جنگ و نبرد تلخ‌ترین رویداد انسانی است؛ اما نمی‌توان کشور و سرزمینی را نام برد که جنگ‌های خونین گریبان‌گیر مردمان آن نشده باشد. از طرف دیگر حتماً شما هم شنیده‌اید که می‌گویند نیاز مادر اختراع است و در تمامی جنگ‌های خونین شاهد اختراعات زیادی برای از بین بردن انسان‌ها هستیم، تانک اختراع کشنده‌ای است که تاکنون جان صدها سرباز مبارز را در میادین نبرد گرفته است.

در اینجا قصد داریم نگاهی به بزرگ‌ترین صف‌آرایی تانک‌ها در تاریخ جنگ‌های خونین نظامی داشته باشیم.

۱. نبرد کَمبِره (Cambrai) سال ۱۲۹۶ شمسی – ۱۹۱۷ میلادی
 

دلاور مردانی که در این جنگ شرکت کرده‌ بودند، برای اولین بار در تاریخ شاهد اولین رویارویی بزرگ‌ تانک‌ها در مقابل یکدیگر بودند. به گفته Hew Strachan، تاریخ نویس، در سال‌های ۱۲۹۲ تا ۱۲۹۶ شمسی، میادین جنگ شاهد تجهیزات نوین زیادی از قبیل، هواپیما و تانک بودند.

دقیقاً ۲۹ آبان سال ۱۲۹۶ بود که ارتش بریتانیا به شهر کمبرهٔ فرانسه که آن زمان در اشغال آلمان‌ها بود، با ۴۷۶ تانک که ۳۷۸ تای آنها نظامی بودند حمله کرد. سربازان آلمانی در ابتدا از عظمت خط آتش دشمن که توسط تانک‌ها پوشش داده شده بود، شگفت زده شدند اما در نهایت حمله را با ضد حمله پاسخ دادند.
 

۲. نبرد خالخین گُل، سال ۱۳۱۷شمسی – ۱۹۳۹ میلادی
 

در آن سال، نبردی بزرگ میان تانک‌های ارتش روس و ارتش پادشاهی ژاپن در مرز مغولستان و سیبری در گرفت. نبرد با اشغال مناطق مورد منازعه بین طرفین توسط ارتش سرخ شروع شد.

پس از موفقیت‌های نسبی ژاپن، این روسیه بود که با لشکری متشکل از ۵۸،۰۰۰ سرباز، حدود ۵۰۰ دستگاه تانک و ۲۵۰ فروند هواپیما به فرماندهی ژنرال گورگی زاخوف اقدام به ضد حمله نمود. در آن روز خونین، گرمای هوا از ۴۰ درجه سانتیگراد تجاوز کرد و این امر منجر به داغ شدن بیش ‌از حد مسلسل‌ها و از کار افتادن آنها شد.

در این نبرد تانک‌های T-26s روس به کمک ارتش سرخ آمدند واین امر باعث شد تا بر تانک‌های قدیمی ژاپنی‌ها غلبه کنند. غرور ژاپنی‌ها اجازه شکست را به آنها نمی‌داد و سربازان ژاپنی تا آخرین نفس جنگیدند، گفته‌ می‌شود که ستوان ساداکاجی سوار بر تانک با شمشیر سامورایی خود آنقدر در خاک نیرو‌های روس به پیش‌ رفت تا نهایتاً توسط سربازان ارتش سرخ تکه‌تکه شد.

تمامی نیروهای ژاپنی که تعداد آنها بیشتر از ۶۱ هزار نفر بود در این نبرد کشته و زخمی شدند. از طرف دیگر ۷،۹۷۴ نفر از سربازان روس کشته و ۱۵،۲۵۱ نفر زخمی شدند.
 

۳. نبرد آراس، سال ۱۳۱۹ شمسی – ۱۹۴۰ میلادی
 

منطقه آراس در شمال فرانسه تاکنون شاهد نبرد‌های خونین زیادی بوده است، در حین جنگ‌جهانی دوم نیروهای انگلیسی در مقابل حمله‌ٔ رعد‌ آسای ارتش آلمان برای دسترسی به مناطق سواحل شمالی فرانسه، مقاومت کردند. سی‌ و یکم اردبیهشت ماه سال ۱۳۱۹ به سربازان انگلیسی دستور داده شد تا در مقابل حمله‌ آلمان‌ها دست به ضد حمله بزنند. در این حمله که با نام رمز فرانک فورس شناخته می‌شد، دو گردان پیاده نظام که از ۲،۰۰۰ سرباز تشکیل می‌شد به همراه ۷۴ دستگاه تانک حضور داشت.

بی‌بی‌سی نبرد آراس را به این صورت توصیف کرده است: اول خرداد ماه ۱۳۱۹ نیروهای انگلیسی به دو دسته تقسیم شدند، دسته اول به سرعت به سمت مواضع آلمانی حمله و عده‌ای از‌ آنها را دستگیر کردند، انگلیسی ها از فتح بدست آمده مغرور شدند و به سرعت به سمت پایگاه پیاده نظام آلمان‌ها و مقر اس‌اس حمله‌ور شدند، اینجا بود که آلمان‌ها با نیروی‌هوایی خود موفق به مقاومت در مقابل انگلیس‌ها شدند.

در این حین دسته دوم نیروهای انگلیسی که از سمت چپ حمله‌ور شده‌ بودند به جناح هفتم واحد Panzer آلمان‌ها تحت فرماندهی سرتیپ اروین رومل، یورش بردند و پیش‌رفت‌های چشمگیری را به دست آوردند. درنهایت پوشش سطح زمین این منطقه‌ از فرانسه به کمک انگلیس‌ها آمد و باعث شد تا به پایگاه اصلی خود عقب‌نشینی کنند تا اولین روز این نبرد خونین خاتمه یابد. روز بعد این آلمان‌ها بودند که با جمع‌آوری قوای خود پیش‌روی را ادامه دادند.

در عملیات فرانک فورس، ۴۰۰ سرباز آلمانی اسیر و ۴۰۰ سرباز دیگر نیز کشته و زخمی‌ شدند. ابعاد کشته‌ها و صدمات وارده به آلمان‌ها به اندازه‌ای بود که تصور می‌کردند حداقل ۵ گردان انگلیسی در این عملیات شرکت داشته‌اند.
 

۴. نبرد برادی (Brody)، سال ۱۳۲۰ شمسی – ۱۹۴۱ میلادی
 

تا قبل از نبرد کورسک که در سال ۱۳۲۱ اتفاق افتاد، نبرد برادی بزرگترین مصاف تانک‌ها در جنگ جهانی دوم بود. این نبرد در روزهای اولیه عملیات بارباروسا با پیشرفت سریع‌ آلمان‌ها در منطقه‌ای بین سه شهر دوبنو، لاتسک و برادی صورت گرفت. تعداد ۸۰۰ دستگاه تانک Axis آلمانی در مقابل ۳،۵۰۰ نیروی نظامی روس صف کشیدند.

در این مبارزه که ۴ روز به طول انجامید آلمان‌ها از میدان پیروز بیرون آمدند و در نهایت روس‌ها مجبور به عقب نشینی شدند. در این نبرد خونین، برای اولین بار آلمان‌ها با تانک روسی T-34s که تسلیحات آلمانی عملاً بر روی آن اثری نداشت، روبرو شدند. اما در نهایت این تانک روسی نیز نتوانست گره‌ای از کار بگشاید و آلمان‌ها با پشتیبانی نیروی‌ هوایی خود توانستند حدود ۲۰۱ تانک روس را نابود کنند.

گفته می‌شود که عامل ۵۰٪ شکست روس‌ها ضعف نیروی لجستیک، مشکلات فنی و ضعف در فراهم نبودن تجهیزات بوده است. در مجموع در نبرد برادی روس‌ها ۸۰۰ تانک را از دست دادند درصورتی که تنها ۲۰۰ تانک آلمانی در این مبارزه صدمه دید.
 

۵. نبرد دوم العالمین سال ۱۳۲۰ شمسی – ۱۹۴۲ میلادی
 

این نبرد تنها مبارزه‌ای‌ است که انگلیسی‌ها بدون کمک نیروی‌های آمریکایی موفق‌ شده‌اند پیروز میدان باشند. درست است که نیروهای آمریکایی در این مبارزه حضور نداشتند اما باز هم تانک‌های شرمن آمریکایی که به سرعت از آمریکا به مصر برای حضور در این نبرد انتقال داده‌شده بودند نقش بسزایی داشته‌اند.

اِروین رامِل ملقب به روباه صحرا فرماندهی نیروی‌های آلمانی را در مقابل ژنرال برنارد مونتگومری که در میان سربازان خود به مونتی مشهور بود در این نبرد سرنوشت ساز بر عهده داشت. متاسفانه رامل شدیداً از بیماری رنج می‌برد و این بیماری به حدی بود که در اواخر این نبرد مجبور شد برای مداوا به بیمارستان نظامی برود. ژنرال گئورگ اشتومه (General Georg Stumme) نیز که در این نبرد جایگزین رامل شده بود در اثر حمله قلبی فوت کرد. در مجموع می‌توان گفت که بخت با آلمان‌ها در این نبرد یار نبود چراکه سوخت زیادی هم در اختیار نداشتند.

در این نبرد که به پیروزی متفقین منجر شد، هر دو جناح آلمان و انگلیس حدود ۵۰۰ دستگاه تانک از دست دادند، آلمان‌ها نیز پس از این شکست سنگین عقب نشینی کردند و قوای متفقین سرعت عمل مناسبی برای دنبال کردن آلمان‌ها از خود نشان ندادند.

وینستون چرچیل پس از پایان این نبرد گفته بود که نبرد العالمین پایان همه چیز نیست و آنها با انتهای نبرد هنوز فاصله زیادی دارند.

۶. نبرد کورسک، سال ۱۳۲۱ شمسی – ۱۹۴۳ میلادی
 

پس از شکست آلمان‌ها در استالینگراد، افسران نازی بر آن شدند تا حملهٔ جسورانه‌‌ای را در کوسک تدارک ببینند. نبرد کوسک بزرگترین و طولانی‌ترین رویارویی ارتش زرهی آلمان در مقابل روس‌ها بود؛ در این نبرد ۳۰۰۰ دستگاه تانک آلمانی در مقابل حدود ۶۰۰۰ تانک روسی صف‌آرایی کردند.
تانک‌‌های آلمانی علی‌رغم اینکه از لحاظ تعداد نسبت به تانک‌های روس کمتر بودند باز هم به خوبی از پس ماشین نظامی ارتش سرخ بر آمدند.

آنتونی بیوُر (Anthony Beevor) در مقام تاریخ نویس در خصوص این جنگ گفته است: تانک اس‌اس یک‌تنه توانست در عرض یک ساعت ۲۲ تانک روسی را منهدم کند. سربازان روسی نیز در این نبرد با جسارت تمام به تانک های دشمن نزدیک شدند و زیر آنها مین پرتاب می‌کردند.

دود و ازدحام صدا در میدان جنگ به حدی بود که ارتباط میان واحد‌های آلمانی قطع شده بود. در این نبرد حتی تانک‌ها با ضربه زدن سعی داشتند دیگری را از میدان خارج کنند. بوی سوختگی ناشی از تانک‌های منهدم شده در سرتاسر میدان جنگ پخش شده بود.

پس از هشت روز جنگ تمام عیار تانک‌ها که البته نیروی هوایی و پیاده نظام نیز در آن شرکت‌ داشتند، روس‌ها موفق شدند پیروزی نسبی بدست بیاورند. هر تانک پَنزِر آلمانی توانسته بود ۵ تانک روسی را از میدان به در کند که اگر بخواهیم نگاهی دقیق به آمار داشته باشیم آلمان‌ها در این نبرد ۷۶۰ تانک از دست داده بودند در حالی‌ که ۳۸۰۰ دستگاه تانک روس نابود شده بود. از لحاظ کشته و زخمی‌ شدگان نیز آلمان‌ها ۵۴،۱۸۲ کشته داشتند و روس‌ها ۱۷۷،۸۴۷ سرباز خود را در این نبرد خونین از دست دادند. با تمام این آمارها باز هم این روس‌ها پیروز میدان بودند و هیتلر رویای دست‌یابی به مناطق نفتی قفقاز را به گور برد.
 

۷. نبرد آقاکوقت (Arracourt) سال ۱۳۲۱ شمسی – ۱۹۴۴ میلادی
 

این منطقه که در لورن فرانسه واقع است، در سال ۱۳۲۱ شاهد بزگترین نبرد تانک‌های آمریکایی در زمان خود بود.

در این نبرد دو تیپ و دو لشکر از تانک‌های پنزر آلمانی توسط تانک‌های شرمن ۷۵mm آمریکایی نابود شد. آمریکایی‌ها با تکیه بر نقشه خوانی و قدرت پیاده‌نظام، توپخانه و نیروی هوایی توانستند بر تانک‌های آلمانی غلبه کرده و سپاه ۲۱ مونتگومری را در جهت شمال به پیش برند.

تعداد ۲۶۲ تانک آلمانی در این نبرد در مقابل آمریکا‌یی‌ها صف کشیده بود که از این میان ۸۶ دستگاه‌ تانک آلمانی منهدم شد و به ۱۴۴ دستگاه‌ تانک دیگر نیز خسارات سنگین وارد شد. آمریکایی‌ها در این نبرد تنها ۲۵ دستگاه‌ تانک از دست دادند.

۸. نبرد چاویندا (Chawinda)، سال ۱۳۴۳ شمسی – ۱۹۶۵ میلادی
 

پس از جنگ جهانی دوم نبرد چاویندا بزرگترین پیکار تانک‌ها به حساب می‌آید. چاویندا شاهد صف‌آرایی ۱۳۲ تانک پاکستانی در مقابل ۲۲۵ تانک هندی بود. در این نبرد هندی‌ها تانک سنچوریون را در اختیار داشتند و پاکستانی‌ها تانک‌های Patton را به خدمت گرفته بودند.

ناگفته نماند که هر دو جناح از تانک شرمن نیز استفاده می‌کردند. کانال راوی چِناب که کشمیر را به هندوستان متصل می‌کرد محل رخ دادن این جنگ بزرگ بود.

هندی‌ها در ابتدا امید داشتند، مسیر شهر sialkot را از لاهور قطع کنند تا بدین ترتیب جلوی رسیدن آذوقه به ارتش پاکستان گرفته شود. تب و تاب جنگ در روز شنبه ۲۷ شهریور همان سال با حمله نیروی‌ هوایی پاکستان شدت گرفت. سپس منطقه Phillora شاهد نبرد بزرگ تانک‌های هندی و پاکستانی بود. هندی‌ها در این نبرد با از دست دادن ۱۲۰ تانک مجبور به تسلیم و عقب نشینی شدند، این امر درحالی است که تنها ۴۰ تانک پاکستانی منهدم شده بود.
 

۹. نبرد Valley of Tears، سال ۱۳۵۲ شمسی – ۱۹۷۳ میلادی
 

در حین نبرد Yom Kippur، نیروهای اسرائیلی در مقابل ائتلاف مصر، سوریه، اردن و عراق صف آرایی کردند. هدف نیروهای ائتلاف عقب نشاندن اسرائیل‌ از ارتفاعات سینا بود. این نبرد به بلندی‌های جولان کشیده شد و در آنجا به اندازه‌ای بالا گرفت که از دو تیپ اسرائیلی با ۱۵۰ تانک تنها ۷ دستگاه تانک باقی ماند و بقیه منهدم شدند. ارتش سوری به دنبال حمله دیگری بود که ۱۳ تانک آسیب دیده به همراه سربازانی که از بیمارستان نظامی مرخص شده بودند به کمک نیروهای اسرائیلی شتافتند.

این نبرد نوزده روزه پس از جنگ جهانی بزرگترین رویارویی تانک‌ها در میدان جنگ شناخته می‌شود. تعداد ۱۷۰۰ دستگاه تانک اسرائیلی که ۶۳٪ آنها در این نبرد نابود شد به همراه ۳۴۳۰ دستگاه تانک نیروی‌های ائتلاف که حدود ۲۲۵۰ دستگاه از آنها منهدم شد در این نبرد حضور داشت.
 

۱۰. نبرد Easting 73، سال ۱۳۶۹شمسی – ۱۹۹۱ میلادی
 

از این نبرد به عنوان آخرین رویارویی بزرگ تانک‌ها در قرن بیستم یاد می‌شود، تعداد زیادی تانک M3 Bradley و نه دستگاه تانک M1A1 Abram در مقابل ۸۵ تانک عراقی که مدل‌های T-55s و T-72 روسی را شامل می‌شدند در صحرای عراق در مقابل هم صف‌آرایی کردند.

در این نبرد یک‌بار دیگر فناوری پیشرفته به کمک آمریکایی‌ها آمد و استفاده از جی‌پی‌اس باعث شد تا حملات خود را از پیش طراحی کنند. تانک آبراهام M1A1 بُردی معادل ۲۵۰۰ متر دارد در حالی‌که برد مفید گلوله تانک‌های عراقی ۲۰۰۰ متر بود این امر نیز به آمریکایی‌ها کمک کرد تا نیروی‌های عراقی شکست دهشتناکی را تجربه کنند.

حدود ۶۰۰ سرباز عراقی در این نبرد کشته و زخمی شدند درحالی‌که تلفات آمریکایی‌ها حدود ۵۰ سرباز بود و ۵۷ سرباز نیز زخمی‌ شدند، جالب اینجاست که بیشتر صدمات وارده به آمریکایی‌ها ناشی از شلیک اشتباه گلوله به سربازان خودی بود.

در نهایت ۸۵ تانک عراقی در این نبرد مهندم شد و جالب است بدانید که آمریکایی‌ها تنها یک دستگاه تانک خود را از دست دادند.