همانطور كه در مقاله قبل با عنوان "صورت های فلكی شاخص فصل زمستان" اشاره شد، زمستان با وجود صور فلكی و ستاره های پرنورش زیباترین آسمان شب را به خود اختصاص داده است. همچنین آموختیم فصل زمستان به همراه شش ستاره پرنور از درخشان ترین ستارگان آسمان، متعلق به صورت های فلكی زیبا یك شش ضلعی بی نظیر را در آسمان فصل زمستان پدید آورده اند. در ادامه مقاله با سه صورت فلكی شاخص فصل زمستان و درخشنده ترین ستاره های آنها آشنا شدیم.
از ستاره های سازنده ی شش ضلعی زمستانی با "عیوق" که پرنور ترین ستاره صورت فلكی ارابه ران است و "دَبران" پر نورترین ستاره صورت فلكی ثور و "پولوكس" از ستارگان صورت فلكی دو پیكر آشنا شدیم. دراین مقاله قصد داریم به سه صورت فلكی دیگر شاخص فصل زمستان كه سه ضلع دیگر شش ضلعی زمستانی را تشكیل می دهد بپردازیم.
صورت فلكی جبار یا شكارچی که به جرأت می توان گفت چشم گیرترین و زیباترین صورت فلكی آسمان است از هفده ستاره زیبا و درخشان تشكیل شده است. ستاره های این صورت فلکی ترکیبی از یک شکارچی که وسیله شکار در دست دارد و یک شمشیر در کمر را تشکیل می دهد که می توان گفت هیچ یک از صورت‌های فلکی دیگر تا این حد شباهت به نامش ندارد.
پرنورترین ستاره ی این صورت فلکی به نام "ابط الجوزا" درخشان ترین ستاره ی متغیر آسمان نیمکره ی شمالی است. این ستاره ی زیبای سرخ رنگ نشان دهنده ی بازوی راست جبار است. دومین ستاره پرنور این صورت فلکی به نام "رجل الجبار" یا پای شکارچی، هفتمین ستاره ی پر نور آسمان است که در زانوی جبار قرار دارد. بین ابط الجوزا و رجل الجبار، سه ستاره درخشان، هم راستا و به فاصله ی مساوی از هم قرار دارند که کمربند جبار را مشخص می کنند.
صورت فلکی جبار را می‌توان به سادگی در آسمان بیابید. باید رو به جنوب ایستاد و رو به بالا، با پیدا کردن سه ستاره ی پرنور و کنارهم که کمربند شکارچی را تشکیل می دهند، این صورت فلکی را از سایر صور فلکی تشخیص داده اید.
پنجمین صورت فلکی شاخص فصل زمستان صورت فلكی سگ بزرگ یا كلب اكبر است که از هفت ستاره نسبتاً پرنور كه یكی از آنها درخشنده ترین ستاره آسمان شب است تشكیل شده است. نام کلب اکبر صرفاً برای ستاره "شعرای یمانی" یا "شباهنگ" به عنوان درخشنده‌ترین ستاره آسمان شب به کار می‌رفته است. سگ بزرگ یکی از دو سگ صورت فلکی جبار است. سگ دیگر صورت فلکی سگ کوچک (کلب اصغر) است. مصریان باستان طلوع شعرای یمانی به همراه خورشید را به عنوان اول سال جدید جشن می‌گرفتند.
اگر نقشه آسمان هم همراه نداشته باشید می توانید به راحتی صورت فلکی سگ بزرگ (کلب اکبر) را پیدا کنید، چون این صورت فلکی صاحب نورانی ترین ستاره آسمان یعنی، شعرای یمانی است که روی شانه آن قرار گرفته است.
و اما آخرین صورت فلکی شاخص فصل زمستان صورت فلكی كلب اصغر یا سگ كوچك است. این صورت فلکی از دو ستاره بارز كه یكی كم نور و دیگری درخشنده است، تشكیل شده. این صورت فلکی جزء صورت های فلکی کوچک آسمان است که ستاره "شعرای شامی" پرنورترین ستاره این صورت فلکی است. شعرای شامی یكی از شش ستاره شش ضلعی زمستانی را می سازد. این صورت فلكی یکی دیگر از سگ های شکارچی (صورت فلکی جبار) است که در مجاورت صورت فلکی کلب اکبر قرار گرفته است.
با وجود صورت های فلكی درخشان و ستاره های پرنور فصل زمستان یافتن سگ كوچك كار ساده ای است. صورت فلكی كلب اصغر با ستاره درخشانش شعرای شامی قبل از شباهنگ طلوع می كند. كافی است با كمك نقشه آسمان، بعد از یافتن صورت فلكی جبار و جوزا، سگ كوچك را كه شرق تر از این دو صورت فلكی واقع شده بیابید.
با مطالعه سری مقالات چگونگی رصد آسمان شب، تا حدود زیادی با صورت های فلكی مهم آسمان شب آشنا شده و مهارت یافتن صورت های فلكی، ستاره های درخشان آنها و همچنین سایر اجرام سماوی را كاملاً آموخته اید. می توانید به تنهایی به رصد ستارگان پرداخته و صور فلكی دیگر و اجرام دیگر به ویژه سیارات را به راحتی در آسمان شب بیابید و از یک رصد پربار لذت ببرید.
