گرفتن بچه‌ها از پوشك، گاهی از جدا كردن‌شان از شیشه شیر و پستانك هم سخت‌تر به نظر می‌رسد. كودكی كه می‌تواند هر زمان كه اراده كرد در پوشكش اجابت مزاج كند، اغلب در برابر جدا شدن از این حاشیه امن مقاومت می‌كند و اگر درست آموزش نبیند با از دست دادن پوشكش، صاحب ترس‌ها، اضطراب‌ها و وسواس‌هایی می‌شود كه به سادگی از زندگی‌اش بیرون نمی‌روند. اما نگران نباشید.

اگر از همان ماه‌های تولد، به فكر روز سرنوشت‌ساز از پوشك گرفتن او باشید، می‌توانید در بهترین زمان و بدون آسیب زدن به كودك‌تان از پس این كار هم بربیایید.

1. وقت‌شناس باشید

از همان ماه‌های اول، می‌توانید زمانی را كه كودك‌تان درحال اجابت مزاج است متوجه شوید. بچه‌ها در این شرایط معمولا در یك جا ساكن می‌شوند، سوراخ‌های دماغ‌شان را باد می‌كنند، كمی به خودشان فشار می‌آورند و بعد از چند ثانیه، فعالیت‌های‌شان را دوباره از سر می‌گیرند. اگر شما این زمان‌های حساس را بشناسید، می‌توانید با به كار بردن واژه‌هایی در این زمان، او را برای آموزش دستشویی رفتن در آینده آماده كنید.
 

2. واژه مشترك بسازید

وقتی فرزندتان در حال تخلیه روده‌هایش است، سعی كنید از یك واژه یا عبارت استفاده كنید. شما می‌توانید به سادگی بگویید: «داری پی‌پی می‌كنی؟ آفرین؛ ادامه بده» و او را تشویق كنید تا كارش را به آخر برساند. به مرور به او كمك كنید تا منظورتان را بفهمد. اگر هر وقت كه او را مشغول خالی كردن روده‌هایش می‌بینید از این عبارات استفاده كنید، به مرور یاد می‌گیرد كه وقت شروع كارش، خودش هم این كلمات را به كار ببرد و به شما پیش‌آگهی دهد.

3. هولش نكنید

مراقب باشید بیش از اندازه هیجان‌زده‌اش نكنید تا از ادامه كارش پشیمان شود. از طرف دیگر كودك‌تان را در این زمان بلند نكنید و حالت نشستن یا ایستادنش را تغییر ندهید. تنها با یك نگاه مهربان و چند عبارت كوتاه او را همراهی كنید. بچه‌ها برای اینكه خوب از پس اجابت مزاج بربیایند، به آرامش كامل نیاز دارند.

4. به حرف دیگران گوش نكنید

احتمالا اغلب اطرافیان شما پیشنهاد می‌كنند در سنی كه كودك خودشان را از پوشك گرفته‌اند، به فرزندتان توالت رفتن یاد بدهید. اما به جای اینكه به حرف‌های آنها توجه كنید، توانایی فرزندتان را بررسی كنید. اغلب كودكان از ۱۸ ماهگی به بعد، كم كم یاد می‌گیرند خود را كنترل كنند و بیشتر آنها بین ۲ تا ۳ سالگی این آمادگی را تمام و كمال پیدا می‌كنند. شاید كودك شما از همان‌هایی باشد كه از حدود 20 ماهگی توانایی كنترل خود را پیدا می‌كند اما اگر غیر از این بود، می‌توانید حداقل یك سال بعد از این زمان به او برای آماده شدن فرصت دهید.

5. بگویید چه می‌شود

كم‌كم می‌توانید فرآیند كار را برایش توضیح دهید. هر زمان كه كودك‌تان خواست، به او در مورد اینكه ادرار و مدفوع چه هستند، چطور تولید می‌شوند و چرا باید آنها را تخلیه كرد توضیح دهید. اگر به توصیه‌های قبلی عمل كرده‌ باشید و برای هر یك از این فرآیند‌ها واژه‌ای را به كودك‌تان آموزش داده باشید، او هم برای انتقال نیازش به شما در زمان مناسب تواناتر می‌شود.

6. همكاری كنید

با هم برای انتخاب توالت به مغازه سیسمونی‌فروشی بروید و طرحی را انتخاب كنید كه كودك‌تان دوستش دارد. توالت‌های بچگانه این روزها بیشتر شبیه اسباب‌بازی‌های زیبایی هستند كه بچه‌ها تمایل دارند با آنها دوست شوند. به كودك‌تان اجازه دهید چند بار در روز، حتی درصورتی‌كه پوشك به پا دارد، روی توالتش بنشیند. شاید بهترین زمان برای این كار وقتی باشد كه خودتان به دستشویی می‌روید. كودكی كه توالت رفتن شما را می‌بیند، بعید نیست بخواهد در این مورد هم از شما تقلید كند.

7. به توالت رفتن عادتش دهید

وقتی كودك‌تان به سن نشستن روی «پاتی» یا توالت‌های بچگانه رسید، او را برای تمرین چند بار در روز روی توالتش بگذارید و بگویید «پی‌پی میره توی توالت!» جوری به كودك‌تان آموزش دهید که احساس بدی پیدا نكند و به شیوه بسیاری از بچه‌ها خودش را منقبض نكند که این باعث می‌شود  از اجابت مزاج منصرف شود.

8. سرزنش‌اش نكنید

وقتی كار كوچولوی‌تان تمام شد، عبارت‌های منفی مثل «اه اه!ببین چه‌كار كردی!»را به كار نبرید. هیچ وقت هنگام باز كردن پوشك كودك‌تان یا شستن او قیافه منفی و آزرده‌ای به خود نگیرید و در مقابل او را حسابی تشویق كنید. بچه‌ها به همین كار ساده خود افتخار می‌كنند و اگر احساس افتخار را از آنها بگیرید، در برابر تخلیه روده‌های‌شان مقاومت می‌كنند.

9. تنها نگذاریدش

كودك‌تان را در جریان اجابت مزاج همراهی كنید. از او بخواهید فشار بیشتری به خودش بیاورد و حتی با حنجره‌اش صداهایی تولید كند زیرا این كار دستشویی کردن را برایش آسان‌تر می‌كند. این كار را می‌توانید از ماه‌ها قبل شروع كنید؛ برای مثال در زمان نوزادی یا اوایل كودكی، وقتی یبوست آزارش می‌دهد با ماساژ شكم و در حالت نشسته روی دست قرار دادنش به او برای تخلیه روده‌ها كمك كنید.

10. تحمل كنید

احتمالا برای تمام كردن آموزش باید یك هفته تا 10 روز وقت بگذارید و یكی، دو بار كثیف شدن خانه را هم به جان بخرید. در این یك هفته باید حتی بدون اعلام كودك‌تان او را در فواصل كوتاه به دستشویی ببرید تا مثانه و روده‌هایش را زود به زود تخلیه كند. اما مراقب باشید بی‌حوصلگی و عصبانیت شما در كودك‌تان اضطراب و ترس ایجاد نكند.

11. از متخصص كمك بگیرید

اگر سن فرزندتان از سه سال گذشته اما هنوز هم به محض جدا شدن از پوشكش مضطرب می‌شود و به‌خاطر این اضطراب از اجابت مزاج طفره می‌رود، با یك روانشناس كودك در مورد مشكلش صحبت كنید. شاید اضطرابی كه فرزندتان به آن دچار شده، به او اجازه این كار را نمی‌دهد و قبل از هر تلاشی، لازم است با كمك متخصصان این اضطراب را از او بگیرید.
 

صبور باشید

نگذارید اصرارتان به تمیز بودن كودك‌تان به قیمت از دست رفتن سلامت روان او تمام شود. برای آموزش استفاده از توالت به كودك‌تان عجله نكنید. بسیاری از والدین معتقدند تا زمانی كه كودك‌شان از پوشك استفاده می‌كند، نمی‌توانند او را به مهدكودك بفرستند و به همین دلیل خیلی زود برای از دستشویی گرفتن او تلاش می‌كنند. اما واقعیت این است كه اگر كودك شما با پوشكی كه به پا كرده به مهد برود، خیلی بهتر از آن است كه با اضطراب و احساس گناه از دستشویی استفاده كند.

شاید ندانید كه گرفتن بچه‌ها از پوشك، یكی از حساس‌ترین مراحل زندگی‌شان است؛ مرحله‌ای كه اولین پیش‌نیازش رسیدن به آمادگی جسمانی است. تا زمانی كه كودك شما توانایی كنترل مثانه‌اش را به دست نیاورد، نمی‌توانید این آموزش‌ها را شروع كنید. از طرف دیگر، آمادگی روانی فرزندتان هم یك پیش‌شرط مهم است. شما نمی‌توانید به قیمت مضطرب كردن و دادن عذاب وجدان به او، فرزندتان را از پوشكش جدا كنید.

شاید بسیاری از والدینی كه به هر قیمتی می‌خواهند در اولین فرصت فرزندشان را از پوشك بگیرند، ندانند این كار به قیمت پرورش كودكی مضطرب و وسواسی تمام می‌شود و آسیب‌های ناشی از آن تا سالیان سال فرزندشان را رها نمی‌كند. پس صبور باشید و به قیمت گریه‌های هر روزه یا شرمندگی كودكی كه به‌خاطر ناتوانی‌اش در كنترل خود خانه را كثیف كرده، این تصمیم را عملی نكنید. اگر كودك‌تان در این مرحله مهم زندگی‌اش آسیب ببیند، به سادگی نمی‌تواند با بحران‌های ناشی از آن مقابله كرده، آسیب‌های روانی‌اش را جبران كند.