سلامتی انسان تحت تأثیرعوامل زیادی قرار دارد .این عوامل عبارتند از : ژنتیک، محیط زیست، مراقبت های پزشکی و در نهایت سبک یا شیوه زندگی. شیوه یا سبک زندگی مجموعه خصوصیات، الگوهای عادتی و ویژگی های رفتاری انسان را شامل می شود.در چند دهه اخیر گسترش شهرنشینی و توسعه در ساخت و کارکردهای زیستی انسان تغییرات عمده ای به وجود آورده است.
تغییرات در عادات غذایی، الگوی مصرف، انرژی مصرفی، درجه و شدت فعالیت فیزیکی و موارد دیگر.این شیوه زندگی، مهمترین بخش زندگی هر انسانی، یعنی سلامتی را تحت تأثیر قرار می دهد.در گذشته بیماری های انگلی و عفونی و ناتوانی انسان در درمان آن عامل اصلی مرگ و میر به شمار می آمد.اما در حال حاضر بیماری های غیر واگیر عامل مرگ و میر انسان شده است.
بیماری های که حاصل شیوه زندگی غلط و کم تحرکی است.در اینفوگرافی زیر عواملی که موجب بیماری های غیر واگیر می شوند و تأثیر زیادی در مرگ و میر انسان را دارند؛ به خوبی بیانگر شیوه و سبک زندگی غلط جامعه امروزی است.این آمار در سال ۱۹۹۰ انجام شده است.
در جوامع سنتی مردم از مواد غذایی کاملا" طبیعی استفاده می کردند.بین غذای دریافتی و انرژی مصرفی هم تعادل وجود داشت.این تعادل توسط فعالیت فیزیکی ایجاد می شد.اما زندگی امروزه شیوه کاملا" متفاوتی به خود گرفته و بسیار راحت و آسان شده است.هر چند که دسترسی به انواع مواد غذایی بسیار آسان شده اما ارزش کالریک،ارزش غذایی، میزان انرژی دریافتی از این غذاها و در کنار آن نقل و انتقالات مکانیکی که موجب کاهش فعالیت انسان شده تأثیر منفی بر سلامت انسان گذاشته است.
در حالی که در سبک زندگی انسان امروزه نیاز کمی به مصرف انرژی است، اما فرآورده های مدرن غذایی در بسته بندی های پر زرق و برق مردم را به مصرف بیشتر تشویق می کند.این امر باعث بی تعادلی میان انرژی دریافتی و مصرفی شده که نتیجه آن چاقی و بیماری ها دیگری است.گذشته از این موارد، ما حتی باید بیشتر از خودمان نگران نسل های آینده باشیم.
زندگی آپارتمان نشینی، تلویزیون و انواع وسایل و بازی های کامپیوتری و نشستن های طولانی مدت که همگی موجب کاهش انگیزه نسبت به تحرک و فعالیت می شوند.ما کودکان را در کلاس درس می نشانیم، با کلاس های تقویتی و خارج از برنامه مدرسه مانع فعالیت فیزیکی آنان طی ۱۰ تا ۱۵ سال می شویم، در نهایت آن ها با سواد می شوند ولی عادت به سبک و شیوه زندگی کرده اند که نتیجه آن بالغین چاقی خواهند بود که از درجه فعالیت کمتری برخوردارند.
گرچه شیوه زندگی نشسته و کم تحرک ۲۳ درصد از موارد مرگ و میر را شامل می شود، ولی محدودیت در فعالیت فیزیکی موجب چاقی و عامل بیشتر مرگ های ناشی از چاقی، بالا بودن کلسترول خون و پرفشاری است.لذا به عنوان یک عامل سببی، مسئول بیش از یک سوم مرگ های ناشی از بیماری های کرونری قلب، سرطان کولون و دیابت شناخته شده است.
مزایای فعالیت جسمانی
فعالیت جسمانی و انجام ورزش های ساده مثل پیاده روی باعث مصرف انرژی بدن می شود و از طریق افزایش میزان متابولیسم پایه، در کاهش وزن اثر گذار است.نقش فعالیت فیزیکی در کاهش چربی های بدن و حفظ تناسب اندام خیلی مؤثرتر از کاهش وزن است، چرا که فعالیت جسمانی و ورزش باعث افزایش اندازه و وزن عضلات هم می شود.
سلامت روانی
فعالیت فیزیکی نه تنها در تأمین سلامت جسمانی، بلکه در سلامت روان و کیفیت زندگی سالم نیز اثر گذار است.فعالیت جسمانی گذشته از اینکه موجب افزایش طول عمر می شود به عنوان یک عامل حمایتی در کاهش و یا حذف اضطراب، استرس و افسردگی مورد قبول واقع شده است.با توجه به اثرات منفی سبک زندگی نشسته و کم تحرک در بروز شیوع بیماری های مختلف و نقش پیشگیری و درمانی فعالیت جسمانی در این امر، چگونه می توان به یک سبک زندگی سالم دست یافت؟
چگونه می توان مردم به ویژه کودکان را به انجام این امر مهم عادت داد؟پاسخ به این سوال بسیار ساده است! از طریق گنجاندن ورزش در برنامه روزمره خود.اما چرا عده ای ورزش می کنند و عده ای دیگر از انجام آن خودداری می کنند؟آگاهی از دانش بهداشتی، نگرش فرد نسبت به ورزش و خود کارایی ورزش عواملی هستند که در کنترل عادات بهداشتی و پیشگویی تطابق فرد با هر نوع فعالیتی دخالت دارند.چنان که افزایش فعالیت فیزیکی متوسط در افرادی مشاهده شده است که دارای آگاهی و اطلاعات در مورد فواید ورزش بوده اند.رعایت نکردن رفتارهای بهداشتی از جمله ورزش در افراد سیگاری به مراتب بیش از سایر افراد است.
گذشته از آن رعایت نکردن رفتارهای بهداشتی در افراد با سطح اقتصادی و اجتماعی پایین بیشتر است.وجود مشارکت قبلی در ورزش، خود انگیزش قوی، حمایت اطرافیان، داشتن وقت، دسترسی به وسایل و امکانات و درک فرد از سلامتی به احتمال زیاد در ادامه ورزش و پرداختن به آن دخالت دارند.
با توجه به مطالب بیان شده شیوۀ زندگی و رفتار فرد نه تنها عامل بسیاری از مشکلات بهداشتی است بلکه به عنوان یکی از راه حل های اساسی نیز محسوب می شود.گرچه دانش علمی و پزشکی مدرن به عنوان مهمترین ابزار حفظ تندرستی هستند، اما به تنهای قادر نخواهد بود مشکلات را حل کنند.لذا سازمان جهانی بهداشت تغییر در رفتار و شیوۀ زندگی را به عنوان یکی از عوامل مؤثر در ارتقای سلامت پیشنهاد می کند.
در نتیجه ورزش و فعالیت جسمانی به همراه رژیم غذایی متعادل و مناسب و استعمال نکردن دخانیات و مشروبات الکلی، انجام مراقبت های دوره ای و … در پیشگیری از بیماری ها و رسیدن به بالاترین سطح سلامتی و بازدهی اقتصادی – اجتماعی نقش دارند.پی ریزی شیوه زندگی در خانواده با آگاهی، نگرش و عملکرد والدین به خصوص مادر انجام می شود.زندگی با شیوه و رفتارهای سالم از همان ابتدای کودکی باید شروع شود تا بتوان از فواید و اثرات مثبت آن در بزرگسالی بهره مند شد.اما با این وصف شیوه زندگی سالم قابل آموزش و در عین حال قابل تغییر است.از همین امروز شروع کنیم.
