می‌گویند ژنتیكی است و هیچ راه‌چاره‌ای ندارد. در چهار فصل سال بگردید همیشه چند نفری در محیط كار یا خانواده هستند كه از حساسیت‌های مختلف شكوه می‌كنند و البته در مقاطعی از سال زندگی‌شان بدون دستمال كاغذی نمی‌گذرد.
علائم انواع آلرژی تقریبا یكسان هستند؛ آبریزش چشم و بینی، عطسه و سرفه‌های پی‌درپی، بی‌حالی و عصبی بودن گرفتاری‌های كوچكی نیستند اما گاهی هم حساسیت‌ها خود را روی پوست بدن نشان می‌دهند و با خارش همراه شده یا ظاهری ناخوشایند را برای فرد مبتلا می‌سازند. دكتر مهدی میرزایی‌پور متخصص پوست، مو، زیبایی و مدیر گروه بیماری‌های پوست دانشگاه زاهدان با ما در مورد شش حساسیت شایع صحبت می‌كند و از راه‌های چاره سخن می‌گوید.
به گوشواره تان حساسیت دارید؟
در تمام دوره‌های تاریخ طلا مظهر قدرت و ثروت بوده و چه جنگ‌ها كه به خاطرش در نگرفته است! كمتر كسی پیدا می‌شود كه از طلا خوشش نیاد؛ مگر كسانی كه به آن حساسیت دارند! واقعیت این است كه طلا می‌تواند به درمان بعضی بیماری‌ها مثل آرتریت روماتوئید و آسم كمك كند اما گویا به همه روی خوش نشان نمی‌دهد و در بعضی افراد باعث بروز حساسیت می‌شود. طبیعت بدن كسانی كه به طلا حساسیت دارند، نسبت به تماس با این فلز واكنش نشان می‌دهد. درنتیجه نوعی التهاب پوستی به اسم درماتیت تماسی به وجود می‌آید. تغییر رنگ بخشی از پوست كه با فلز تماس داشته از ابتدایی‌ترین نشانه‌های آلرژی به طلاست. معمولا این بخش بسیار می‌خارد و قرمز می‌شود. در ظاهر این طور به نظر می‌آید كه پوست دچار سوختگی شده است.
چرا به طلا حساسیت دارید؟
حتما می‌دانید طلای زینتی، خالص نیست. برای اینكه از حالت نرمی اولیه دربیاید، با آلیاژهای دیگری مثل نیكل و كبالت و كروم تركیب می‌شود. نیكل حساسیت‌زا‌ترین فلز است و حتی وقتی در ساخت سگك كمربند هم از آن استفاده می‌شود، آلرژی به وجود می‌آید. به‌طور كلی بنا به اینكه چه مقدار نیكل در ساختمان طلا باشد، می‌تواند حساسیت بیشتر یا كمتری ایجاد كند.
با حساسیت‌تان چه كنید؟
این طور كه از شواهد پیداست، طلای زرد و طلای سفید به یك اندازه حساسیت‌زا هستند. فلزاتی كه با طلا تركیب می‌شوند باعث و بانی آلرژی محسوب می‌شوند. از طرفی هرچه عیار طلا بالاتر باشد، میزان آلیاژهای تركیبی با آن كمتر خواهد بود و احتمال ابتلا به آلرژی خود به خود كم می‌شود. طلا با عیارهای 17، 18 و 24 در بازار به فروش می‌رسد. بنابراین اگر بتوانید بیشتر از مقدار معمول هزینه كنید و طلای با عیار 24 بخرید، دست كم میزان آلرژی را به حداقل می‌رسانید.
به ساعت‌تان حساسیت دارید؟
سال‌ها پیش استفاده از بدلیجات كسر شان محسوب می‌شد و اگر كسی استطاعت خرید طلا و جواهر را نداشت، با شرایط می‌ساخت و ننگ بدل انداختن را به جان نمی‌خرید. به مرور فرهنگ به كار بردن بدلیجات تزئینی جا افتاد و امروزه مردم با خیال راحت انواع بدلیجات را به دست و سر و گردن می‌آویزند. اما هنوز عده كمی به دلایل غیرفرهنگی نمی‌توانند از بدلیجات استفاده كنند و حتی پوست‌شان به بند فلزی ساعت هم واكنش نشان می‌دهد چون پوست‌شان به بدلیجات حساس است.
بعضی‌ها حتی اگر فقط چند دقیقه پوست‌شان با بدل تماس برقرار كند، دچار حساسیت‌های پوستی شدیدی می‌شوند. به این شكل كه یك بخش به‌خصوص از پوست رنگ سیاه یا قرمز یا سبز به خود می‌گیرد و شدیدا می‌خارد. این خارش‌ها معمولا با شست‌وشو برطرف نمی‌شوند و تا چند روز شخص را درگیر خود می‌کند.
چرا به بدلیجات حساسیت دارید؟
بدلیجات را از فلزهای متنوعی می‌سازند و ممكن نیست همه انواع با همه پوست‌ها سازگاری داشته باشد. مس و برنج و استیل فلزاتی هستند كه در ساخت بدل‌ها از آنها به وفور استفاده می‌شود. در مورد مس و برنج اقوال متعددی بر سر زبان‌هاست. از جمله اینكه برای سلامت مفید است و خواص مفیدشان را به بدن منتقل می‌كنند و. . . . اگر به بدلیجات آلرژیك شدید دارید، باید بلافاصله به وجود نیكل در ساختمان آن شك كنید. نیكل یك فلز حساسیت‌زاست و برای یك فرد حساس حتی درصد بسیار ناچیزی از آن هم می‌تواند باعث بروز نشانه‌های آلرژی شود.
با حساسیت‌تان چه كنید؟
- اگر به بدلیجات علاقه‌مند هستید و دل‌تان نمی‌خواهد آنها را كنار بگذارید، باید یكسری نكات ساده را رعایت كنید. چنانچه بعد از انجام این كارها باز هم حساسیت پابرجا بود، عطای بدل را به لقایش ببخشید.
- بدلیجاتی كه از استیل ساخته می‌شوند، معمولا و بر اساس تجربه كمتر آلرژی پوستی ایجاد می‌كنند. بنابراین می‌توانید در زمان خرید سراغ استیل‌ها بروید.
- هر نوع رطوبتی شرایط را برای فعل و انفعالات شیمیایی بین پوست و فلز فراهم می‌كند. اگر پوست‌تان خیس است، ابتدا خشكش كنید بعد بدل بیندازید. عرق بدن اوضاع را بدتر می‌كند. به ویژه اگر تابستان باشد. مادامی كه از بدل استفاده می‌كنید، پوست‌تان باید خشك باشد.
- بعضی برای رفع مشكل پیشنهاد می‌كنند محل تماس بدل با پوست را با لاك ناخن بپوشانید. هیچ وقت به این توصیه عمل نكنید چون ممكن است برای كوتاه مدت حساسیت‌تان را كم كند اما به مرور خودش به مشكل تازه‌ای تبدیل خواهد شد. مواد شیمیایی به كار رفته در لاك خود به تنهایی و به اندازه كافی برای پوست خطرناك است. اگر می‌خواهید وضعیت حساسیت‌تان بدتر نشود، لاك نزنید. به جای آن می‌توانید از برق ناخن به صورت محدود استفاده كنید.
به لوازم آرایشی حساسیت دارید؟
ایران بعد از عربستان بزرگ‌ترین واردكننده محصولات آرایشی شناخته شده است. این آمار سطح گسترده استفاده مردم از محصولات آرایشی را به خوبی نشان می‌دهد. استفاده زیاد از اقلام آرایشی همیشه هم به زیباتر شدن نمی‌انجامد. بعضی خانم‌ها به انواع مواد به كار رفته در این محصولات آلرژیك هستند و با مشكلات سلامت دست و پنجه نرم می‌كنند. این شكل از حساسیت علائم و نشانه‌های متفاوتی دارد.
بنا به اینكه كدام بخش از بدن آرایش شود، آلرژی تظاهرات بیرونی متفاوتی خواهد داشت. در آرایش چشم، حساسیت با سرخی و التهاب و آبریزش چشم همراه است. در پوست، قرمزی و التهاب و خارش از علائم آلرژی هستند. گاهی كهیر‌های پوستی خبر از ظهور آلرژی می‌دهند و گاهی لكه‌های تیره. در برخی نواحی پوست مثل پوست نواحی اطراف لب یا قسمت پیشانی، پوسته پوسته‌شدگی و التهاب و سرخی پوست نشانه آلرژی به مواد آرایشی بوده است.
چرا به کرم پودر حساسیت دارید؟
در ساخت لوازم آرایشی مواد خاصی مثل تركیب بنزن به كار می‌رود كه زمینه ابتلا به آلرژی را فراهم می‌كنند. به همین دلیل دیده می‌شود كه گاهی حتی ضد آفتاب كه یك محصول آرایشی بهداشتی محسوب می‌شود هم باعث بروز حساسیت شده است. اینجا مساله سازگاری هم مطرح می‌شود. ممكن است یك ماده روی دو نفر اثرات مختلفی بگذارد. مثلا در یكی باعث آلرژی بشود و در دیگری هیچ عارضه‌ای به‌وجود نیاورد.
با حساسیت‌تان چه كنید؟
اگر حساسیت در ناحیه چشم ایجاد شود و خفیف باشد، پماد چشمی بتامتازون التهاب چشم را بهبود می‌بخشد ولی اگر التهاب شدید باشد بهتر است به پزشك مراجعه شود. پزشك متخصص بر حسب شدت و ضعف حساسیت و التهاب ناشی از آن مومتازون و هیدروكورتیزون را به میزان لازم تجویز می‌كند.
- اما برای اطمینان از اینكه منشاء حساسیت آلودگی نیست، رعایت یك سری نكات بهداشتی كمك‌تان می‌كند.
- لوازم آرایشی را به شكل دسته جمعی استفاده نكنید. رفاقت و نداری با یكدیگر را كنار بگذارید. آلودگی به همین راحتی و با این روش می‌تواند مدت‌ها گرفتارتان كند.
- فقط مواد آرایشی مورد تایید وزارت بهداشت را مصرف كنید.
- بعضی محصولات مخصوص ناحیه حساسی مثل چشم هستند. در مورد این اقلام بیشتر مراقبت كنید. مداد، سایه و ریمل چشم‌تان حتما بهداشتی و مرغوب باشد. اگر هم حتی به برندهای تایید شده حساسیت نشان می‌دهید، سراغ لوازم آرایشی ارگانیك بروید.
- لوازم آرایشی كهنه را به یادگار نگه ندارید. به تاریخ‌های انقضا خوب توجه كنید. قبل از اینكه لوازم آرایشی‌تان بو بگیرد، دور بریزیدشان.
- محل نگهداری از لوازم آرایشی باید تمیز باشد. این‌گونه محصولات را دور از تابش نور خورشید نگه دارید.
به پاییز حساسیت دارید؟
معمولا با شروع فصل‌های بهار و پاییز حساسیت‌های فصلی شدت می‌گیرند و هر كجا كه بروید عده‌ای را می‌بینید كه جعبه دستمال كاغذی به‌دست به كار و زندگی روزمره‌شان می‌رسند. آبریزش چشم و بینی و عطسه‌های مكرر شخص را كلافه و عصبی می‌كند. در برخی موارد هیچ درمانی جواب نمی‌دهد و همین امر ناراحتی‌ها و مشكلات مبتلا به حساسیت را چند برابر می‌كند.
چرا به فصل حساسیت دارید؟
زیبایی هر فصلی در تغییر رنگ و شكل گل‌ها و گیاهان و طبیعت خلاصه می‌شود اما این تغییرات همیشه و برای همه جذاب نیستند. در هر فصل گرده گیاهان كه در هوا منتشر می‌شود، افراد مستعد آلرژی حساسیت فصلی‌شان آغاز می‌شود. البته نباید حساسیت فصلی را با حساسیت ناشی از آلودگی هوا یكی تلقی كرد. فرق این دو مقوله در این است كه حساسیت فصلی هر سال در موعد مشخصی شروع و تمام می‌شود اما حساسیت به آلودگی هوا در یك مقطع زمانی خاص اتفاق می‌افتد و لزوما تكرار نمی‌شود.
با حساسیت‌تان چه كنید؟
موثرترین راهكار مقابله با حساسیت فصلی این است كه هر سال كمی مانده به شروع آلرژی، آنتی‌هیستامین مصرف كنید. اما بهتر است برای تشخیص شدت، ضعف و به دنبال آن دوز مصرف با پزشك مشورت كنید.
به حیوان خانگی‌تان حساسیت دارید؟
موی حیوانات حاوی مواد حساسیت‌زایی است كه از بین رفتنی نیستند. این مواد همچنین باعث ورم كردن طناب‌های صوتی و گرفتگی یا تغییر صدا می‌شود. بزرگ‌تر‌ها قبلا در محیط‌های آلوده به میكروب‌های طبیعی قرار گرفته‌اند و بدن‌شان اینها را می‌شناسد ولی در مورد بچه‌های امروز، به‌شدت واكنش نشان می‌دهد. برای كسانی كه بدن‌شان نسبت به موی حیوانات به خصوص موی گربه حساسیت نشان می‌دهد، بهترین راهكار اجتناب از گربه‌هاست.
