علائم بیماری ام اس متفاوت است و بستگی به آن دارد که چه عصبی و تا چه میزانی مورد حمله قرار گرفته اند.بعضی از افراد مبتلا به ام اس در مراحل پیشرفته ممکن است نتوانند راه بروند و برخی دیگر ممکن است مدت مدیدی بدون علامت باشند.
در حال حاضر، هیچ درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد، اما درمان های فعلی می تواند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهند و علائم آن را تا حدی کنترل کنند.
علائم بیماری ام اس
- ضعف یا بی حسی یک یا چند اندام که معمولا در یک سمت بدن و یا در پاها رخ می دهد
- کاهش بینایی یا نابینایی کامل معمولا یک چشم همراه با درد چشم به هنگام حرکت دادن آن
- دوبینی و یا تاری دید
- درد در قسمت هایی از بدن
- احساس شوک به هنگام حرکت گردن مخصوصا خم کردن گردن به سمت جلو
- لرزش بدن و بی نظمی در راه رفتن
- صحبت کردن نامنظم
- خستگی
- سرگیجه
- مشکلات دفع ادرار یا مدفوع
دوره بیماری ام اس
اکثر افراد مبتلا به ام اس، دارای دوره عود و فروکش کردن بیماری هستند و علائم جدید در دوران عود بروز می کند که روزها یا هفته ها ادامه می یابد و معمولا به طور کامل یا تا حدی بهبود می یابد و بدنبال آن فروکش می کند که امکان دارد چند ماه یا حتی چند سال ادامه یابد.افزایش حتی اندک دمای بدن بیمار می تواند علائم بیماری ام اس را بدتر کند، ولی نباید با دوران عود بیماری اشتباه گرفته شود.
حدود 60 تا 70 درصد بیماران، روند پیشرفت مداوم بیماری را دارند که ممکن است همراه با دوران فروکش یا بدون آن باشد (ام اس پیش رونده ثانویه). علائم بدتر شامل مشکل در راه رفتن است. سرعت پیشرفت بیماری در افراد مختلف متفاوت است.بعضی افراد شروع تدریجی ام اس را تجربه می کنند و علائم و نشانه های بیماری بدون دوران فروکش در آنها دائما وجود دارد (ام اس پیش رونده اولیه).
دلایل ابتلا به بیماری ام اس
دلیل ابتلا به ام اس معلوم نیست. عقیده بر این است که این بیماری از نوع بیماری های اتو ایمیون (خودایمنی) است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت های خودش حمله می کند. این روند باعث تخریب میلین (غلاف محافظ و پوشاننده سلول عصبی) می شود.
زمانی که میلین سلول عصبی تخریب می شود، پیام توسط سلول عصبی منتقل نمی شود و یا سرعت انتقال آن کم می شود.مشخص نیست که چرا بعضی افراد به ام اس مبتلا می شوند و بعضی دیگر نمی شوند. مجموعه ای از عوامل ژنتیکی تا عفونت های دوران کودکی می تواند در این مورد موثر باشند.
عوامل خطر بیماری ام اس
عوامل زیر خطر ابتلا به ام اس را افزایش می دهند:
- سن: ام اس می تواند در هر سنی بروز کند، ولی اکثرا افراد 15 تا 60 ساله را مبتلا می کند.
- جنسیت: زنان دو برابر مردان به ام اس مبتلا می شوند.
- سابقه خانوادگی ابتلا: اگر والدین یا خواهر یا برادر شما به ام اس مبتلا باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که شما هم به ام اس مبتلا شوید.
- بعضی عفونت ها: تعداد زیادی از ویروس ها با ابتلای به ام اس ارتباط دارند، از جمله ویروس اپشتین بار که باعث ابتلا به مونوکلئوز عفونی می شود.
- نژاد: سفید پوستان، مخصوصا افراد دارای نژاد اروپای شمالی بیشتر در معرض خطر ابتلا به ام اس هستند. آسیایی ها ، آفریقایی ها و بومیان آمریکا کمتر در معرض ابتلا به ام اس هستند.
- آب و هوا: ام اس در کشورهای دارای هوای معتدل نظیر کانادا، آمریکای شمالی، نیوزلند، جنوب استرالیا و اروپا شایع تر است.
- ابتلا به بعضی بیماری های خودایمنی: در صورتی که مبتلا به دیابت، بیماری تیروئید و یا بیماری التهاب روده باشید، احتمال بیشتری وجود دارد که به ام اس مبتلا شوید.
- سیگار: ابتلا به ام اس در افرادی که سیگار می کشند، نسبت به افراد غیر سیگاری بیشتر است.
عوارض بیماری ام اس
- سفتی ماهیچه ها یا اسپاسم عضلات
- فلج، معمولا در پاها
- مشکلات دفع ادرار و مدفوع یا عملکرد جنسی
- مشکلات مغزی مثل فراموشی
- افسردگی
- صرع
آمادگی برای مراجعه به پزشک
ممکن است به دکتر مغز و اعصاب یا نورولوژیست ارجاع داده شوید. در این صورت موارد زیر را یدادداشت کنید:
- علائم خود را بنویسید، حتی مواردی که بی ارتباط به نظر می رسند.
- لیستی از داروهای خود را بنویسید. مکمل ها و ویتامین ها را نیز قید کنید.
- نکات کلیدی در مورد وضعیت سلامتی و سایر بیماری های خود را بنویسید.
- نکات شخصی مربوط به خود را بنویسید. این مورد شامل تغییرات اخیر در زندگی شما و استرس های بوجود آمده می شود.
- سوالاتی که در نظر دارید از پزشک بپرسید را بنویسید.
- از افراد خانواده و یا دوست خود خواهش کنید که همراه شما نزد پزشک بیایند تا در یادآوری توصیه های پزشک به شما کمک کنند.
سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
- دلیل احتمالی علائمی که من می بینم چیست؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟ آیا این آزمایشات نیاز یه آمادگی خاصی دارد؟
- بیماری من موقتی است یا دائمی؟
- شرایط من پیشرفت خواهد کرد؟
- چه درمان هایی وجود دارد؟
- من بیماری های دیگری هم دارم. چگونه می توانم تمام آنها را با هم کنترل کنم؟
ممکن است پزشک نیز سئوالات زیر را از شما بپرسد:
- از چه زمانی علائم بیماری را مشاهده کردید؟
- آیا علائم بیماری شما همیشگی است و یا گاهی بروز می کند؟
- شدت علائم بیماری شما چقدر است؟
- آیا چیزی باعث بهبود علائم بیماری شما شده؟
- آیا چیزی باعث بدتر شدن علائم بیماری شما شده؟
- آیا کسی در خانواده شما بیماری ام اس را دارد؟
آزمایشات و راه های تشخیص بیماری ام اس
آزمایش خاصی برای تشخیص بیماری ام اس وجود ندارد. تشخیص بر مبنای علائمی است که حتی ممکن است در بیماری های دیگری نیز وجود داشته باشد.
پزشک با انجام آزمایشات کامل و تاریخچه پزشکی شما به نتیجه درست می رسد. پزشک ممکن است آزمایش های زیر را توصیه کند:
- آزمایش خون: رای تشخیص عفونت یا بیماری التهابی احتمالی با علائم مشابه ام اس
- آزمایش مایع نخاع: این آزمایش، غیر طبیعی بودن گلبول های سفید یا آنتی بادی هایی که با ام اس در ارتباط هستند را نشان می دهد. این آزمایش حتی می تواند عفونت های ویروسی و یا سایر بیماری ها با علائم مشابه ام اس را مشخص کند.
- ام آر آی : نواحی مبتلا به ام اس را در مغز و نخاع مشخص می کند.
- آزمایشات پتانسیل برانگیختگی: این آزمایشات سیگنال های الکتریکی تولیدشده توسط دستگاه عصبی را در پاسخ به یک محرک ضبط می کند. در این آزمایش ممکن است محرک بینایی یا محرک الکتریکی بکار رود که در آن یک مدل محرک را تماشا می کنید یا آنکه شوک های الکتریکی کوتاه به اعصاب بازو یا ران شما وارد می شود. الکترودها سرعت انتقال اطلاعات توسط سلول های عصبی شما را اندازه گیری می کنند.
