ایالات متحده آمریکا در سیاستهای جنگی خود همواره پیچیده عمل کرده و اشتباهاتی را هم داشته است. سی ان ان پس از حمله اخیر قندوز به اشتباهات پیشین ایالات متحده پرداخته است.
جزئیات جدید حمله به بیمارستانی در قندوز افغانستان نشان میدهد که کارکنان کلینیک پزشکان بدون مرز در جریان این حمله کشته شدهاند.
موسسه خیریه پزشکان بدون مرز نیز این حملات را «جنایت جنگی» قلمداد کرده است. در این بین اما صحبتهایی هم از عمدی بودن این حمله به گوش میرسد که مقامات آمریکایی عمدی بودن آن را رد کردهاند.
ژنرال جان کمپبل، فرمانده نیروهای آمریکا در قندوز، میگوید که این بیمارستان در شمال شهر قندوز قرار دارد و پس از آنکه نیروهای افغان درخواست کمک هوایی را صادر کردند، این بیمارستان به اشتباه مورد حمله قرار گرفت.
وی ادامه داد: «در سه اکتبر نیروهای افغان به ما اطلاع دادند که دشمن به آنها کمک کرده و از ما کمک هوایی درخواست کردند. به همین دلیل حمله هوایی برای نابودی عناصر طالبان صادر شد و در این بین چندین غیرنظامی بیگناه نیز کشته شدند.
این فرمانده مسئولیت را به عهده نگرفت. ارتش آمریکا پیشتر از این اتفاق با عنوان «تلفات جانبی» یاد کرد. عنوانی که شاید به داستان ژنرال کمپبل همخوانی داشته باشد.
اصطلاح تلفات جانبی از دهه 60 میلادی باب شد و از آن پس چندین بار به کار گرفته شد. یکی از انتشارات آلمانی این اصطلاح را تعبیری برای «کم اهمیت جلوه دادن مرگ غیرنظامیان» دانست.
این اصطلاح اما حالا در حقوق بینالملل هم دارای جایگاه خاص خود است. فردریک روزن، نویسنده کتاب «تلفات جانبی: تاریخچهای صادقانه از حالتهای عجیب مرگ» هم به این موضوع اذعان دارد.
او میگوید: «بر اساس قوانین جنگی، پرتاب موشک یا خمپاره بدون استفاده از دوربین برای بررسی حضور یا عدم حضور غیرنظامیان در منطقه مورد نظر غیرقانونی است. این مشکل در تاریخ بشر ریشه دار است.»
[پرواز مسافربری شماره ۶۵۵ شرکت هواپیمایی ایران ایر در سال 1367 با شلیک موشک هدایت شونده از ناو یواساس وینسنس متعلق به نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا بر فراز خلیج فارس سرنگون شد و تمامی ۲۹۰ سرنشین آن که شامل ۴۶ مسافر غیر ایرانی و ۶۶ کودک بودند، جان باختند.] در ادامه چندین مورد از سوابق «تلفات جانبی» ارتش آمریکا را خواهید خواند.
شهر بِن تره در جنوب ویتنام، فوریه 1968
در زمان جنگ ویتنام، اصطلاح تلفات جانبی چندان در رسانههای متداول نبود. در آن زمان یکی از مقامات رسمی ارتش آمریکا در گزارشی به آسوشیتدپرس از این واژه برای شرح حملات به شهر بن تره استفاده کرد.
آن فرمانده به پیتر آرنت، خبرنگار آسوشیتدپرس، گفت: «برای نجات شهر لازم است که آن را ویران کنیم.» درست است که صحت این نقل قول مورد سوال قرار گرفته است، اما به حال بازگوی سیاستهای کلیِ ایالات متحده آمریکا در آن سالها بود.
وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا میگوید که در جریان عملیات تندر غلتان [یک رشته عملیات پیوسته و تدریجیِ بمباران هوایی از سوی نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا و نیروی هوایی جمهوری ویتنام علیه جمهوری دموکراتیک ویتنام (ویتنام شمالی) بین سالهای ۱۹۶۵ تا ۱۹۶۸ میلادی]، بیش از 864 هزار تن بمب بر شهرهای ویتنام ریخته شد.
این در حالی است که در طول تمام درگیری جنگ اقیانوس آرام [نام کلی برای جبههی اقیانوس آرام جنگ جهانی دوم] حدود 503 هزار تن بمب استفاده شد.
العامریه عراق – فوریه 1991
در 13 فوریه 1991 و در جریان جنگ اول خلیج فارس، جنگندههای آمریکایی پناهگاهی در العامریه بغداد را بمباران کردند که منجر به کشته شدن 48 غیرنظامی گشت. بمبهای استفاده شده از نوع بمب هدایتشوندهی لیزری بودند که آن پناهگاه به عمد هدف قرار گرفته بود.
مقامات پنتاگون و سیا معتقد بودند که از آن پناهگاه به عنوان پست فرماندهی استفاده میشده است. کاخ سفید بعدها در گزارشی از این حمله حمایت کرد. در آن گزارش، رژیم صدام حسین به عمد از خانههای مسکونی غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی استفاده میکرده است.
پناهندگان آلبانیایی – آوریل 1999
در جریان جنگ کوزوو، جنگندههای ناتو با «عملیات نیروی ائتلافی» وارد درگیری شدند؛ آنها فکر میکردند که دارند خودروهای زرهی صرب را بمباران میکنند، اما در نهایت مشخص شد که آنها پناهندگانی بودهاند که صحنههای درگیری را ترک میکردند. در آن اتفاق، 73 نفر غیرنظامی کشته شدند.
سفارت چین در بلگراد – مه 1999
در حادثهای دیگر در جریان عملیات نیروی ائتلافی، پنج بمب هدایت شوندهی آمریکایی به سفارت چین در بلگراد اصابت کرد که منجر به کشته شدن سه خبرنگار چینی شد. این حمله بازتاب فراوانی در سطح بینالمللی داشت.
بیل کلینتون به خاطر این بمباران رسما عذرخواهی کرد و گفت که آن حمله اتفاقی بوده است. سازمان سیا نیز اعلام کرد که تحلیلگران مختصات اشتباهی را انتخاب کرده بودند و هدف جایی دیگر در همان خیابان بوده است.
پکن این حمله آمریکا را «اقدامی وحشیانه» نامید. این اتفاق اعتراضات فراوانی را به همراه داشت.
حمله به عروسی در افغانستان – ژوئیه 2002
در سالهای ابتدایی حضور نیروهای افغان، دو جنگنده آمریکایی به یک مجلس عروسی حمله کرد و منجر به کشته شدن 48 غیرنظامی شد. در این مراسم، چند تیر هوایی برای گرامیداشت سنتها شلیک شد که جنگندههای آمریکایی تعبیری اشتباه را از آن داشتند.
دو روز پس از آن حادثه، جرج بوش در تماس تلفنی با همتای افغان خود، حامد کرزای، ابراز همدردی کرد. با این حال، پنتاگون همچنان زیر بار مسئولیت آن نرفت. پس از آن حمله، چندین حمله مشابه از سوی جنگندههای آمریکایی صورت گرفت.
روزنامه نگاران بغداد – ژوئیه 2007
در ژوئیه 2007، چندین هلیکوپتر نظامی آمریکایی عملیاتی را در عراق انجام دادند. ویکی لیکس با انتشار ویدیویی مشخص کرد که دو روزنامه نگار رویترز و چندین غیرنظامی دیگر کشته شدند.