متاسفانه این روزها تعداد افرادی که از درد مفاصل و آرتروز رنج می برند، رو به افزایش است. البته این مشکل صرفا مختص کشور ما نیست؛ به عنوان مثال در کشور کانادا از هر پنج نفر، یک نفر از مشکل مفاصل رنج می برد و حدود سه میلیون کانادایی دچار آرتروز هستند.

حتما می دانید که آرتروز در اثر سایش و تخریب غضروف مفاصل بروز می کند. غضروف، ضربه های بین مفاصل را می گیرد و باعث حرکت راحت تر استخوان ها روی هم می شود.

زمانی که این بخش ساییده شود، درد، خشکی و همچنین دشواری حرکت کردن ایجاد می شود.

با وجود اینکه امکان دارد آرتروز در هر سنی بروز کند، اما سالمندان بیشتر در معرض این خطر قرار دارند. در این مطلب پنج عامل رایج ابتلا به این مشکل را عنوان می کنیم. لطفا با ما همراه باشید.

اسکلت ما

اسکلت ما یک شاهکار است. دستگاهی پیچیده که با نظم و هماهنگی بی نظیری کار می کند. اسکلت از 206  قطعه استخوان مفصل دار تشکیل شده است که توسط هزاران لیگمان (رباط)، تاندون، عضله و غضروف حمایت می شوند. در واقع استخوان های ما برای حرکت راحت نیاز به یک واسطه با خاصیت ارتجاعی مناسب دارند که همان غضروف ها هستند.

غضروف بافتی زنده است و سلول های تشکیل دهنده آن را کندروسیت می نامند. فضای بین این سلول ها عمدتا از پروتئین و نوعی قند پر شده است.

غضروف، رگ خونی و اعصاب ندارد  و مستقیما خون رسانی نمی شود، بلکه پوشش بسیار ظریفی به نام پری کندریوم سطح غضروف را می پوشاند که رگ خونی دارد و از این طریق تغذیه می شود.

در نتیجه حفظ غضروف تاثیر زیادی در پیشگیری از ابتلا به آرتروز دارد.

عوامل بروز آرتروز عبارتند از:

جراحات ایجاد شده در مفاصل

زخم و جراحاتی مانند شکستگی مچ دست، شکستگی مچ پا و یا زانو در حین زمین خوردن و یا انجام ورزش می تواند خطر ابتلا به آرتروز را بالا ببرد.

می پرسید چرا؟ به خاطر اینکه ضربه ها و جراحات واردشده به مفاصل یا غضروف، این بخش را نسبت به مشکلات تخریب کننده ای مانند آرتروز حساس تر می کنند.

در واقع مفاصل ما حساس و شکننده شده و زمینه برای ابتلا به آرتروز مهیا می شود.

دیابت نوع دو

نتایج یک پژوهش اروپایی که در سال 2013 در نشریه ی Diabetes Care Journal انجمن دیابت آمریکا به چاپ رسیده است نشان می دهد خطر ابتلا به آرتروز شدید در بین افرادی که از دیابت نوع دو رنج می برند بیشتر است.

در این پژوهش محققان به مدت بیست سال، 927 مرد و زن مبتلا به دیابت نوع دو را تحت نظر گرفتند و مشاهده کردند این افراد بیشتر از افراد غیردیابتی اقدام به جراحی مفصل ران یا زانو کرده اند.

افزایش وزن

به گزارش مرکز پزشکی دانشگاه روچستر، اضافه وزن باعث وارد آمدن فشار زیادی روی مفاصل زانوها، ران ها و قوزک پا می شود.

این فشار اضافی امکان تخریب و ساییدگی غضروف مفاصل را بالا می برد و در نتیجه امکان بروز آرتروز و درد افزایش پیدا می کند.

بهتر است بدانید که کاهش وزن حتی به اندازه ی چند کیلو، تاثیر زیادی در کاهش بروز آرتروز زانو و درد دارد.

نتایجی پژوهشی که در سال 1996 انجام شده است نشان می دهد خطر ابتلا به آرتروز زانو در خانم هایی که به طور متوسط پنج کیلوگرم کاهش وزن داشته اند، به میزان 50 درصد کاهش یافته است.

حرکات تکراری

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا(CDC)  اعلام کرده است مشاغلی که نیاز به حرکات مداوم و تکراری دارند، مانند قوز کردن مرتب، خمیدگی زانو و غیره باعث ایجاد فشار اضافی روی مفاصل زانو و افزایش خطر ابتلا به آرتروز در این بخش می شود.

حرکات مکرر ورزشی نیز می تواند عاملی برای سایش غضروف ها و مفاصل باشد. اگر جزو افرادی هستید که در طول روز، مدام حرکات تکراری و متوالی انجام می دهید، به طور مکرر هالتر می زنید و یا مجبور هستید مدت طولانی چمباتمه بزنید و غیره، بهتر است حرکات بدنی متنوع انجام دهید و عضلات و مفاصل را از عادت کردن به کشیدگی های مداوم دور کنید. پیاده روی را فراموش نکنید.

عوامل ژنتیکی

به گزارش مایوکلینیک و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها(CDC)  ژنتیک نیز در ابتلا به آرتروز نقش دارد.

اگر یکی از والدین شما از آرتروز رنج می برد، احتمال اینکه شما نیز دچار این مشکل شوید بیشتر است.

به عقیده ی محققان حدود 50 درصد موارد آرتروز دست و مفصل ران، عوامل ژنتیکی دارد.

یکی از شیوه های حفاظت از مفاصل، مصرف مکمل های مربوط به سلامت آنهاست. برای مقابله با التهاب و سایش غضروف ها، مکمل هایی مانند گلوکوزامین، سولفات کندرویتین، اسید هیالورونیک، پروتئین ها و اسیدهای آمینه ضروری هستند.

هر چه غضروف های شما قوی تر باشند، مفاصل شما نیز از سلامت بیشتری برخوردار خواهند بود. می توانید با پزشک خود درباره مصرف مکمل های لازم مشورت کنید.

چند توصیه ی کلی

اگر ناراحتی مفصلی دارید و غضروف هایتان دچار مشکل شده است، در درجه ی اول اگر اضافه وزن دارید، به فکر کاهش وزن خود باشید.

در گام بعدی، بعضی از حرکاتی که باعث تقویت عضلات اطراف مفصل می شوند را انجام دهید.

به طور کلی اگر دو سوم برنامه غذایی تان حاوی میوه و سبزیجات و غلات سبوس دار و یک سوم آن به لبنیات کم چرب و گوشت های های کم چرب اختصاص داده شود، بدن سالم تری خواهید داشت و غضروف هایتان نیز از آسیب در امان خواهند ماند.