ترافیک در سال های اخیر موضوعی بسیار شایع است و آنچه کارشناسان سلامت را نگران کرده، افزایش حجم جمعیتی است که در معرض ترافیک و آثار بیماری زای آن قرار گرفته اند.
بررسی های اخیر در مورد تاثیر ترافیک بر مغز انسان به نتایج نگران کننده ای منتهی شده است. افرادی که هر روز بین منزل و محل کار تردد می کنند و نیز کسانی که ساکن شهرها و مناطق پرجمعیت هستند، در معرض سروصدا و آلودگی هوای ناشی از ترافیک قرار دارند که این تماس و نزدیکی در طولانی مدت بر سلامت جسم و روان تاثیر می گذارد و گاهی نیز منجر به جهش های ژنتیکی می شود.
در حقیقت ترافیک، بدن انسان را در معرض آلودگی های صوتی و هوایی قرار می دهد. تغییر DNA و جهش ژنتیکی یکی از آثار مخرب ترافیک بر بدن انسان است. نتایج حیرت آوری از تحقیقات به دست آمده است که نشان می دهد مواد موجود در هوای آلوده که در زمان ترافیک ایجاد می شود، نه تنها می تواند به بدن انسان نفوذ کند، بلکه می تواند DNA را نیز تغییر دهد که همین تغییر می تواند منجر به مشکلات روانی و ذهنی یا بیماری های صعب العلاج در نسل های آینده شود.
در واقع ترافیک بر کل بدن تاثیر می گذارد ولی ما در این مقاله بر روی تاثیر آن روی مغز تمرکز کرده ایم. تاثیر ترافیک بر مغز نیز به دو گروه تقسیم بندی می شود؛ اول تاثیر آن بر خود مغز و دوم تاثیر آن بر DNA است که بر روی مغز نسل های بعدی اثر می گذارد و هر دو تاثیر به یک اندازه مخرب هستند.
1- تاثیر ترافیک بر مغز
آثار کوچکی که ترافیک روی مغز انسان می گذارد، مدت هاست که شناخته شده است. با این وجود مطالعات اخیر برخی عوارض وخیم را نشان داده اند که تعدادی از آنها جزو عوارض طولانی مدت هستند.
تخریب قابلیت های ذهنی
دانشمندان به این نتیجه رسیده اند تنها 90 روز برای تغییر DNA انسان کافی است. سی دقیقه تماس با ترافیک های پر دود وسایل نقلیه، منجر به تشدید فعالیت های الکتریکی مغز می شود که این اتفاق ممکن است موجب تغییر یا تخریب رفتاری و شخصیتی فرد و در برخی موارد تخریب منطق و قدرت تصمیم گیری وی شود؛ اگرچه از استرس ناشی از آن نیز نمی توان غافل شد.
بیماری های آلزایمر و پارکینسون
دود اگزوز و ذرات معلق ناشی از آلاینده ها، از علل احتمالی التهاب برخی قسمت های مغز و در نتیجه ابتلا به آلزایمر و پارکینسون به شمار می روند.
مشکلات ناشی از مونوکسید کربن
در میان افرادی که هر روز رانندگی می کنند، تماس و استنشاق گاز مونوکسید کربن می تواند به اختلالات روانی قابل توجهی منتهی شود. زمانی که مونوکسید کربن استنشاق شود، وارد ریه ها می شود و با هموگلوبین خون پیوند برقرار می کند. این ترکیب موجب کاهش حجم اکسیژن ارسالی به قلب و مغز می شود و در نتیجه عملکرد مغز تحت تاثیر قرار می گیرد و بازتاب آن متوجه تمام بدن خواهد شد. حضور مونوکسید کربن و کمبود اکسیژن به طرز چشمگیری قدرت قضاوت و عکس العمل فرد را به مخاطره می اندازد. در چنین حالتی فرد به استرس، اضطراب و ترس نیز دچار می شود.
خشم دوره ای
روانشناسان طیف خشم را از عصبانیت های لحظه ای تا انفجار فرد می دانند. علت هر چه باشد، عصبانیت در ترافیک، فوران مخرب خشم است و در برخی موارد از لحاظ روانی کاملا طبیعی به نظر می رسد اگرچه درست نیست و باید از آن پرهیز کرد.
سندرم استرس ترافیک
نوعی سنردم است که در آن رانندگان مبتلا از کند شدن تردد می ترسند. این رانندگان در چنین مواردی به حالتی جنون آمیز از ترس می رسند که «بمب زمان» نامیده می شود. در این موقعیت، فرد با بی احتیاطی رانندگی می کند و بدون ذره ای قدرت تشخیص و رعایت مسائل ایمنی، سرعت می گیرد و تا جایی که ممکن است، از ترافیک دور می شود؛ چون از گیر افتادن در ترافیک وحشت دارد.
این یک ترس و مکانیسم فرار است که برخی علائم جسمی آن شامل عرق کردن کف دست ها، افزایش ضربان قلب، سردرد و حالت تهوع است.
اختلال در خاصیت Neuroplasticity یا توانمندی عصبی مغز
«نوروپلاستی سیتی»، نوعی پدیده و قابلیت در مغز و سیستم عصبی است که براساس تغییرات ساختاری و سازگاری و واکنش نسبت به محرک های محیطی عمل می کند. قرار گرفتن در ترافیک به معنای تماس با حجم وسیعی از آلاینده هاست که می تواند شامل هر چیزی، از ذرات ریز کربن و فلزات گرفته تا فیبرهای مونوکسید کربن و هیدروکربن باشد که تقریبا تمامی آنها به نوعی مغز را تحت تاثیر قرار می دهند.
نورون ها سلول های عصبی هستند که تکانه های سیستم عصبی مرکزی را منتقل می کنند. آلودگی هوا به طرز چشمگیری سد میان مغز و خون، قشر مخ و سلول های «گِلیال» را از بین می برد و به ناهنجاری های مادام العمر منجر می شود.
تماس با آلودگی هوای ناشی از ترافیک تاثیر شدیدی بر «IQ» کودکان خردسال نیز می گذارد. علاوه بر IQ، ضایعات مغزی نیز مشاهده شده اند. ذرات معلق، مونوکسید کربن، دی اکسید سولفور و دی اکسید نیتروژن همگی در آلودگی هوای ناشی از ترافیک یافت می شوند و خطر ابتلاع به صرع را در کل جامعه افزایش می دهند.
2- تاثیر ترافیک بر جنین
جنینی که هنوز متولد نشده است، نوزادان و کودکان خردسال در مقایسه با سایر افراد جامعه بیشتر در معرض خطر هستند. تاثیرات آلودگی هوا بر DNA عبارتند از:
تغییر DNA
این مسئله، بحث برانگیزترین مورد در میان خطرات ناشی از ترافیک است. دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که والدینی که به مدت 90 روز در ترافیک با شرایط مشابه قرار گیرند، می توانند DNA تخریب شده خود را به جنین منتقل کنند. آسیب احتمالی و منشأ خطر حتی پیش از آنکه نوزاد متولد شود، آغاز می شود.
اوتیسم (درخودماندگی)
یکی از خطرات ترافیک و آلودگی ناشی از آن، خطر تحت تاثیر قرار گرفتن مغز در دوران شکل گیری جنین و بارداری مادر است. نتایج حاصل از تحقیق بر روی مادران بارداری که در بزرگراه شهر لس آنجلس زندگی می کنند، ناخوشایند بوده و نشان داده است صرفنظر از سن، جنسیت، تحصیلات یا سوابق فامیلی، کودکان آنها دو برابر سایر افراد در معرض خطر ابتلا به اوتیسم قرار دارند.
تخریب نورون ها (سلول های عصبی)
ذرات میکروسکوپی که اندازه آنها اغلب یک هزارم قطر موی انسان است، در هوایی یافت شده است که موش های آزمایشگاهی آن را تنفس کرده اند. این ذرات زمانی که وارد بدن شوند، می توانند التهاب و تغییر داشته باشند و بر عملکرد شیمایی نورون ها در انسان و موش تاثیر بگذارند. این نورون ها مسئول حافظه، یادگیری و ادراک هستند.
باید توجه داشت که میزان تاثیر دود ناشی از ترافیک بر روی افراد مختلف، متفاوت است. گاهی برخی افراد اصلا تحت تاثیر قرار نمی گیرند، شاید هیچ وقت اتفاقی برای خودمان نیفتد؛ اما ثابت شده است که غفلت در این موضوع برای نسل های بعدی مضر خواهد بود.
مغز ارگانی بسیار حیاتی است و باید به سهم خودمان مراقب آن باشیم؛ پس به جای اینکه سلامتی نسل های آینده را به خطر بیندازیم، می توانیم به سراغ راه حل های ساده ای چون استفاده از دوچرخه یا وسایل نقلیه عمومی برویم.
