیگر بردارید و تلویزیون را روشن کنید چندان اشکالی ندارد اما اینکه هر شب جلوی تلویزیون بنشینید و هله هوله بخورید چطور؟ 

مشخص است که عادت بدی است. تحقیقات نشان داده افرادی که تحت استرس شدید هستند یا دوستان زیادی ندارند بیشتر تمایل دارند بعد از کار خود را از محیط خارج ایزوله کنند. چنین رویکردی در نهایت به مبنای رفتاری آنها تبدیل می‌شود.

چرا بد است:تحقیقات دانشمندان بلژیکی نشان داده افراد موقع تماشای تلویزیون 71درصد بیشتر غذا می‌خورند بنابراین تعجبی ندارد تماشای بیشتر از 21ساعت تلویزیون درهفته مقدار غذای مصرفی را افزایش داده و تا 97درصد باعث افزایش احتمال اضافه وزن شود. در ضمن تلویزیون روش ایده‌آلی برای مشغولیت ذهن نیست. تا 80 دقیقه در روز تماشای تلویزیون از طرف محققان دانشگاه کیس وسترن ریزرو بی‌خطر اعلام شده است.  اما بیشتر از این میزان به ازای هر یک ساعت بیش از این مقدار در روز خطر ابتلا به آلزایمر تا 30 درصد افزایش می‌یابد.

شکستن عادت: برنامه‌های مورد علاقه خود را ضبط کرده و بعدا تماشا کنید؛ فایده‌اش این است که می‌توانید تبلیغات قبل، وسط و بعد از برنامه را نبینید. همین کار باعث می‌شود اما بیشتر از این میزان به ازای هر 2 ساعت، نیم ساعت زمان نشستن شما جلوی تلویزیون کاهش پیدا کند. در ضمن سعی کنید در هفته دست‌کم سه بار برنامه ای داشته باشید که در آن افراد دیگر و دوستان‌تان هم حاضر باشند، حتی اگر تعداد این افراد یکی دو نفر بیشتر نباشد.

به قهوه معتاد نشوید

بدن انسان تمایل دارد برخی عادات را به‌طور مداوم و دائمی در خود حفظ کند و اگر زمانی شما به این عادات بی‌توجهی کنید تنبیه می‌شوید. این دقیقا همان اتفاقی است که در مورد کافئین رخ می‌دهد. نتایج تحقیقی که اخیرا در ژورنال سایکوفارماکولوژی به چاپ رسیده نشان می‌دهد وقتی کسی که به‌طور مداوم قهوه مصرف می‌کند برای مدتی قهوه نخورد، جریان خون مغز او به‌طور ناگهانی افزایش می‌یابد. این گشادی رگ‌های مغزی باعث بروز سردرد می‌شود؛ این در شرایطی است که علائم اعصاب‌خردکن دیگری مثل خستگی و بداخلاقی هم بروز کرده‌اند. در نتیجه برای اینکه چنین اتفاقی برای فرد رخ ندهد باید سراغ دستگاه قهوه ساز برود  و یک قهوه مفصل بخورد.
 

چرا بد است: مصرف زیاد و روزانه کافئین باعث بروز مشکلاتی در سیستم عصبی می‌شود. مثلا باعث لرزش دست شده و اضطراب را افزایش می‌دهد. مطالعه‌ای که در دانشکده پزشکی دارموث انجام گرفته نشان می‌دهد افرادی که به مدت یک هفته روزانه 400 میلی‌گرم قهوه مصرف می‌کنند(حدود چهار فنجان بزرگ) حدود 35درصد بیشتر با کاهش حساسیت به انسولین روبه‌رو می‌شوند که این مسئله می‌تواند خطر دیابت را افزایش دهد.

شکستن عادت:برای اینکه بدانید چقدر کافئین خورده‌اید شروع کنید به نوشتن هر چیزی که در آن کافئین وجود دارد، مثل قهوه، چای، نوشابه‌های انرژی‌زا و برخی نوشابه‌های معمولی و این کار را به مدت چند روز ادامه دهید. سپس مقدار کافئین مصرفی متوسط خود را حساب کنید(برحسب آن چیزی که روی برچسب پشت قوطی‌ها نوشته شده). بعد طوری برنامه‌ریزی کنید تا مقدار کافئین مصرفی‌تان به اندازه 10 درصد کمتر شود. در ضمن می‌توانید داخل همان مواد پر از کافئین مایعات دیگری(مثلا شیر) بریزید تا حجم کافئین ظرف کاهش پیدا کند. هر چند روز یکبار 10درصد دیگر از مقدار کافئین دریافتی را کاهش دهید تا حساسیت بدن شما به کافئین از بین برود.

شاید به صدای بلند معتاد هستید؟

حتما در خیابان، مترو، تاکسی، اتوبوس و حتی در محل کار دیده‌اید که افراد بسیاری در حال انجام کارهای روزمره خود هدفون به گوش موسیقی گوش می‌کنند. این عادتی است که متاسفانه بسیاری به آن مبتلا هستند؛ یعنی گوش کردن به موسیقی با صدای بلند. گوش هم در نهایت به این صدای بلند عادت می‌کند. در نتیجه شما هم همیشه با همان صدای بلند موسیقی گوش خواهید کرد بنابراین ممکن است به صدای بلند و بلندتر معتاد شوید بدون اینکه خودتان متوجه شده باشید.

چرا بد است: گوش کردن به موسیقی با بالاترین حد صدا آن هم از داخل گوشی به مدت طولانی باعث آسیب دائمی و برگشت‌ناپذیر به شنوایی می‌شود. علت این است که بدن ما فاقد یک مکانیسم ایمنی در برابر صدای بلند است. اگر گوش‌های شما تا زمانی که صدا به اندازه 120 دسی‌بل یا بیشتر بلند شود درد نمی‌گیرند، این آسیب‌دیدگی ممکن است خیلی سریع‌تر ایجاد شود.علت این است که سلول‌های گوش داخلی که صدا را پردازش می‌کنند باید بیش از حد توان کار کنند تا بتوانند این حجم بالای صدا را پردازش کنند. در نهایت آنها از شدت فشار زیاد از بین خواهند رفت. د راین زمان ممکن است دائما داخل گوش‌تان صدای زنگ بشنوید که به آن تینیتوس می‌گویند.

شکستن عادت: باید مغز خود را برای درک صداهایی با درجه عادی مجددا برنامه‌ریزی کنید تا بدین ترتیب صداهای زمینه خودبه‌‌خود در حد طبیعی قابل شنیدن باشند. برای این کار ابتدا باید صدای واکمن یا دستگاه استریوی خودرو را پایین بیاورید تا حدی که بتوانید صدای کسانی را که با شما صحبت می‌کنند بشنوید.