کبد یک عضوی است در قسمت فوقانی و راست شکم در زیر دیافراگم و بالای معده شما قرار دارد سرطان اولیه کبد، یک نوع نادر اما جدی از سرطان است که در کبد آغاز می شود. و بیشتر افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد. سرطان کبد در سلول های کبد شروع می شود. رایج ترین شکل سرطان کبد هپاتوسلولار کارسینوما است که در نوع اصلی سلول های کبدی ( هپاتوسیت ) شروع می شود.

این کانسر می تواند به انواع دیگر سلول ها در کبد گسترش یابد اما بسیار کمتر رایج است همه سرطان ها نمی توانند کبد را تحت تاثیر قرار دهند ولی سرطان هایی که در ناحیه دیگری از بدن شروع می شود از جمله ( روده بزرگ، ریه یا پستان ) می توانند به کبد گسترش یابند که به جای سرطان کبد سرطان متاستاتیک گفته می شود. از جمله سرطان روده بزرگ با متاستاز سرطانی است که از روده بزرگ شروع می شود و به کبد گسترش می یابد.

علائم سرطان کبد

علائم اغلب مبهم هستند و به نظر نمی رسد تا زمانی که سرطان به مراحل پیشرفته برسد ظاهر شود. و آنها عبارتند از:

• کاهش وزن غیر قابل توضیح و بدون تلاش

• از دست دادن اشتها

• درد ناحیه بالای شکم

• تهوع ( احساس بیمار )

• استفراغ

• خستگی و ضعف عمومی

• زردی – زردی پوست و سفیدی چشم

• تورم شکم

• مدفوع سفید گچی

کبد یکی از پیچیده ترین اندام ها در بدن انسان است. انجام بیش از ۵۰۰ توابع به عهده کبد است. بعضی از توابع مهم کبد عبارتند از:

• هضم پروتئین ها و چربی

• حذف سموم از بدن

• کمک به کنترل لخته شدن خون (ضخامت)

• آزاد کردن صفرا، یک مایع که موجب شکستن چربی ها و به هضم غذا کمک می کند.

سرطان کبد یک بیماری جدی است زیرا می تواند این توابع را مختل و یا سبب شکست کامل آنها شود.

چرا سرطان کبد اتفاق می افتد؟

سرطان کبد با جهش در اثر مواد شیمیایی در DNA سلول های کبدی رخ می دهد برای هر فرایند شیمیایی در بدن شما، جهش DNA باعث تغییر در این دستورالعملها می شود و یک نتیجه این است که سلول ممکن است شروع به رشد خارج از کنترل و در نهایت به صورت یک تومور ( یک توده از سلول های سرطانی ) در آید.

اگر چه علت دقیق سرطان کبد ناشناخته است ولی تصور می شود مربوط به آسیب به کبد مانند سیروز باشد.

سیروز می تواند در اثر عواملی مانند ( نوشیدن زیاد الکل، عفونت های ویروسی هپاتیت B و هپاتیت C ) ایجاد شود.

همچنین این باور وجود دارد که چاقی ممکن است خطر ابتلا به سرطان کبد به دلیل ارتباط آن با بیماری کبد چرب غیر الکلی را افزایش دهد.

شیوع سرطان کبد چقدر است؟

سرطان کبد در انگلستان نادر است، اما بسیار شایع تر در سایر نقاط جهان است.

در بریتانیا، تقریبا ۴۰۰۰ مورد جدید از سرطان کبد در هر سال تشخیص داده می شوند. در حدود ۶۰٪ از موارد در مردان و ۴۰٪ زنان را تحت تاثیر قرار می دهد. با افزایش سن تعداد افراد مبتلا به سرطان کبد به شدت افزایش می یابد حدود ۷۰ درصد از موارد شامل افراد ۶۵ ساله یا مسن تر است.

در طول چند دهه گذشته، به عنوان یک نتیجه از افزایش سطح سوء مصرف الکل و چاقی میزان ابتلا به سرطان کبد در بریتانیا به شدت افزایش یافته است.
عواملی که خطر ابتلا به سرطان اولیه کبد را افزایش می دهد عبارتند از:

عفونت مزمن با HBV و HCV – عفونت مزمن با ویروس هپاتیت ( B ( HBV و یا ویروس هپاتیت ( C ( HBV خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.

سیروز – این بیماری پیشرونده و برگشت ناپذیر باعث ایجاد بافت اسکاری در کبد شما و شانس ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.

برخی از بیماری های کبدی به ارث رسیده – بیماری های کبدی مانند هموکروماتوز و بیماری ویلسون می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد.

دیابت – افراد مبتلا به اختلال قند خون در معرض خطر بیشتر سرطان کبد نسبت به افرادی بدون دیابت هستند.

بیماری کبد چرب غیر الکلی – تجمع چربی در کبد خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.

قرار گرفتن در معرض آفلاتوکسین – آفلاتوکسین سموم تولید شده توسط کپک ها که بر روی محصولات کشاورزی با ذخیره ضعیف، رشد می باشد محصولات مانند ذرت و بادام زمینی می تواند تبدیل به آفلاتوکسین شوند.

مصرف الکل بیش از حد – مصرف روزانه بیش از یک مقدار متوسط از الکل بیش از چندین سال می تواند به آسیب کبدی غیر قابل برگشت منجر شود و سبب افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد می شود.

چاقی – داشتن یک شاخص توده بدن ناسالم خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.

تشخیص و غربالگری سرطان کبد

سرطان کبد است که معمولا پس از مشاوره با یک پزشک عمومی و ارجاع به بیمارستان برای آزمایش های بعدی تشخیص داده می شود.

با این حال، به طور منظم برای مردم شناخته شده و یا در معرض خطر بالای ابتلا به بیماری یک چک آپ برای سرطان کبد انجام می شود مخصوصاً برای کسانی که دارای عفونت تایید هپاتیت C و یا کسانی که سیروز داشته اند توصیه می شود.

اگر شما در گروه پر خطر برای ابتلا به سرطان کبد هستید چک آپ منظم لازم می باشد زیرا کمک خواهد کرد که بیماری سرطان کبد زودتر تشخیص داده شود زیرا به احتمال زیاد درمان موثرتر است.

آزمایش و روش های مورد استفاده برای تشخیص سرطان کبد عبارتند از:

آزمایش خون – آزمایش خون ممکن است اختلال عملکرد کبد را نشان دهد.

آزمون های تصویربرداری – دکتر شما ممکن است انجام آزمون های تصویری، مانند اولتراسوند، توموگرافی کامپیوتری ( CT ) اسکن و تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی ( MRI ) را توصیه کند.

برداشتن یک نمونه از بافت کبد برای تست – در نمونه برداری کبد، یک نمونه از بافت کبد برداشته و زیر میکروسکوپ بررسی می شود دکتر شما ممکن است به دست آوردن یک نمونه بافت، یک سوزن نازک از طریق پوست به کبد وارد کرده و نمونه برداری می کند بیوپسی از کبد ممکن است با خطر خونریزی، کبودی و عفونت همراه باشد.

سرطان کبد چگونه درمان می شود؟

درمان سرطان کبد بستگی به مرحله بیماری دارد اگر زود تشخیص داده شود، ممکن است برای درمان از گزینه های درمانی شامل:

جراحی برای برداشتن قسمتی از کبد – در برخی شرایط، اگر تومور کوچک و عملکرد کبد خوب باشد دکتر ممکن است هپاتکتومی نسبی برای برداشتن سرطان کبد و یک بخش کوچک از بافت سالم که آن را احاطه کرده توصیه کند.

عمل جراحی پیوند کبد – در طول عمل جراحی پیوند کبد، کبد بیمار را برداشته و با یک کبد سالم از یک دهنده جایگزین می شود عمل جراحی پیوند کبد تنها گزینه برای درصد کمی از افراد مبتلا به سرطان کبد در مراحل اولیه است.

انجماد سلول های سرطانی ( کرایوبالاسیون ) – از سرمای شدید برای از بین بردن سلول های سرطان استفاده می شود در این روش، دکتر از ابزار پروپ کرایو حاوی نیتروژن مایع را به طور مستقیم بر روی تومورهای کبد با استفاده از تصاویر سونوگرافی برای هدایت پروپ کرایو و نظارت بر انجماد سلول استفاده می کند.

گرمایش سلول های سرطانی – در یک روش به نام فرسایش بسامد رادیویی از جریان الکتریکی برای گرم کردن و نابود کردن سلول های سرطانی استفاده می شود.

تزریق الکل به داخل تومور – الکل خالص از طریق پوست و یا در حین عمل به طور مستقیم به تومور تزریق می شود الکل باعث می شود سلول های تومور از بین برود.

تزریق داروهای شیمی درمانی به کبد شیمیوآمبولیزاسیون – داروهای شیمی درمانی به شریان کبد تزریق می شود.

پرتو درمانی – این درمان با استفاده از پرتوهای انرژی قوی برای از بین بردن سلولهای سرطانی و کوچک کردن توده استفاده می شود اشعه درمانی برای سرطان کبد ممکن است یک تکنیک به نام جراحی تشعشعی استریو باشد که به طور همزمان بسیاری از پرتوهای اشعه در یک نقطه در بدن تمرکز دارد.

دارو درمانی هدفمند – به منظور کاهش سرعت یا توقف پیشرفت سرطان کبد استفاده می شود.

اگر سرطان کبد تنها در مرحله پیشرفته کشف شود درمان تنها برای از بین بردن درد و ناراحتی مورد استفاده است.

در حال حاضر، تنها ۱ در ۱۰ نفر برای سرطان کبد در مراحل اولیه تشخیص داده می شود. و اغلب افرادی که مبتلا به سرطان کبد تشخیص داده می شود سرطان های پیشرفته دارند در نتیجه، تنها ۱ در ۵ نفر به مدت حداقل یک سال پس از تشخیص ابتلا به سرطان کبد زندگی می کنند و فقط ۱ در ۲۰ نفر حداقل به مدت پنج سال زندگی می کنند.

از سرطان کبد پیشگیری کنیم

بسیاری از موارد سرطان کبد قابل پیشگیری می باشد. بیشترین مراحل برای کاهش احتمال سرطان کبد شامل داشتن یک شیوه زندگی سالم است.

خطر ابتلا به سرطان کبد را می توان با موارد زیر کاهش داد.

از نوشیدن الکل اجتناب کنید.

برای حفظ وزن مناسب برای جلوگیری از چاقی غذای سالم بخورید.

احتمال آلوده شدن با هپاتیت B و هپاتیت C را کاهش دهید.