یائسگی یک روند فیزیولوژیک است، ولی گاه به علت علائم و عوارض ناشی از آن در مواردی باعث کاهش فعالیت بدنی و افسردگی می‌شود. این درحالی است که امروزه شواهد علمی بیانگر آن است که می‌توان  با درمان های مناسب زیر نظر پزشک، شرایطی را فراهم آورد تا یک زن بتواند از عوارض فیزیولوژیک یائسگی مصون بماند و قادر باشد در کنار آن مسئولیت‌های خانوادگی و اجتماعی خود را ادامه دهد.

سن بروز یائسگی بالا رفته

سن بروز یائسگی در قدیم حدود 47 سالگی بود، ولی امروزه با بهبود شرایط زندگی، چه به صورت بهبود وضع تغذیه یا پیشرفت‌های فرهنگی که عامل موثر در تداوم کار فیزیولوژیک اعضای مختلف بدن از جمله سیستم غدد داخلی است، یائسگی دیرتر بروز می‌کند؛ بنابراین امروزه سن متوسط بروز یائسگی را 50 الی 51 سالگی می‌دانند.

یائسگی در بانوان لاغر زودتر و در بانوان چاق دیرتر شروع می‌شود و حتی شدت علائم و ناراحتی‌ها نیز متفاوت است به طوری که در بانوان لاغر و سفید پوست، علائم و ناراحتی‌ها شدیدتر تظاهر می‌کند. علائم یائسگی نخست به صورت آثار پیری روی اعضای تولید مثل واضح و آشکار می‌شود، ترشحات دوره‌ای و منظم استروژن و پروژسترون از چند سال قبل از شروع یائسگی به هم می‌خورد و ترشح استروژن کاهش یافته، تولید پروژسترون قطع می‌شود، در نتیجه علائمی در بدن بروز می‌کند که نحوه ظهور علائم و شدت آنها در افراد مختلف متفاوت است.

بعضی به علت نامنظمی قاعدگی و برخی با قطع ناگهانی قاعدگی و احتمال حاملگی ناخواسته و بالاخره بسیاری به علت گرگرفتگی، بی‌خوابی و افسردگی به پزشک مراجعه می‌کنند. نباید فراموش کرد که فعالیت تخمدان‌ها تقریبا هیچ وقت به طور کامل قطع نمی‌شود و سال‌ها پس از یائسگی، تخمدان‌ها فعالیت مختصری خواهند داشت و گاهی فولیکولی از فولیکول‌های اولیه موجود در تخمدان رشد کرده و تولید استروژن بیشتر می‌شود و باعث خونریزی و گاهی حتی حاملگی بعد از یائسگی می‌شود.

این یك بیماری نیست

یائسگی یا Menopause عبارت است از تمامی تغییرات و علائم جسمی و روانی یك زن که در اواخر دوره فعالیت تولید مثل بروز و به تدریج  پیشرفت می‌کند. این تغییرات شامل چاقی، پوکی استخوان، کوچک و شل شدن سینه‌ها، خشکی و چروک پوست، کم شدن موی سر و در مواردی رویش مو در پشت لب بالا و روی چانه و اختلالات روانی به صورت تحریک‌پذیری، حساسیت و حالت‌های عصبی است. متاسفانه این روند فیزیولوژیک به صورت بیماری شناخته شده است و نام یائسگی که از یاس گرفته شده، معنی غلطی به خود گرفته است.

این درحالی است که یک زن در دوران یائسگی فرصت می‌یابد از ماحصل فعالیت‌ها و زحماتی که تاکنون متحمل شده از قبیل اداره کردن خانواده و تربیت فرزندان با فراغ بال بهره ببرد. در واقع چون خداوند وظیفه تولید مثل را با تمام مسائل و عوارض آن  به زن محول کرده است، پس نباید بعد از اتمام این فرایند به کنج خانه رانده شود كه این امر دور از انصاف و جفا در حق اوست.

این 4 دسته علامت را بشناسید

 به طور کل علائم یائسگی را می توان به 4 گروه تقسیم کرد: نخست، اختلال قاعدگی به صورت نامنظمی و در نهایت قطع آن؛ دوم، اختلالات وازوموتور به صورت تپش قلب، تعریق و گرگرفتگی که معمولا به صورت ناگهانی بروز می‌کند؛ سوم،اختلالات عصبی و روانی که به صورت بی‌خوابی، هیجان و تحریک‌پذیری، افسردگی و سردرد بروز می‌کند و چهارم تغییرات نسجی در برخی اعضا از قبیل خشک شدن و چروکیدگی پوست، کوچک و شل شدن سینه‌ها، خشکی و شکنندگی مخاط مهبل، کوچک شدن رحم و تخمدان‌ها، اختلال در سیستم ادراری به صورت تکرر و سوزش ادرار و پوکی استخوان‌ها که به صورت دردهای استخوانی تظاهر می‌یابد. تغییرات وازوموتور و عصبی و روانی، پس از مدتی به تدریج تخفیف می‌یابد و قاعدگی قطع می‌شود، اما تغییرات نسجی ادامه یافته و پوکی استخوان ممکن است، باعث شکستگی‌های متعدد و خودبه‌خود شود.

این پایان نشاط شما نیست

با درمان هورمونی مناسب می‌توان تا حد زیادی عوارض یائسگی را کاهش داد که این درمان‌ها برای هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. با این روند می‌توان قاعدگی را حتی تا 65 سالگی یا بیشتر تداوم بخشید.

  با این اقدام درمانی، عملا علائم یائسگی تظاهر پیدا نمی‌کند. با هورمون درمانی دیگر نشانه پوکی استخوان، چروکیدگی پوست و بی‌تناسبی جسمی مطرح نبوده، افسردگی و تحریک‌پذیری بروز نخواهد کرد. این وظیفه مهم حفظ سلامت جسمی و روانی و اجتماعی به عهده پزشکان است که با اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به جامعه زنان به اطلاع آنان برسانند که آغاز یائسگی پایانی بر زندگی با نشاط نیست.

زنان نیز باید به منظور اطلاع از وضعیت روند یائسگی خود حتی پیش از شروع این فرآیند، با مراجعه به پزشکان متخصص در جریان وضعیت خود قرار گیرند.

پیوند تخمدان؟

یك شیوه و راه جدید که اخیرا امکان آن در مرکز تحقیقات سلولی صارم فراهم شده و در مرحله انجام امور کاربردی است، برداشتن و سپس فریز بخش کوچکی از تخمدان فرد در سنین باروری است که می‌توان پس از بروز علائم یائسگی آن بخش را به طور مجدد به بدن زن پیوند زد و با این کار از تجویز داروهای هورمونی بی‌نیاز شد.

این شیوه روشی کاملا طبیعی است، در این روش بخشی از تخمدان جدا شده و مجدد پیوند زده می‌شود؛ با این كار می‌توان تا چند سال هورمون مورد نیاز بدن را تامین و در صورت نیاز می‌توان بخش دیگری را جایگزین قطعه قبلی کرد.