تومور مغزی رشد یک توده غیرطبیعی در مغز است که امکان دارد خوش‌خیم یا بدخیم باشد یا به عبارتی نوعی نئوپلاسم داخل‌جمجمه‌ای سخت و تو پُر، و یا یک تومور (رشد غیر طبیعی سلولی)، در داخل مغز و یا کانال مرکزی نخاع است.

تومور مغزی بدخیم و خوش خیم؟

تومورهای مغزی به دو نوع خوش خیم و بدخیم تقسیم می‌شوند.

تومورهای خوش‌خیم مغزی دارای سلول‌های سرطانی نیستند. معمولا تومورهای خوش‌خیم قابل برداشتن هستند و به ندرت دوباره رشد می‌کنند. سلول‌های تومورهای مغزی خوش‌خیم به ندرت بافت‌های اطراف خود را مورد هجوم قرار می‌دهند و به دیگر قسمت‌های بدن گسترش نمی‌یابند.

سردردهایی که هنگام صبح بر شدت آنها افزوده می شود، سرفه های شدید، تقلای بیش از اندازه به هنگام خواب و حالت تهوع از مهم ترین عواملی هستند که می توانند احتمال ابتلا به تومور مغزی را نشان دهند.

تومورهای مغزی بدخیم که سرطان مغزی نیز نامیده‌ می‌شود، حاوی سلول‌های سرطانی هستند. تومورهای بدخیم احتمال دارد سریع‌تر رشد و تجمع کرده و یا به بافت‌های مغزی مجاور حمله کنند.

البته باید گفت خوش خیم یا بدخیم بودن تومورهای مغزی، به تنهایی در تعیین پیش آگهی و آینده بیماری کافی نیست و محل تومور هم حائز اهمیت است، چون حتی یک تومور خوش خیم، اگر در محلی مهم و حیاتی قرار گرفته باشد، می‌تواند از نظر سیر بالینی بدخیم در نظر گرفته شود و به مرگ زودرس بیمار منجر شود.

علائم تومور مغزی:

♦ سردردی‌ که‌ با دراز کشیدن‌ بدتر می‌شود.

♦ استفراغ‌ همراه‌ با تهوع‌، یا استفراغ‌ ناگهانی‌ بدون‌ تهوع‌

♦ اختلال‌ بینایی‌، از جمله‌ دو تا دیدن‌ اشیاء

♦ ضعف‌ در یک‌ طرف‌ بدن‌

♦ عدم‌ عادل‌ بدن‌؛ گیجی‌

♦ از دست‌ دادن‌ حس‌ بویایی‌

♦ از دست‌ دادن‌ حافظه‌

♦ تغییرات‌ شخصیتی‌

♦ حملات‌ صرعی‌ و تشنجی‌

عوامل‌ افزایش‌ تومور مغزی

عوامل‌ خطر ذکر شده‌ در زیر مربوط‌ به‌ سرطان‌های‌ سایر نقاط‌ بدن‌ که‌ به‌ مغز گسترش‌ می‌یابند هستند:

♦ تغذیه‌ نامناسب‌، به‌ خصوص‌ کم‌ بودن‌ فیبر غذایی‌ (عامل‌ خطر سرطان روده )

♦ سیگار کشیدن‌ (عامل‌ خطر سرطان‌ ریه‌)

♦ افراط‌ در مصرف‌ الکل (عامل‌ خطر سرطان‌ کبد)

♦ قرار گرفتن‌ بیش‌ از حد در مقابل‌ آفتاب‌ (عامل‌ خطر ملانوم‌ بدخیم‌ پوست‌)

♦ وجود یک‌ سرطان دیگر در هر نقطه‌ای‌ از بدن‌

تشخیص تومور مغزی

اگر شما دارای علائمی هستند که از احتمال وجود تومور مغزی خبر می‌دهد، پزشک بایستی یک معاینه فیزیکی از شما به‌عمل آورد و سؤالاتی درباره سابقه بیماری‌های شخصی و خانوادگیتان بپرسد.

معاینه دستگاه عصبی: پزشک بینایی، شنوایی، هوشیاری، قدرت عضلات، هماهنگی، و (رفلکس‌ها) شما را بررسی می‌كند و همچنین چشم‌هایتان را جهت بررسی تورمی که در اثر فشار یک تومور بر عصبی که چشم را به مغز وصل می‌نماید به‌وجود می‌آید، مورد معاینه قرار می‌دهد.

ام‌آر‌آی (MRI) : دستگاه بزرگی مجهز به آهنربای قوی، که به کامپیوتر متصل است، جهت عکس‌برداری دقیق از نواحی مختلف سر مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی اوقات رنگ مخصوصی (مادة حاجب) هم به داخل رگ‌های خونی در بازو یا دست شما تزریق می‌شود، تا کمک کند تفاوت‌های بافت‌های مغز بیش‌تر نشان داده ‌شوند؛ این عکس‌ها می‌توانند نواحی غیرعادی، از قبیل تومور، را نشان دهند.

یکی از راه های تشخیص تومور مغزی سی‌تی‌اسکن (CT Scan) : دستگاه اشعه ایکس، متصل به کامپیوتر، یک‌سری عکس‌های دقیق از سر شما می‌گیرد؛ گاهی ماده حاجب نیز به داخل رگ‌های بازو یا دست شما تزریق می‌شود. ماده حاجب باعث می‌شود كه نواحی غیرعادی راحت‌تر دیده‌شوند.

آنژیوگرام (Angiogaram) : مواد رنگی که به داخل جریان خون تزریق می‌شود موجب می‌شود كه رگ‌های خونی مغز در اشعه ایكس نشان داده شوند؛ اگر تومور در مغز وجود داشته‌باشد، اشعه ایكس تومور و یا رگ‌های خونی که آن تومور را تغذیه می‌کنند نشان می‌دهد.

نمونه‌برداری از مایع مغزی نخاعی : پزشک از مایع مغزی نخاعی شما (مایعی که فضا‌های داخل و اطراف مغز و نخاع را پر می‌کند) نمونه‌برداری می‌كند. این فرآیند با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. پزشک از یک سوزن بلند نازک، جهت برداشتن مایع از داخل قسمت پایینی ستون فقرات، استفاده می‌کند. نمونه‌برداری از نخاع حدود 30 دقیقه طول می‌کشد. شما بایستی برای چندین ساعت بعداز نمونه‌برداری به پشت دراز بکشید تا دچار سردرد نشوید. این مایع جهت كشف سلول‌های سرطانی و یا دیگر علائم بیماری، در آزمایشگاه مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

نمونه‌برداری از سلول تومور: به برداشتن بافت‌ها، جهت بررسی وجود سلول‌های تومور، نمونه‌برداری می‌گویند؛ آسیب‌شناس جهت كشف سلول‌های سرطانی، به بررسی سلول‌های غیرعادی زیر میکروسکوپ می‌پردازد. نمونه‌برداری می‌تواند سرطان، تغییر بافت منجر به سرطان و یا دیگر شرایط غیرعادی را نشان دهد؛ این روش تنها راه مطمئن جهت تشخیص تومور مغزی، اطلاع از درجه آن وبرنامه‌ریزی درمان است.

راه های درمان تومور مغزی

- جراحی

- پرتودرمانی

- شیمی‌درمانی

بسیاری از بیماران ترکیبی از این درمان‌ها را دریافت می‌کنند.

فعالیت و‌ رژیم‌ غذایی‌ برای تونور مغزی

تا حدی‌ که‌ قدرت‌ شما اجازه‌ می‌دهد فعالیت‌ خود را حفظ‌ کنید. کار، ورزش‌ و فعالیت‌ بدنی‌ متوسط‌ داشته‌ باشید. زمانی‌ که‌ خسته‌ می‌شوید استراحت‌ کنید.

رژیم‌ غذایی‌ عادی‌ و متعادل‌ داشته‌ باشید. اگر قادر به‌ خوردن‌ غذای‌ عادی‌ نباشید، شاید اضافه‌ کردن‌ مکمل‌ ویتامینی‌ و مواد معدنی‌ لازم‌ باشد.