کمبود آهن و ید در دختران و کمبود روی در پسران باعث اختلال رشد قدی آنها می شود.
الگوی صحیح تغذیه در خانواده ها، بر رشد قد افراد تاثیر منفی گذاشته است، متاسفانه تغییر شیوه زندگی در ایران، باعث شده مردم جامعه ما بر خلاف گذشته به جای مشکل سوء تغذیه و کمبود دریافت مواد مغذی، دچار نوعی اضافه دریافت مواد و کالری شوند و این مسئله علاوه بر افزایش بیماری های غیر واگیر، تاثیر منفی بر رشد فیزیولوژیکی افراد گذاشته است.
دکتر وفا نقش تغذیه در افزایش قد را بسیار کلیدی و موثر دانست و گفت: مسلما رشد فیزیولوژی و همچنین قد انسان نیازمند داشتن تغذیه خوب و مفید است. در واقع تاثیر تغذیه بر رشد قد از همان دوران جنینی شروع و تا 18 سالگی ادامه دارد. بطوریکه نقش آن در دوران هایی از زندگی یعنی دو تا چهار سالگی و همچنین سنین بلوغ یعنی 9 تا 12 سالگی (برای دختران) و 13 تا 15 سالگی (برای پسران) به اوج خود می رسد. بنابراین کمبود ویتامین ها، املاح، پروتئین و تغذیه نامناسب می تواند در رشد فیریکی جسم تاثیر منفی داشته باشد.
رشد قد انسان بعد از 19 سالگی متوقف می شود
وی در ادامه با تاکید بر اینکه رشد قدی انسان بعد از 19 سالگی متوقف می شود تصریح کرد: از لحاظ علمی انسان از همان دوران جنینی شروع به رشد و افزایش قد می کند و این فرایند تا 18 سالگی ادامه می یابد. بنابراین رشد فیزیولوژی از 19 سالگی به بعد بطور کامل متوقف می شود حتی اعمال رژیم های غذایی خاص و مصرف دارو هم در افزایش قد کمکی نمی کند. این در حالی است که بسیاری از افراد به تصور افزایش قد، فریب تبلیغات رسانه های مختلف را خورده و به مصرف انواع داروهای غیر مجاز تبلیغاتی روی می آورند.
آسیب پذبری دختران کوتاه قد در جامعه ایران بیشتر از پسران است
این استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: اگر چه سوء تغذیه موجب بحران در فرایند رشد قدی و جسمی دختران وپسران می شود. اما این مسئله برای زنان و دختران به دلیل مسائل فرهنگی و اجتماعی در جامعه بسیار با اهمیت است، بطور کلی کمبود آهن و ید در دختران و کمبود روی در پسران باعث اختلال رشد قدی آنها می شود.
75 درصد مردم ایران مصرف لبنیات کافی ندارند
ایشان، همچنین مصرف لبنیات و کلسیم را برای رشد قد و سلامتی انسان بسیار ضروری دانست و اظهار کرد: متاسفانه مصرف لبنیات در ایران به هیچ عنوان کافی نیست و بر اساس آخرین آمار بدست آمده به ازای هر ایرانی 150 گرم لبنیات مصرف می شود. این در حالی است که بطور استاندارد هر فرد باید حداقل روزانه دو لیوان شیر (که معادل 500 تا 600 گرم لبنیات است) مصرف کنند.
بی توجهی به مصرف لبنیات موجب کوتاهی قد افراد می شود
وی اضافه كرد: شیر بخش مهمی از سفره غذایی افراد را تشکیل می دهد، اولویت مصرف شیر به درصد بالای پروتئینی كه دارد برمی‌گردد.
این پروتئین حیوانی هم كیفیت بالایی دارد و هم نسبت به پروتئین‌های دیگر ارزان‌تر است و اگر به مصرف لبنیات توجه جدی داده نشود مردم به ویژه نوجوانان جامعه ما به سوء تغذیه جدی و همچنین کوتاهی قد دچار می‌شوند. بر اساس تحقیقات بدست آمده بالغ بر 75 درصد مردم ایران، كمتر از مقدار نیازشان كلسیم دریافت می‌كنند.
میزان مصرف شیر در سنین مختلف
دكتر وفا درباره میزان مصرف مورد نیاز شیر در سنین مختلف نیز اظهار كرد: از دو تا چهار سالگی مصرف یک و نیم لیوان شیر، از چهار تا 10 سالگی دو لیوان، از 10 تا 19 سالگی سه لیوان و از 19 به بالا نیز دو لیوان شیر كم چربی توصیه می‌شود.
تغییر الگوی غذایی ایرانیان تحت تاثیر تحولات مدرنیته
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی، با بیان اینکه با گذار فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی الگوی غذایی در ایران و جوامع دیگر تغییر یافته است افزود: در دهه‌های اخیر با تغییر شیوه زندگی مردم، جامعه ایران در گذار تغذیه‌ای قرار گرفته و نوع مشکلات تغذیه‌ای آن نیز تغییر کرده است.
بطوریکه 40 سال قبل مردم مناطق گسترده‌ای از ایران مانند دیگر کشورهای جهان‌سوم، از سوءتغذیه پروتئینی و انرژی رنج می‌بردند و اکثر بیماری ها از کمبود دریافت ویتامین ها و ریز مغذی ها ایجاد می شد و مردم دچار بیماری های عفونی و سوء تغذیه بودند. اما امروزه دیگر با سوءتغذیه پروتئینی و انرژی مواجه نیستیم و بیشتر بیماری و اختلال رشد در اثر اضافه دریافت مواد غذایی بوجود می آید.
چاقی و اضافه وزن مادر تمام بیماری های غیرواگیر و اختلال رشدی در افراد
وی در ادامه یادآورشد: بنابراین امروزه الگوی سوءتغذیه در کشور ما به سمت پرخوری و افزایش دریافت کالری تغییر کرده و افزایش دریافت کالری در طول روز هم نتیجه‌ای جز ابتلاء به چاقی و اضافه وزن برای مردم نداشته است. بطوریکه در سال‌های اخیر، افزایش تعداد مبتلایان به اضافه‌وزن و چاقی (به‌عنوان مادر بیماری‌ها)، میزان ابتلا به بیماری‌های غیرواگیری مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های کلیوی، سکته‌ها و سرطان‌ها را هم بالا برده و رشد فیزیولوژی افراد را دچار نوعی اختلال کرده است.
داشتن رشد طبیعی قد نیازمند پیروی از الگوی غذایی سالم است
دکتر وفا در پایان خاطر نشان کرد: اگر شیوه زندگی فردی به‌گونه‌ای باشد که غذاهای سالم کمتر مصرف کند و بیشتر به خوردن فست‌فودها، غذاهای کنسروی و غیره تمایل داشته باشد، خود را در معرض ابتلا به انواع بیماری های غیرواگیر و اختلال در رشد طبیعی جسم قرار داده است.
بنابراین داشتن الگوهای غذایی سالم و با مصرف متعادل چهار گروه خوراکی اصلی در روز، می‌توانیم رشد طبیعی و بدن سالمی داشته باشیم. علاوه بر این، باید خودمان را به مصرف متعادل و به اندازه نیاز شیر و لبنیات کم‌چرب، نان و غلات سبوس‌دار و تهیه شده با آرد کامل، سبزی‌ها و صیفی‌جات تازه و سالم و گوشت‌های کم‌چرب عادت دهیم.
