چند روز پیش از یک مرد جوان قد بلند آدرسی پرسیدم. وقتی آدرس را توضیح داد، متوجه نشدم و از او خواستم دوباره تکرار کند، اما باز هم متوجه نشدم. انگار صدای او از ته چاه بیرون می‌آمد.

آیا برای شما پیش آمده که با فردی برخورد کنید که متوجه صحبت‌های او نشوید یا صدای او تو دماغی باشد؟ به اینگونه صداهایی که از ته چاه بیرون می‌آید و خفه یا تودماغی است، صداهای دارای اختلال تشدید می‌گویند.

اختلالات تشدید به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود:

1- تشدید بیش از اندازه خیشومی: صدا بیش از اندازه تو دماغی است. علل پر خیشومی شدگی وجود شکاف یا سوراخ در سقف دهان مثل شکاف کام و لب و شکاف زیر مخاطی است.

2- خروج هوا از بینی: خروج صدادار یا بی‌صدای هوا از بینی. علت‌ها متفاوتند: وجود سوراخ در قدام دندان، وجود سوراخ در قسمت میانی کام یا وجود سوراخ در قسمت خلفی کام.

3- تشدید خیشومی کمتر از حد: هوای لازم برای تولید همه صداها از راه دهان خارج می‌شود، به جز دو صدای «م» و «ن» که در این دو صدا هوا از بینی خارج می‌شود و در حفره بینی تشدید می‌یابد. وقتی که صدا نیاز به تشدید بیشتر در بینی دارد به اندازه کافی در بینی تشدید نمی‌شود.

این حالت در صداهایی مثل «م» و «ن» مشخص می‌شود که تبدیل به «ب» و «د» می‌شود. مثل فرد سرماخورده حرف می‌زند. مثلا به جای اینکه بگویند میم بیب می‌گویند. به جای «من» ، «بد» می‌گویند. این وضعیت تلفظ برای فرد سالمی که سوراخ‌های بینی خود را گرفته قابل تقلید است.

* بعضی از علل تشدید کمتر از حد خیشومی:

1- حجیم شدن لوزه سوم
 

2- وجود تومور یا پولیپ در حفرات بینی

3- انسداد بینی در اثر التهابات ناشی از عفونت دستگاه تنفسی یا حساسیت‌ها

4- لوزه‌های کامی بزرگ

* همگون شدگی خیشومی:

مثل این است که فرد صدایش از ته چاه بیرون می‌آید و صدا خفه است و بلندی کمی دارد.ممکن است به شکل من من کردن یا زیر لب صحبت کردن توصیف شود. علت آن این است که انسداد در حفره‌های بینی و دهان وجود دارد یا لوزه‌ها بزرگ هستند.

اختلالاتی که همراه با تشدید بیش از اندازه خیشومی (تکلم تو دماغی) همراهند:

1- شکاف کام و شکاف زیر مخاطی

2- برداشتن قسمتی از کام به علت تومورها

3- آسیب‌های ساختاری عضلانی در طی برداشتن لوزه‌های کامی و لوزه سوم

4- حوادث ضربه‌ای نظیر افتادن جسم سخت و تیز در دهان
 

والدین چه کمکی می‌توانند بکنند؟

اگر جراحی انجام شده ممکن است کودک نیاز داشته باشد یاد بگیرد چگونه از ساختار جدیدش استفاده کند که این با گفتار درمانی انجام می‌شود.

مهم است که والدین به طور روزانه با کودک در فعالیت‌هایی که گفتار درمانگر پیشنهاد می‌کند، کار کنند. تمرین‌های کوتاه متعدد در هر روز مؤثرترین روش برای کمک به کودک برای پیشرفت هستند.