این بار میخواهم با شما از اعجوبهها سخن بگویم، اعجوبههایی که نزدیک به دو دهه در مدار تولید جای داشتند و در کانون توجه مشاهیر، متمولین و نامآوران عالم بودند.
خودروهایی که هارمونی را با سرعت درآمیخته و این دو را هم با راحتی مثالزدنی پیشکش مینمودند.
این مرکبهای پریوش ژرمنی بارها و بارها بر پردههای سینماهای دنیا ظاهر شدند و هر باره هم بیشازپیش خاطر خودرودوستان را پریشان نمودند.
کمتر از چهل و پنج سال پیش، خودرویی در شرکت مرسدس بنز پا به عرصه وجود نهاد که حتی تا به امروز هم سخنهای بسیاری برای گفتن دارد. این خودرو همان مرسدس اتاق 107 میباشد که به اقلیم ما نیز راه یافته است.
اتاق 107 مرسدس، در سال 1971 میلادی به جهانیان معرفی شد و تا اواخر سال 1989 میلادی در گردونه تولید جای داشت. با این حساب میشود آن را دومین خودروی طویل العمر این کمپانی پس از G-CLASS محسوب نمود.
جالب اینجاست که این اتاق (107) در دو کلاس متفاوت تولید میشد که با نامهای SL R107 و SLC C107 به فروش میرسیدند.
سری R107 و یا SL در فرمهای کروک (هارد تاپ و سافت تاپ) و نیز رودستر ارائه میشد و جانشین سری W113 و یا همان کلاس SL نسل پیش از خود، به شمار میآمد؛ و نسخه C107 و یا SLC هم تنها در فرمی کوپه عرضه میشد و جایگزینی بود برای سری W111.
تفاوتی دیگری هم که میان گونههای R107 و C107 و یا SL و SLC وجود داشت مربوط به سایز ابعادشان بود که در این میان، کلاس SLC از طول، ارتفاع و فاصله بین دو محور بیشتری برخوردار بود.
البته در سالهای دهه 80 میلادی و پس از حذف کلاس SLC و جایگزینیاش با نسخهای جدیدتر، سری SL هم به لحاظ ابعادی اندکی دستخوش تغییر شد. در سطور ذیل ابعاد تیپهای مختلف اتاق 107 درج شده است:
- سری SL (تولید دهه هفتاد میلادی): طول/عرض/ارتفاع: 4390/1790/1300 میلیمتر و فاصله بین دو محور: 2460 میلیمتر
- سری SLC (تولید دهه هفتاد میلادی): طول/عرض/ارتفاع: 4750/1790/1330 میلیمتر و فاصله بین دو محور: 2820 میلیمتر
- سری SL (تولید دهه هشتاد میلادی): طول/عرض/ارتفاع: 4580/1791/1/298 میلیمتر و فاصله بین دو محور: 2456 میلیمتر
اجزای شاسی این اتاق (107)، از سدان میان سایز کلاس E یا همان سری W114 اخذ شده بود. این همان خودرویی است که در کشور ما به بنز معماری شهرت یافته است.
پیشرانهای هم که در بدو شروع بر رویش نصب گردید، نسخهای 8 سیلندر (V) بود که کد تولیدش M117 نام داشت و پیش از آن در سری W108،W109 و W111 به کار رفته بود.
اولین سری از اتاق 107 که در آوریل سال 1971 میلادی (اردیبهشت سال 1350 شمسی) وارد مدار تولید شد، مدل 350 SL بود و در پی آن و در اکتبر همان سال، مدل 350 SLC نیز وارد مدار تولید شد.
گرچه این دو خودرو با شماره سری 350 روانه بازار شدند ولی از پیشرانهای 8 سیلندر و 4.5 لیتری بهره میبردند که از توانی معادل 225 اسب بخار و گشتاوری معادل 377 نیوتن متر برخوردار بود.
فراموش نکنیم که در آن ایام، کمپانی مرسدس بنز به سیستم شمارهگذاری خود تا حد زیادی مقید بود و حجم پیشرانههای بیشتر محصولات آن ضریبی ده (برابر) از شماره سری آنها بود. مثلاً مرسدس 230 از پیشرانهای با حجم تقریبی 2300 سیسی سود میبرد و الی آخر… به همین خاطر، از سال 1973 میلادی، شماره هر دو مدل به 450″” تغییر یافت.
ازسویی دیگر، خودروهای مذکور به یک گیربکس سه سرعته خودکار نیز مجهز بودند که کارکرد عالیاش در آن دوره زبانزد خاص و عام بود و حتی کمپانی پورشه هم این سری از جعبهدنده را به سفارش خریدار در مدل 928 خود نصب مینمود. از ماه جولای سال 1974 میلادی، هر دو تیپ SL و SLC با یک پیشرانه 6 سیلندر و 2.8 لیتری نیز عرضه شدند.
این پیشرانه از توانی معادل 185 اسب بخار و گشتاوری معادل 238 نیوتن متر بهره میبرد و از این تاریخ تا سال 1981 میلادی در کلاس SLC و تا سال 1985 میلادی، در کلاس SL به کار میرفت.
در سال 1977 میلادی، نسخهای رؤیایی از اتاق 107 به نام 450 SLC 5.0 به جهانیان معرفی شد. این خودرو از یک پیشرانه کاملاً جدید 5 لیتری بهره میبرد که به تمامی از فلز آلومینیم ساخته شده بود.
این پیشرانه از توانی معادل 240 اسب بخار و گشتاوری معادل 402 نیوتن متر برخوردار بود و قادر بود که در عرض مدت 8.5 ثانیه سرعت این خودرو را از حال سکون به صد کیلومتر برساند و ماکزیمم سرعتی معادل 225 کیلومتر بر ساعت را هم برایش به ارمغان آورد.
شاید این ارقام در قیاس با خودروهای امروزی چندان چشمگیر نباشد ولی از یاد نبریم که در آن برهه از زمان، حتی از پیشرانههای بزرگ و حجیم سوپر اسپورت های مشهوری همانند لامبورگینی کانتاچ و… حول و حوش 300 تا 350 اسب بخار توان استخراج میشد و در عین حال، کسب ارقام 200 کیلومتری و بالاتر هم در میان خودروهای لوکس کمتر دیده میشد و تازه دستیابی به این سرعتها نیز با سر و صدای وحشتناک داخل کابین همراه بود.
در حالی که وقوع این رویداد در مرسدس بنز 450 SLC در نهایت آرامش و راحتی و با هندلینگی مثالزدنی صورت میپذیرفت و آوای پیشرانه آن هم در قیاس با همتایانش بسیار کم بود. از همین جا میتوان عظمت کار مرسدس بنز را در آن ایام را بهتر درک نمود.
نکته جالب دیگر، استفاده از آلیاژ آلومینیم در درب کاپوت و صندوق عقب این خودرو بود؛ همچنین یک اسپویلر از جنس پلاستیک و به رنگ مشکی هم بر روی درب صندوق آن نصب شده بود.
در سال 1978 میلادی این خودرو توانست در مسابقات رالی جهان، کاپ قهرمانی را از آن خود نماید. این خودرو تنها به مدت سه سال در مدار تولید جای داشت و در این مدت هم تنها 1/636 دستگاه از آن ساخته شد که تعدادی از آنها نیز در دهه پنجاه شمسی به کشورمان راه یافت.
امروزه، مرسدس 450 SLC با پیشرانه 5 لیتری، از زمره خودروهای کلاسیکی به شمار میآید که در میان کلکسیونرهای دنیا از هواخواهان بسیاری برخوردار است.
در سال 1980 میلادی، تولید مدلهای 350 و 450 SLC و همچنین 450 SLC 5.0 پایان یافت و به جای آنها، مدلهای 380 و 500 SLC معرفی شدند.
این خودروها هم به نحو بسیار خفیفی دستخوش تحول شدند و گیربکس سه سرعته خودکار موجود در آنها جای خود را به یک گیربکس 4 سرعته خودکار داد. بالاخره در سال 1981 میلادی تولید سری C107 و یا کلاس SLC خاتمه یافت و اتاق C126 جایگزین آن شد.
پس از توقف تولید سری C107 و یا همان SLC، تنها نسخه R107 و یا SL به حیات خود ادامه داد که البته وقوع این امر برای یک فرد ناآشنا با دنیای خودرو چندان محسوس نبود زیرا همانگونه که پیشتر هم گفته شد، هر دو کلاس SL و SLC (اتاق 107) با یک نوع بدنه و شاسی تولید میشدند و در این میان، تنها تفاوتهای جزئی بود که آنها را از یکدیگر تفکیک میکرد.
از اوایل دهه 80 میلادی، سری R107 تنها با نسخههای 280،380 و نیز 500 SL به بازار ارائه میشد. در همان ایام، پیشرانه 8 سیلندر این خودرو، جهت حصول کارایی بهتر و نیز کاهش مصرف سوخت مورد تنظیم و بازنگری مجدد قرار گرفت. از سپتامبر سال 1985 میلادی، مدل 280 SL جای خود را به 300 SL داد و 380 SL هم به 420.
پیشرانه سه لیتری به کار رفته در مدل 300 از توانی معادل 188 اسب بخار و گشتاوری معادل 255 نیوتن متر برخوردار بود و پیشرانه 4/2 لیتری مدل 420 هم از توانی معادل 218 اسب بخار و گشتاوری معادل 299 نیوتن متر.
از طرف دیگر، تولید 500 SL نیز همچنان ادامه یافت و در این میان، تنها مدل 560 SL برای بازارهای خارج از اروپا و علیالخصوص آمریکا، ژاپن و استرالیا معرفی شد.
این مدل از پیشرانهای با حجم 5.6 لیتر بهره میبرد که توانی معادل 227 اسب بخار و گشتاوری برابر 389 نیوتن متر را ارائه میداد.
برای نخستین بار در این سری از خودروها، سیستم کاملاً مدرن مدیریت کامپیوتری موتور به کار رفته بود که نسبت سوخت و… را در پیشرانه کنترل و تنظیم میکرد.
از لحاظ سیستم انتقال قدرت، انواع متفاوت اتاق 107 از جعبهدندههای سه سرعته و چهار سرعته خودکار و همچنین 4 و 5 دنده دستی بهره میگرفتند. گیربکس سه سرعته خودکار تنها در مدلهای 350/450 SL/SLC به کار میرفت و گیربکسهای 4 دنده دستی هم تنها در مدلهای 280/350 SL/SLC و گیربکسهای پنج دنده دستی نیز در مدلهای 280/300 SL/SLC به کار گرفته میشد.
یک سال پس از معرفی اتاق 107، صادرات آن به منطقه آمریکای شمالی آغاز شد. مرسدس اتاق 107 خودرویی کاملاً بیعیب و نقصی نبود و نمونههای سفارش آمریکای آن، با معضلات متعددی دستبهگریبان بودند.
نسخههای صادره به آمریکا از تفاوتهای بارزی نسبت به نمونههای اروپایی سود میبردند. مثلاً نسخه آمریکایی از چهار چراغ گرد در پیشانی خود بهره میبرد در حالی که نسخه اروپایی، دارای دو عدد چراغ مستطیلی شکل در جلوی خود بود.
علاوه بر آن، در سپرهای جلو و عقب نسخههای آمریکایی، به میزان 8 اینچ (203 میلیمتر) پلاستیک اضافه شده بود.
این نوع از سپرها هم در راستای استانداردهای ایمنی وضع شده از طرف دولت فدرال نصب شده بودند.
در بحبوحه همان ایام، نسخههای آمریکایی این خودرو به کشور ما نیز وارد شدند و به بنزهای 450 سپر آمریکایی شهرت یافته و از هواخواهان بیشماری در میان فرادستان آن دوره برخوردار بودند.
نخستین نمونههای مرسدس 350 SL/SLC که به بازار آمریکا راه یافت از پیشرانههای 4.5 لیتری بهره میبردند تا بلکه با این تمهید بتوانند از پس مقررات بسیار سختگیرانه گازهای خروجی (آلاینده) برآیند.
چون رعایت این مقررات بر کارکرد پیشرانه تأثیر بارزی مینهاد و توانش را نسبت به نمونه اروپایی، به نحو چشمگیری پایین میآورد؛ اما علیرغم این تمهیدات، باز هم این پیشرانه از توان کمتری نسبت به نسخه اروپایی خود برخوردار بود.
مثلاً این پیشرانه با 4.5 لیتر حجم از توانی معادل 190 اسب بخار و گشتاوری معادل 325 نیوتن متر بهره میبرد که در قیاس با آن نسخه اروپایی آن، 35 اسب بخار کمتر بود.
مرسدسهای 450 SL/SLC که در سالهای 1975 و 1976 میلادی به بازار آمریکا راه یافتند از معضلات متعددی در رنج بودند.
مهمترین آنها هم مربوط به خفگی موتور آنها بود که روشن شدن مجدد آن را با دشواری مواجه میکرد. این مسئله هم ناشی از نصب مبدل کاتالیتیک بر روی سیلندر و زیر کاپوت این خودرو بود.
این مبدل هم جهت رعایت استانداردهای آلایندگی آن دوره نصب شده بود. طبق این استاندارد که از سال 1975 میلادی در آمریکا اجباری شده بود تمامی کمپانیهای خودروسازی برای کنترل گازهای سمی خروجی از اگزوز، ملزم به نصب این تجهیز در محصولات تولیدی خود بودند.
بالاخره در سال 1977 میلادی، شرکت مرسدس بنز جای این مبدلها را در خودروهای صادراتی خود تغییر داد و به زیر اتاق و نزدیک اگزوز آن منتقل نمود. معضل دیگری هم در این میان وجود داشت که خاص مرسدسهای 380 SL مدلهای 1981 الی 1985 بود.
این خودروها که تا آن زمان از ضعیفترین نمونههای R107 صادراتی به بازار آمریکا محسوب میشدند از پیشرانهای 3.8 لیتری نیرو میگرفتند که از توانی معادل 155 اسب بخار و گشتاوری برابر با 266 نیوتن متر برخوردار بود.
تا سال 1983 میلادی، انواع مرسدس 380 SL، تنها از یک ردیف زنجیر تایم در پیشرانههای خود بهره میبرد و همین مسئله هم به خرابی و اشکالات متعددی در این خودرو دامن زده بود که عمده آنها مربوط به خرابی این تجهیز بود. در جهت رفع این معضل، شرکت بنز مجبور شد که تمامی نسخههای مربوطه را به رایگان مورد تعمیر قرار دهد.
ناگفته نماند که در مدلهای 1984 و 1985 میلادی تمامی مدلهای 380 SL از دو ردیف زنجیر تایم سود میبردند. مواردی دیگری هم از عیوب مکانیکی در نسخههای مربوط به آمریکا دیده شده است که شرح تمامی آنها از حوصله این متن خارج است.
و در نهایت پس از 18 سال و در چهارم ماه آگوست سال 1989 میلادی، پرونده اتاق افسانهای 107 برای همیشه مختومه شد و آخرین نسخه از آن که یک خودروی مرسدس بنز 500 SL با رنگ قرمز بود کارخانه را ترک نمود.
در حال حاضر هم این خودرو در موزه مرسدس در شهر اشتوتگارت آرمیده است. در مجموع و طی 18 سال در حدود 300/175 دستگاه مرسدس بنز اتاق 107 تولید شد که از این تعداد 237,287 دستگاه مربوط به کلاس SL و 62,888 دستگاه هم از آن کلاس SLC میباشد.