سنکوپ چیست؟ سنکوپ، اصطلاحی است که در علم پزشکی به از حال رفتن و غش کردن فرد گفته می‌شود. باید توجه داشت که منظور از غش کردن به هیچ‌عنوان تشنج کردن مانند آنچه در بیماران مبتلا به صرع دیده می‌شود، نیست.
معمولا پس از غش کردن، فرد بلافاصله حالت عادی خود را باز می‌یابد. سنکوپ بسیار شایع بوده و از هر 3 نفر حداقل یک نفر در طول زندگی خود با این پدیده روبرو می‌شود. در اغلب موارد بروز این پدیده اهمیت چندانی نداشته و نگران‌کننده به حساب نمی‌آید.
چه عاملی باعث سنکوپ می‌شود؟
سنکوپ زمانی اتفاق می‌افتد که مغز برای مدت کوتاهی و به صورت گذرا خون کافی دریافت نمی‌کند. یکی از شایع‌ترین انواع سنکوپ، سنکوپ وازوواگال است که طی آن به دلیل آهسته شدن بیش از حد ضربان قلب یا انبساط ناگهانی تمامی رگ‌های بدن یا هر دو این عوامل، خون کافی به صورت گذرا به مغز نمی‌رسد.
این واکنش می‌تواند به دلایل متفاوت در بدن ایجاد شود. از جمله این عوامل می‌توان به وجود درد یا استرس شدید، ایستادن درازمدت روی پاها یا خستگی مفرط یا قرار داشتن در معرض گرمای شدید یا بروز واکنش‌های غیرطبیعی در زمان ادرار کردن یا سرفه کردن و ... اشاره کرد. در بسیاری از اوقات نیز هیچ دلیل مشخصی برای بروز این پدیده یافت نمی‌شود. سنکوپ‌های غیر وازوواگال به دنبال مشکلات دیگری که شرح برخی در زیر آورده شده، رخ می‌دهند:
ضربان قلب فرد بیش از حد تند یا کند شده که می‌تواند ناشی از اختلالات سیستم الکتریکی قلب یا عوارض جانبی برخی داروها باشد.
چیزی جلوی جریان یافتن خون را در قلب گرفته است. این پدیده در بیمارانی که دچار تنگی دریچه آئورت یا ضخیم‌شدگی بیمارگونه ماهیچه‌های قلبی هستند، دیده می‌شود.
فشار خون فرد با ایستادن یا تغییر وضعیت از حالت خوابیده به نشسته یا ایستاده دچار افت شده که معمولا به دنبال ننوشیدن مایعات کافی، مصرف برخی داروها، نوشیدن الکل، از دست‌دادن مقدار زیادی خون (مثلا در تصادفات) یا ابتلا به برخی بیماری‌های مرتبط با فشار خون ایجاد می‌شود.
آیا سنکوپ خطرناک است؟
در بسیاری از موارد وقوع سنکوپ به خودی‌خود مسئله خطرناکی به حساب نمی‌آید، اگرچه اگر بیمار در زمان غش کردن سقوط کرده و به زمین بیافتد یا سنکوپ در زمان رانندگی فرد رخ دهد، بروز آسیب‌های جدی دور از انتظار نخواهد بود. برای اطمینان بیشتر بهتر است در صورت بروز سنکوپ تا مشورت با پزشک خود از رانندگی بپرهیزید.
آیا باید پس از بروز سنکوپ حتما به پزشک مراجعه کنم؟
بله. هر فردی که دچار سنکوپ می‌شود، باید برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کند. اگرچه در اغلب موارد، سنکوپ علت خطرناکی ندارد، اما در موارد نادری علت بروز این پدیده یک مسئله جدی است که باید تشخیص داده شده و مورد درمان قرار گیرد. از سوی دیگر، همان‌طور که ذکر شد، ممکن است فرد به دنبال غش کردن دچار حادثه شده باشد. شناسایی علت به‌وجود آورنده سنکوپ شما را در پیشگیری از بروز مجدد آن یاری خواهد کرد.
حتما به پزشک خود بگویید که قبل از بروز، در حین رخ دادن سنکوپ و پس از آن چه حالی داشته و مشغول چه کاری بوده‌اید. اگر در زمان بروز این عارضه کسی همراه شما بوده، می‌توانید در مورد این موضوعات از وی نیز پرس‌و‌جو کنید.
دانستن اطلاعات زیر به پزشک شما در تشخیص کمک خواهد کرد:
قبل از اینکه غش کنید و از حال بروید، چه کار می‌کردید و چه احساسی داشتید؟
چه مدت در این حالت باقی ماندید و بازیابی قوای بدنی و ذهنی‌تان پس از بروز سنکوپ چگونه بود؟
آیا در گذشته سابقه بروز حملات مشابه را داشته‌اید؟
چه داروهایی مصرف می‌کنید؟
آیا از بیماری خاصی در رنج هستید؟
پزشک پس از پرس‌و‌جو و تکمیل شرح حال و سابقه پزشکی شما، به انجام معاینات بالینی خواهد پرداخت. وی ممکن است فشار خون و تعداد ضربان قلب شما را در سه حالت خوابیده، نشسته و ایستاده اندازه‌گیری کند. به صدای قلب شما گوش دهد تا وضعیت دریچه‌ها و ماهیچه قلب شما را بررسی کند.
