آنژیوپلاستی (Angioplasty) روشی است که از آن برای باز کردن شریان های بسته قلب استفاده می شود. در بیشتر افرادی که آنژیوپلاستی عروق کرونر را انجام می دهند، جریان خون در شریانی که پیش از آن بسته یا تنگ بوده، است، به طور چشمگیری افزایش می یابد.

در آنژیوپلاستی یک بالون کوچک به صورت موقت در ناحیه بسته رگ خونی (شریان) جایگذاری می شود تا به گشاد نمودن آن کمک کند.

آنژیوپلاستی اغلب با جایگذاری دائمی یک لوله توری سیمی به نام استنت همراه است تا به باز ماندن شریان کمک کند و شانس تنگ شدن مجدد آن را کاهش دهد.

برخی استنت ها با لایه ای از دارو پوشیده شده اند تا به باز ماندن رگ کمک کنند (استنت های آغشته به دارو) و برخی دیگر فاقد پوشش دارویی هستند (استنت های فلزی خالص).

آنژیوپلاستی می تواند برخی از علائم گرفتگی عروق مثل درد قفسه سینه و تنگی نفس را بهبود بخشد.

آنژیوپلاستی همچنین می تواند طی سکته قلبی به منظور باز کردن سریع رگ و کاهش میزان آسیب به قلب به کار گرفته شود.

دلیل انجام آنژیوپلاستی

آنژیوپلاستی به منظور درمان نوعی بیماری قلبی به نام آترواسکلروز مورد استفاده قرار می گیرد.

آترواسکلروز در واقع همان شکل گیری تدریجی پلاک های چربی در رگ های خونی قلب است.

هنگامی که درمان دارویی یا تغییر شیوه زندگی برای بهبود سلامت قلب کافی نباشد و یا در صورت وقوع سکته قلبی، درد قفسه سینه وخیم شونده (آنژین صدری) و یا علائم دیگر، پزشک ممکن است آنژیوپلاستی را به عنوان راه درمانی پیشنهاد کند.

آنژیوپلاستی نمی تواند در همه مشکلات قلبی مورد استفاده قرار بگیرد. اگر شریان اصلی تغذیه کننده بخش چپ قلب تنگ شده باشد، یا در صورت ضعیف بودن عضلات قلبی و یا کوچک بودن رگ خونی بسته شده، احتمالا جراحی باز عروق کرونر انتخاب بهتری برای درمان است.

در جراحی باز عروق کرونر، از طریق پیوند رگ از بخش دیگر بدن به بخش مسدود شده، یک مسیر فرعی ایجاد می کنند.

به علاوه در صورت ابتلا به دیابت و یا وجود انسدادهای رگی متعدد نیز پزشک جراحی باز قلب را پیشنهاد می کند.

تصمیم برای انجام آنژیوپلاستی و یا جراحی باز قلب، به وسعت بیماری قلبی و شرایط کلی سلامتی فرد بستگی دارد.

پیش از آنژیوپلاستی باید موارد زیر را انجام دهید

- دستورالعمل های پزشک مبنی بر تطبیق داروهایی که از قبل استفاده می کردید را به کار بندید. پزشکتان ممکن است مصرف داروهای خاصی را قبل از آنژیوپلاستی متوقف کند، به ویژه اگر داروهای خاصی برای دیابت یا رقیق کردن خون استفاده می کنید.

- همه داروهایی را که مصرف می کنید، به ویژه داروی نیتروگلیسیرین را همراه خود به بیمارستان ببرید.

- داروهایی را که پزشک مصرفشان را پیش از آنژیوپلاستی مجاز دانسته، فقط با چند جرعه مختصر آب بنوشید.

- هشت ساعت قبل از آنژیوپلاستی بیمار باید ناشتا باشد.

- آنژیوپلاستی بدون بیهوشی و با استفاده از داروهای آرامبخش انجام می‌شود.

- بیماران ممکن است به دلیل استفاده از آرامبخش تا مدتی خواب‌آلوده باشند. به همین دلیل بهتر است تا مدتی استراحت کنند.

- بیماران دو ساعت بعد از عمل می‌توانند مصرف مایعات خوراکی را شروع کنند.

- معمولا بعد از آنژیوپلاستی بیمار 24 تا 48 ساعت در بیمارستان می‌ماند.

- بیماران تا 48 ساعت آینده باید از قدم زدن زیاد پرهیز کنند، رانندگی نکنند، سرپایی حمام کنند و در صورت مشاهده خونریزی یا تب، خیلی زود به پزشک مراجعه کنند.

پس از انجام آنژیوپلاستی باید موارد زیر را انجام دهید

احتمالا پس از انجام عمل آنژیوپلاستی، باید یک روز در بیمارستان بستری شوید و عملکرد قلبتان کنترل شود.

مادامی که در بیمارستان هستید، معمولا پزشک داروی ضد انعقاد خون جهت پیشگیری از تشکیل لخته و داروهایی جهت آرام نمودن شریان ها و اسپاسم های کرونری- که ممکن است موجب حمله قلبی شوند- تجویزمی کند.

شما احتمالا می توانید پس از یک هفته از انجام آنژیوپلاستی، به کار و برنامه های عادی زندگی خود بپردازید.

پس از آنژیوپلاستی، در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک یا مسئولین بیمارستان تماس بگیرید:

- در صورت وجود خونریزی و تورم در محل ورود کاتتر

- در صورت احساس درد فزاینده و ناراحتی در محل ورود کاتتر

- وجود علائم عفونت مثل قرمزی، تورم، ترشح یا تب

- در صورت تغییر در درجه حرارت یا رنگ پا یا بازویی که مورد عمل قرار گرفته است

- احساس بیهوشی یا ضعف

- وجود درد در ناحیه قفسه سینه یا تنگی نفس

رعایت دقیق توصیه های پزشک بعد از عمل، در مورد درمان با داروهای رقیق کننده خون مثل آسپیرین بسیار مهم است.

بیشتر افرادی که آنژیوپلاستی انجام می دهند، چه استنت گذاشته باشند چه نه، باید مادام العمر آسپیرین مصرف کنند.

در برخی موارد، افرادی که استنت گذاشته اند، باید به مدت یک سال یا بیشتر از داروهای رقیق کننده خون استفاده کنند.

در صورت لزوم انجام جراحی هایی غیر از جراحی قلب یا داشتن هر مشکلی، پیش از متوقف نمودن مصرف داروهای قلبتان، با متخصص قلبتان مشورت کنید.

نتیجه آنژیوپلاستی

در بیشتر افرادی که آنژیوپلاستی عروق کرونر قلب انجام می دهند، جریان خون در شریانی که پیش از آن بسته یا تنگ بوده است، به طور چشمگیری افزایش می یابد.

معمولا درد قفسه سینه کاهش می یابد و توانایی انجام تمرینات ورزشی بهتر می شود.

انجام آنژیوپلاستی و استنت گذاری به این معنی نیست که بیماری قلبی کاملا رفع شده است.

شما باید عادات و روش زندگی سالمی را ادامه دهید و احتمالا داروهایی را برای اطمینان از پیشگیری از تنگ شدن مجدد شریان مصرف کنید.

اگر علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس یا علائم مشابه با آنچه پیش از انجام آنژیوپلاستی داشتید عود کرد، با پزشک خود تماس بگیرید.

اگر حتی حین استراحت نیز در قفسه سینه احساس درد داشتید، یا داروی نیتروگلیسیرین برای تسکین درد بی اثر بود، با اورژانس (115) تماس بگیرید.

برای سالم نگه داشتن قلبتان پس از آنژیوپلاستی باید موارد زیر را اجرا کنید:

- سیگار را ترک کنید.

- سطح کلسترول خون خود را پایین بیاورید.

- وزن را در محدوده طبیعی و سالم نگه دارید.

- بیماری های دیگر مانند دیابت یا فشار خون بالا را کنترل کنید.

- به طور منظم ورزش کنید.

چه موقع جراحی قلب باز نیاز است؟

آنژیوپلاستی موفق بدان معناست که شما نیاز به انجام عمل جراحی باز قلب نداشته باشید.

در جراحی باز قلب، شریان یا وریدی از قسمت دیگر بدن برداشته می شود و به قلب پیوند داده می شود تا کمبود ناشی از رگ خونی بسته را جبران کند.

در این جراحی لازم است، در قفسه سینه شکافی ایجاد شود.

دوران بهبود یافتن از جراحی باز قلب، طولانی تر و میزان ناراحتی آن بیشتر از آنژیوپلاستی است.

اگر تعداد انسداد های رگ خونی زیاد باشد، یا شریان اصلی قلب تنگ شده باشد، یا کارایی قلب کاهش یافته باشد و یا در صورت مبتلا بودن به دیابت، احتمال دارد پزشک، جراحی باز قلب را به جای آنژیوپلاستی و استنت گذاری توصیه کند.

به علاوه برخی از انسداد ها به دلایل فنی بهتر است که با جراحی باز قلب درمان شوند.