چاپ؛ یعنی تمدن؛ یعنی پیشرفت؛ یعنی عامل رشد و شكوفایی و گسترش و حفظ علم و فرهنگ و ادب؛ صنعتی كه گذشته رابه حال و حال را به آینده پیوند داده است. صنعت چاپ در طی دهه‌های اخیر با رشد و گسترش روزافزونی روبرو بوده است؛ بویژه در طول دهه 80 كه انقلاب چاپ الكترونیك، موج شدیدی در دیجیتالی كردن فرآیندهای صنعت چاپ ایجاد كرد.
در واقع دیجیتالی شدن هنرهای گرافیكی، پتانسیل‌های بیشتری را در صنعت چاپ نمایان ساخته است. نوآوری‌های جدید و مهم در عرصه فن‌آوری دیجیتال، باعث كوتاه شدن مسیر انتقال و تكامل صنعت چاپ از مهارت‌های اولیه و فعلی آن به سوی فن‌آوری‌های جدید شده است.
سیستم‌های چاپ دیجیتالی، دستگاه‌های چاپ با قابلیت چاپ مستقیم تصاویر، فن‌آوری چاپ غیرضربه‌ای، چاپ در زمان نیاز و ...، همگی نشان دهنده تجهیزات و امكانات جدید و بازارهای جدید صنعت چاپ است. از همین‌رو امروزه صنعت چاپ را نمی‌توان همچون گذشته به روش استاد و شاگردی فرا گرفت و لازم است مدیر یك چاپخانه یا ناظر چاپ، این صنعت مهم و حیاتی را كه هم جنبه فنی و هم جنبه هنری دارد، به صورت آكادمیك بیاموزد.
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر پایه همین نیاز، در سال گذشته، رشته چاپ را به عنوان یكی از رشته‌های گروه آزمایشی هنر در دانشگاه هنر ارائه كرد.در رشته چاپ، دانشجویان با سه مرحله پیش از چاپ، چاپ و پس از چاپ آشنا می‌شوند و در نهایت می‌توانند یك محتوای گرافیكی یا بصری را بر روی یك محصول فیزیكی پیاده سازند.
به عبارت دیگر، فارغ‌التحصیل این رشته در مرحله قبل از چاپ؛ یعنی مرحله‌ای كه طراح آماده چاپ می‌شود، با طراح همكاری می‌كند تا طرحی مناسب برای چاپ ارائه دهد؛ زیرا برخی از اوقات یك گرافیست، طرحی را ارائه می‌دهد كه روی كاغذ یا كامپیوتر بسیار جالب است، امّا پیاده‌سازی آن یا عملی نیست یا مقرون به صرفه نمی‌باشد و یا در زمان كوتاه موردنظرِ مشتری، امكان‌پذیر نیست.
دانش‌آموخته این رشته در مرحله چاپ نیز می‌داند كه چگونه پارامترهای مختلف را رعایت كند تا قدم به قدم كار با كیفیت مطلوب تولید شود و ضمن رعایت كیفیت و راندمان بالا، زمان آماده‌‌سازی كاهش یافته و از ضایعات جلوگیری گردد و با كمترین هزینه به نیازهای متنوع مشتریان پاسخ داده شود.
موقعیت شغلی رشته چاپ:
فارغ‌التحصیل این رشته در مرحله پس از چاپ نیز به مجموعه فعالیت‌های متنوع این مرحله از جمله ورنی زنی، سلفون كشی، دایكات، برش، قالب‌سازی، طلاكوبی و مواد مصرفی آنها مدیریت و نظارت دارد.
موقعیت شغلی رشته چاپ در ایران :
فارغ‌التحصیلان رشته چاپ با شناخت خصوصیات هر یك از سیستم‌های چاپی و تقدم و تأخر عملكرد هر یك از آنها، تأثیر بسزایی در كیفیت محصولات چاپی و در نهایت در پیشبرد توسعه اجتماعی خواهند داشت؛ زیرا صنف چاپ به عنوان صنعت میان رشته‌ای، به نحوی با همه فرآوری‌‌های صنعتی و محصولات كشاورزی و نیز بازاریابی داخلی و خارجی و همچنین تمام جنبه‌های توسعه اجتماعی سر و كار دارد و در واقع یكی از پایه‌های مهم موفقیت در رشته‌های یاد شده و جنبه‌های مختلف حیات جامعه است.
به عبارت دیگر، فارغ‌التحصیلان چاپ می‌توانند در عرصه‌های مختلف صنعتی و فرهنگی حضور فعالی داشته باشند. برای مثال در سال تحصیلی 84- 83 تعداد 797 عنوان كتاب درسی با شمارگان بیش از 167 میلیون جلد چاپ شد و در اختیار دانش‌آموزان قرار گرفت. بدون شك فرآیند چاپ این كتاب‌ها كه اكثراً تمام رنگی بوده و هر ساله تا حدودی نیز تغییر می‌كنند، بسیار پیچیده و تخصصی است و نیاز به مدیران تولید و كارشناسان متخصص چاپ بسیار ماهر و با تجربه دارد.
چون فرآیند چاپ باید به گونه‌ای انجام گیرد كه در كوتاهترین زمان و با كمترین هزینه، كتاب‌ها بدون غلط، با كیفیت بالا و یكسان و در تیراژ میلیونی چاپ شود.همچنین می‌توان به چاپ روزنامه‌ها و نشریات كثیرالانتشار اشاره كرد كه یك كار صنعتی است. ناظران چاپ این گونه رسانه‌ها و همچنین مدیران چاپخانه‌ها باید متخصص رشته چاپ باشند تا چاپخانه‌ها بهترین بازدهی را داشته باشند. نیازی كه در حال حاضر نیزكاملاً احساس می‌شود.
تواناییهای لازم :
در تمام كشورهای دنیا، دپارتمان‌های چاپ در دانشكده‌های هنری قرار دارد؛ زیرا آنچه دانشجویان در رشته چاپ می‌آموزند، ساخت ماشین‌آلات چاپ نیست كه در دانشكده‌های فنی آموزش داده شود.
كارشناس چاپ می‌آموزد كه چگونه فرآیند تولید یك كار چاپی از مرحله قبل از چاپ؛ یعنی مرحله‌ای كه طرح مشخص می‌شود تا مرحله پایان چاپ و هنگامی كه كار برای توزیع آماده می‌شود، بخوبی انجام گیرد؛ كاری كه نیاز به آشنایی با طراحی و گرافیك دارد؛ یعنی مدیر یك چاپخانه هنگامی كه یك طرح به او ارائه می‌شود، باید بتواند طرح را درك كرده و با آن ارتباط برقرار كند.
به عبارت دیگر، فارغ‌التحصیل این رشته باید با فارغ‌التحصیلان سایر رشته‌های هنری زبان مشترك داشته باشد. اما این به معنای آن نیست كه چاپ یك رشته هنری است. چاپ مجموعه‌ای از هنر و صنعت است و دانشجویان هر پنج گروه آزمایشی در صورت علاقه‌مندی به فرآیند چاپ و داشتن یك پایه هنری می‌توانند در این رشته موفق شوند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس پایه:
ریاضیات و آمار، شیمی عمومی، طراحی پایه، فیزیك، مبانی كامپیوتر و اینترنت، مبانی هنرهای تجسمی، رسم فنی عمومی و پرسپكتیو، روش تحقیق، عكاسی پایه، آشنایی با هنر و تمدن ایران، آشنایی با هنر و تمدن جهان.
دروس اصلی:
كارگاه عكاسی رنگی، كارگاه گرافیك، گرافیك كامپیوتر، صفحه‌آرایی، طراحی بسته‌بندی، طراحی و چاپ اوراق بهادار، كارآموزی.
دروس تخصصی:
آزمایشگاه مواد، تاریخ فناوری چاپ، استاندارد‌شناسی صنعت چاپ، مروری بر روش‌های چاپ، زبان تخصصی، تكنولوژی بسته‌بندی، تكنولوژی صحافی، كارگاه چاپ افست، لیتوگرافی، شناخت كاغذ و مركب، اقتصاد چاپ و بازاریابی چاپ، قوانین و مقررات چاپ، كارگاه چاپ دیجیتال، كارگاه چاپ فلكسو، كارگاه چاپ گراور، كارگاه چاپ سیلك اسكترین، طرح و رساله.
