یکی از معیارهای سنجش سلامت در کودکان، ارزیابی رشد آنهاست و این موضوع به قدری از نظر پزشکان پراهمیت است که همزمان با اولین دیدار نوزاد با والدینش، پرونده رشد سلامت وی نیز به دست آنها سپرده می شود تا طبق جدول زمان بندی مندرج در آن، واکسن و معاینات بموقع صورت بگیرد.با این روش می توان جلوی بسیاری از ناهنجاری های رشد را در نوزادان و کودکان گرفت و در جهت ارتقای سلامت آنها گام برداشت.

دکتر نادری، متخصص اطفال ، در این باره می گوید: معمولا میزان رشد با اندازه گیری درست قد، وزن و دور سر کودکان زیر ۲ سال و اندازه گیری قد و وزن در سنین بالای ۲ سال انجام می شود که در این روش رشد کودکان با منحنی های بین المللی (NCHS) سنجیده می شود و چنانچه رشد آنها زیر منحنی ۵ درصد یا بالای منحنی ۹۵ درصد باشد، غیرطبیعی است و حتما باید توسط پزشک متخصص علل آن بررسی شود.به گفته ایشان، چنانچه کودک از نظر وزنی زیر منحنی ۵ درصد باشد، ممکن است دچار سوءتغذیه و بدغذایی شود.

دلایل اختلال در رشد

 این متخصص اطفال خاطرنشان می کند: گاهی کودک به دلیل بیماری های گوارشی همچون سلیاک، بیماری های انگلی یا حتی ریفلاکس گوارشی به اختلال در جذب مبتلا می شود که به دنبال آن اختلال رشد برایش به وجود می آید و چنانچه قد بیمار زیر منحنی ۵ درصد باشد کودک مبتلا به کوتاهی قد می شود که می تواند طبیعی (ژنتیکی یا سرشتی) یا ناشی از بیماری های اختلالات غددی ناشی از کم کاری هیپوفیز هیپوتالاموس، تیروئید، غدد فوق کلیوی، دیابت، بیماری قلبی مزمن، بیماری ریوی مزمن، کمبود ویتامین D و بیماری های خونی مزمن همچون تالاسمی، کمبود روی یا بیماری های گوارشی بی علامت یا کم علامت باشد.به گفته اایشان، کوچک بودن دور سر، یکی دیگر از دلایل اختلال در رشد کودک است که می تواند ارثی یا ناشی از میکروسفالی (کوچک بودن مغز) یا بسته شدن زودرس درزهای جمجمه باشد.

توجه به افزایش دور سر

 دکتر نادری با اشاره به این که افزایش غیرطبیعی دور سر می تواند ناشی از وجود ضایعه فضاگیر مغزی، ژنتیکی، خونریزی ورم مغزی، مسمومیت ویتامین A و D، عوارض دارویی یا بعضی از بیماری های استخوانی باشد، می افزاید: ازدیاد وزن براساس منحنی BMI سنجیده می شود (عدد BMI به صورت وزن تقسیم بر قد به توان ۲ محاسبه می شود)، چنانچه این عدد بالای ۹۵ درصد منحنی مربوط باشد کودک چاق است.

این متخصص اطفال در تعریف چاقی اظهار می کند: چاقی در واقع بیماری ای است که در کودکان به علت بدغذایی و کم تحرکی رو به افزایش است و می تواند عوارض زیادی را در بزرگسالی همراه داشته باشد که شامل دیابت، فشار خون، اختلال کبدی، وقفه های تنفسی و عوارض قلبی ناشی از آرتریواسکلروز و انسداد زودرس عروق قلبی است.وی می افزاید: اگر کودک از نظر قد، وزن و دور سر زیر منحنی ۵ درصد قرار بگیرد می تواند به دلیل بیماری های شدیدتری مثل سوءتغذیه شدید، بیماری های عفونی داخل رحمی، بعضی از سندرم های ژنتیکی یا اختلالات کروموزومی باشد؛ بنابر این کنترل رشد در کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است و کودکان باید مرتبا از نظر رشد توسط پزشک متخصص ویزیت شوند.

دکتر نادری تصریح می کند: با توجه به شیوع زیاد بلوغ زودرس در کودکان و ارتباط آن با رشد قدی آینده در بزرگسالی، لازم است همه کودکان در سن مدرسه همزمان با سنجش رشد از نظر بلوغ هم ارزیابی شوند.