هنر گوتیک سبکی از هنر است که از قرون وسطی و در فرانسه آغاز شد. این شیوه هنری که در نیمه دوم سده دوازدهم پا گرفت و تا نیمه قرن پانزدهم میلادی دوام یافت و در همه کشورهای اروپایی متداول شد. هنر گوتیک شامل مجسمه سازی، نقاشی، رنگ آمیزی شیشه‌ها ، نقاشی با آبرنگ روی گچ و دستخط‌ها می شد.

هنر گوتیک جدید

هنر گوتیک جدید شاخه‌ای از هنر معاصر است که برپایه وحشت و تاریکی بنا شده است. فرانسیسکا گوین در این مورد می‌گوید: «آنها چیزهایی هستند مانند هیولا و گروتسک. در این سبک نقص یا جهش بدن، ارواح، عروسک، ماسک جمجمه و انزجار دیده می‌شود. اینها عکس‌هایی هستند مملو از رنگ سیاه و سفید، فروپاشی و بی ثباتی. ترسی است که بر محیط زیست، خود شخص و یا دیگران منعکس شده است. گاهی اوقات مفهوم هرج و مرج نیز در آنها دیده می‌شود.»
 

 

معماری گوتیک

معماری گوتیک، یکی از سبک‌ها و دوره‌های تاریخی معماری است. این سبک، سبکی مذهبی است و همواره، در خدمت کلیسا بوده است.

آغاز پیدایش هیچ یک از شیوه‌های معماری را به دقت شیوهٔ گوتیک، نمی‌توان تعیین کرد. هنر معماری گوتیک در میان سالهای ۱۱۳۷ و ۱۱۴۴ (میلادی) در جریان بازسازی کلیسای سنت دنیس فرانسه پا به عرصه وجود گذاشت و تا اواسط قرن شانزدهم میلادی در اروپا معمول بود. هنر گوتیک در میان دو دوره رمانسک و رنسانس واقع شده است و تا قبل از دوره مدرن، گوتیک به عنوان یک صفت منفی به کار می‌رفت.

فیلاریته از آن به عنوان هنر فلاکت زده یاد می‌کند. سبک معماری جورجیا الهام گرفته از این سبک در سال‌های ۱۷۲۰ تا ۱۸۴۰ در کشورهای انگلیسی زبان شهرت یافت.

دورهٔ گوتیک در فرهنگ جهان دوران استیلای مذهب، و به ویژه کلیسا بر جوامع بوده است. نوع ارتباطات در آن دوران به صورت عمودی و رو به بالا تعریف می شده است. بدین معنا که تمام ابعاد و جنبه‌های زندگی در جهت خداوند و برای خداوند تعریف می شده است. این الگو در معماری آن دوران خود را به صورت فلش‌های رو به بالا (به سمت خداوند) نشان داده است. دورهٔ گوتیک با ظهور اومانیسم پایان یافت. البته عده‌ای هم دوره رنسانس را دشمن گوتیک می دانند.

یکی از ویژگی های معماری گوتیک، قوس نوک تیز است. طاق از این نوع قبل از اینکه آنها در معماری قرون وسطی به کار گرفته شوند، در شرق نزدیک در پیش از اسلام و نیز معماری اسلامی استفاده می‌شد. و در نتیجه تصور این است که معماری شرق نزدیک و خاورمیانه الهام بخش برای استفاده از آنها در فرانسه، به عنوان مثال در کلیسای جامع Autun است، در غیر این صورت به سبک رومی هست.

با این حال، بر خلاف نظریه اشاعه، به نظر می‌رسد که به طور همزمان تکامل ساختاری در قوس نوک تیز وجود داشت، که به منظور خرک زدن فاصله‌های طرح نامنظم، یا رساندن ارتفاع خرک های عرضی به خرک های مورب بود. این دومی در کلیسای جامع دورهام در راهروی شبستان در ۱۰۹۳ اتفاق می‌افتد. قوس‌های نوک تیز به طور گسترده در تزئین گذرگاه طاقدار کور رومی نیز رخ می‌دهد، که در آن قوس‌های نیم دایره با یک الگوی تزئینی ساده همدیگر را می‌پوشانند، و نوک های تیز به صورت تصادفی در طراحی پیش می‌آیند.

نمونه‌های معماری گوتیک در دنیا

کلیسای جامع انگلیکان کرایست چرچ

انگلیکان کرایست چرچ، یک کلیسای تاریخی به سبک گوتیک در میدان کاتدرال شهر کرایست چرچ در نیوزیلند است. کار ساخت آن از سال ۱۸۶۴ آغاز شد و در سال ۱۹۰۴ به اتمام رسید.

کلیسای جامع کلن

کلیسای جامع کلن، در کلن، با ۱۵۷ متر بلندی، دومین کلیسای بلند در کشور آلمان و سومین در کل جهان محسوب می‌شود. این بنا در سال ۱۹۹۶ (میلادی) در رده میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است. این کلیسا در قرن ۱۳ مادر و بزرگ ترین کلیسای آلمان به شمار می‌آمد.

ساخت کلیسای جامع کلن در سال ۱۲۴۸ با معماری گوتیک آغاز شد و تا سال ۱۸۸۰ ادامه داشته‌است. در طول این ۷۰۰ سال همهٔ سازندگان به نقشهٔ اصلی وفادار ماندند و این اثر خیره‌کنندهٔ گوتیک را برجای گذاشتند. وجود این کلیسا در عین حال نشان‌دهندهٔ قدرت طولانی مدت مسیحیت در اروپا است.

در این ساختمان مقبرهٔ سه پادشاه مقدس (سه مُغ زرتشتی) نیز قرار دارد. معماری آن به طور کلی نشان دهندهٔ معماری قرون وسطی است

کلیسای جامع کلن، تا قرن ۱۹ بلندترین بنای ساخته شده به دست بشر بوده‌است. تالار اصلی آن 7 هزار مترمربع مساحت دارد و برج‌های آن ارتقاعی بالغ بر ۱۵۶ متر دارند.

این بنا در سال ۲۰۰۴ میلادی به علت ساخت آسمان خراش های متعدد در پشت سرش و از دست دادن یکپارچگی، در فهرست میراث جهانی در خطر گرفت و تا سال ۲۰۰۶ و حل شدن این مشکل در این فهرست قرار داشت.

کلیسای لائون

کلیسای لائون، از آثار معماری گوتیک آغازین است که در سال ۱۱۶۰ میلادی در پاریس ساخته شد. هر چند این کلیسا بسیاری از ویژگی‌های معماری رمانسک را داراست ولی وجود عناصر معماری گوتیک مانند طاق جناغی و قوس تیزه دار موجب شده جز سبک هنر گوتیک بشمار بیاید.

پلان امروزی آن تقریباً دراز و باریک است و حال و هوایی انگلیسی دارد. سقف شیب دار چوبی بالای بالکانه، قوس بندی صحن، ردیف پنجره‌های زیر گنبد از ویژگی‌های گوتیک اولیه‌است که در این بنا دیده می‌شود.

در کلیسای لائون دو برج در دو طرف هر یک از بازویی‌ها یک برج گلدسته و دو برج غربی وجود دارد که تعدادشان روی هم رفته به ۷ برج یعنی به عدد کامل عرفانی می‌رسد. این عدد کامل برج‌ها از ویژگی‌های گوتیک آغازین بوده‌است.

باسیلیک سن‌دُنی

باسیلیک سن‌دُنی، کلیسایی تاریخی است که در حوالی شهر پاریس در کشور فرانسه واقع شده است. کلیسای باسیلیک سن‌دنی به سبک معماری گوتیک ساخته شده‌است. کلیسای سلطنتی سن‌دُنی و مقبره برخی از پادشاهان دفن‌شده در آن، در جریان انقلاب فرانسه در سال ۱۷۹۳ میلادی، توسط گروهی از انقلابیون به غارت رفت.

تمامی پادشاهان فرانسه بجز سه نفر از آنان به هم‌راه بسیاری از اعضای خانواده‌های سلطنتی فرانسه در کلیسای سن‌دُنی دفن شده‌اند. اجساد برخی از این پادشاهان از صومعه سن ژنوویو به کلیسای سن‌دُنی منتقل شده بود.

کلیسای جامع بانوی قدیس ما شارتر

کلیسای جامع بانوی قدیس ما شارتر، یک کلیسای جامع متعلق به فرانسه در قرون وسطی است که واقع در شارتر، حدود ۸۰ کیلومتر (۵۰ مایل) جنوب غربی پاریس است. این کلیسا به عنوان یکی از عالی‌ترین مثال‌های معماری گوتیک فرانسوی به شمار می‌رود. کلیسای جامع کنونی به طور عهده در بین سال‌های ۱۱۹۳ تا ۱۲۵۰ ساخته شده‌است.