«خانم ها سالانه 2 کیلوگرم رژلب می خورند»، «رژلب می تواند یائسگی زودرس بیاورد» «رد پای رژلب در عوامل زمینه ساز ابتلا به سرطان دهانه رحم» و خبرهایی از این قبیل شاید در وهله اول برایتان جالب یا خنده دار باشد و با خود بگویید واقعا؟ اما وقتی کمی تامل کنید، این موضوع چندان هم خنده دار نیست.
تحقیقات بسیاری روی این ماده آرایشی پرطرفدار انجام شده و در تمام آنها حتی مارک های بسیار معروف آرایشی متهم شده اند که محصولاتشان حاوی فلزات سنگینی مثل سرب، رنگ های مصنوعی،سیلیکون، آلومینیوم، اسانس، BHT و پارابن هستند که می توانند زمینه ساز ابتلا به سرطان و امراض دیگر در بدن شود. موضوع پرونده «پوست، مو و زیبایی» این هفته را دنبال کنید.
گفت و گو با دکتر محمدعلی نیلفروش زاده متخصص پوست
رژ لب عامل بیماری است یا ناقل بیماری؟
به تازگی کمپینی در فرانسه به نام Jo’s Cervical Center Trust با توجیه این مسئله که رژلب عامل ابتلا به بسیاری از امراض از جمله بلوغ زودرس در نوجوانان و یائسگی زودرس و ابتلا به سرطان دهانه رحم در خانم هاست، راه افتاده. این کمپین از تمام اعضای خود خواسته عکسی در حال پاک کردن رژلب از خود بگیرند و این سلفی ها را برای دوستانشان روی شبکه های اجتماعی بفرستند و از آنها دعوت کنند استفاده از رژلب را برای حفظ سلامت خود کنار بگذارند.
حتما شما هم این عکس ها را در شبکه های مجازی دیده اید و اخبار آن را دنبال می کنید. این خبر را بهانه ای قرار دادیم و تا با دکتر محمدعلی نیلفروش زاده، متخصص پوست، رئیس مرکز تحقیقات پوست و سلول های بنیادی صحبت کنیم و از واقعیت های این وسیله آرایشی پرطرفدار بپرسیم.
سلامت: واقعا استفاده از رژلب برا سلامت مضر است؟
- رژ لب غیر از سرب، حاوی ترکیب هایی مثل آهن، پلی اتیلن و تیتانیوم است که به دنبال بلع احتمال ابتلا به سرطان پستان و ریه را افزایش می دهد. خود سرب هم می تواند عامل ناباروری، کم خونی و عقب ماندگی ذهنی در جنین یا ابتلا به سرطان باشد. درواقع استفاده از رژلب به دلیل موادی که دارد، در کنار دیگر علل زمینه ساز این بیماری ها می تواند فرد را مستعد ابتلا به آنها کند.
سلامت: مگر رژلب از چه موادی تشکیل شده است؟
- 60 درصد حجم رژلب را موم و روغن تشکیل داده است که مشکل خاصی ایجاد نمی کنند. برخی از رژلب ها حاوی موم عسل یا روغن های گیاهی مرغوب یا کره کاکائو هستند و به همین دلیل قیمت آنها نیز بالاتر است اما برخی دیگر حاوی روغن کوچک و لاتولین هستند که چربی گوسفند است و با توجه به اینکه در برخی نقاط برای پیشگیری از بروز امراض پوستی و کک در گوسفندان آنها را از حوضچه های آفت کش عبور می دهند، امکان اینکه چربی آنها هم آلوده به این سموم باشد، بالاست و می تواند مشکل ایجاد کند. باقی حجم رژلب را الکل تشکیل می دهد که حلال روغن است. به علاوه اسانس، رنگ و مواد نگهدارنده که از فساد رژ پیشگیری می کنند هم ممکن است مشکل ساز شوند.
سلامت: تمام رژلب ها حاوی فلزات سنگین هستند؟
- نتایج تحقیقی که اخیرا دانشگاه کالیفرنیا روی 8 برند مشهور تولیدکننده رژلب انجام شده، نشان داد 9 فلز سنگین سمی در بیشتر این رژها وجود دارد؛ از جمله کروم، منیزیم، کاستیوم و سرب.
سلامت: چرا این ترکیب های سمی در رژلب ها وجود دارد؟
- رنگ رژلب را از ترکیب های ذغال سنگ یا ترکیب های رودخانه ای می گیرند. ترکیب های ذغال سنگ می تواند مشکلات پوستی ایجاد کند و باعث سوزش شود. کارمین ماده سمی دیگری است که در رژلب وجود دارد و متاسفانه از جوشاندن نوعی سوسک که آن هم برای رنگ رژلب استفاده می شود، به دست می آید و عامل اصلی ناراحتی های پوستی و حساسیت هاست. ترکیب های دریاچه ای نیز از واکنش جلبک ها و سنگ ها به وجود می آید و به عنوان رنگ در رژلب استفاده می شود و ترکیبی بسیار سمی است. اسانس ها نیز می تواند عامل خشکی و ترک خوردگی لب ها باشد.
سلامت: پس به این ترتیب هرچه رنگ یک رژ غلیظ تر باشد، میزان سمیت آن بالاتر است؟
- بله، رژلب های قرمزتر سرب بیشتری دارند و ترکیب های فلزات سنگین در آنها بیشتر است. این موضوع با ماندگاری بیشتر این وسیله آرایشی هم ارتباط مستقیم دارد.
سلامت: موقع خرید رژ لب به چه نکته هایی توجه کنیم؟
- نتایج تحقیقات ثابت کرده فقط توجه به مارک و قیمت مهم نیست. حتی مارک های خیلی معروف رژلب نیز به سرب و فلزات سنگین آلوده هستند و برعکس برخی از مارک های ارزان تر درصد آلودگی شان به فلزات سنگین کمتر است. بهتر است هنگام انتخاب رژلب یا هر وسیله آرایشی دیگر برندهایی را تهیه کنید که مطمئن هستید حداقل حاوی فلزات سنگین نیستند چون این مواد صدمه های درازمدت جبران ناپذیری به بدن می زنند.
برخی رژلب ها SPF دارند و بهتر است که از این نوع رژلب ها استفاده کنید. مخصوصا خانم هایی که در معرض نور رایانه هستند، بهتر است از رژلب های براق و برق لب کمتر استفاده کنند زیرا برق لب خود جذب اشعه ماورای بنفش را بالا می برد.
برخی خانم ها از روغن بچه یا وازلین یا ویتامین A+D استفاده می کنند. اما این مواد جلوی زیان های نور خورشید را نمی گیرد و بهتر است از برق لب های SPFدار استفاده کنند.
سلامت: آیا مایع یا جامدبودن رژلب نیز ملاک مهمی در انتخاب آن است؟
- مایع یا جامد بودن رژلب به حلالی بستگی دارد که درون آن است. رژلب های مایع، خشکی لب را بیشتر می کنند. چون الکل بیشتری دارد هرچه درصد موم و روغن رژ بیشتر باشد، به شرطی که موم مناسب انتخاب شده باشد، بهتر است و لب را نرم تر می کند.
سلامت: رژلب های حجم دهنده یا 24 ساعته یا اکلیل دار چطور؟
- بهتر است رژلب هایی تهیه کنید که ماندگاری طولانی ندارند و با شوینده به سادگی پاک می شوند. ترکیب های اکلیل دار یا رژهای 24 ساعته ترکیب های افزودنی بیشتر و مسلما میزان سمیت بالاتری دارند. حین خرید، حتما رژلب خوب تهیه کنید و مدت زمانی که رژ روی لب می ماند، تا جای ممکن کوتاه کنید.
سلامت: رژلب های گیاهی چطور؟
- این رژلب ها تنوع رنگ کمتری دارند، دوامشان کمتر است و تقریبا بدون سرب و فلزات سنگین هستند.
سلامت: چه بیماری هایی ممکن است با رژلب منتقل شود؟
- برخی بیماری های عفونی و ویروسی مثل تبخال یا مشکلاتی مثل آلرژی به رژلب. به همین دلیل به خانم ها توصیه می کنیم حتما موقع خرید، رژهای مخصوص تست موجود را روی دستشان امتحان کنند و هرگز آن را به لب نزنند زیرا ویروس تبخال از ویروس هایی است که به راحتی منتقل می شود. هرگز از رژلب مشترک استفاده نکنند و حتی در آرایشگاه اجازه ندهند آرایشگر از قلموی رژ مشترک برایشان استفاده کند. بهترین کار این است که رژ را همراه خود ببرند. درواقع قصد از راه افتادن این کمپین ها یا توصیه های پزشکان هم مقابله یا لااقل کاهش درصد ابتلا به بیماری های ناشی از رژلب است. با رعایت نکته های ریز اینچنینی اگر یک درصد هم از بیماری فاصله بگیرید، به موفقیت رسیده اید.
سلامت: حساسیت به رژلب با چه علائمی بروز می کند و برای آن درمان چه کار کنیم؟
- پوسته پوسته شدن و خارش و سوزش لب نشانه حساسیت به رژلب است. اگر لب زخم شد، حتما باید از آنتی بیوتیک استفاده کرد تا زردزخم پیش نیاید. در عین حال باید از کرم های SPFدار استفاده کنید و لب را مرطوب نگه دارید و در این مدت از رژلب استفاده نکنید تا مشکل کامل برطرف شود. بعد از آن هم باید در انتخاب رژلب دقت کرد.
نقش سرب در بلوغ زودرس دختران
به گزارش سایت هلث دی نوولز تحقیقات پژوهشگران انجمن ملی سلامت کودکان امریکا روی 700 دختر جوان 6 تا 11 ساله نشان داد که بیش از دیگران در معرض سرب هستند و میزان سرب موجود در بدنشان بیش از 5 میکروگرم در دسی لیتر خون است، 75 درصد بیشتر در معرض بلوغ زودرس هستند. این میزان وقتی مقدار کادمویم در بدن بالا رود، بیشتر هم می شود و می تواند به کلیه، ریه و استخوان ها صدمه بزند و زمینه ساز سرطان باشد.
از موم زنبور عسل تا رژلب
در هر ثانیه در د نیا 27 رژلب و سالانه 850 میلیون تیوپ رژ خریده می شود. تولید رژلب به شکل امروزی به قرن 10 میلادی بر می گردد. پیش از این زمان، در دوران باستان زنان از مخلوط جلبک، ید و برم برای رنگ دادن به لب استفاده می کردند. این ترکیب، رنگ زیبایی بین قرمز و بنفش ایجاد می کرد اما این ترکیب ساختنی عامل بروز بسیاری از بیماری ها شناخته شد. بعد از آن کلئوپاترا از جوشاندن نوعی سوسک سعی کرد همین رنگ را تولید کند.
در قرن 10 یکی از جراحان بزرگ عرب رژلب جامد را تولید کرد. در هما زمان در اروپا کلیسا آرایش را ممنوع اعلام کرد. این مسئله ادامه دار بود تا اینکه در قرن 16 میلادی مجدد آرایش کردن در انگلیس رواج پیدا کرد و در همان زمان الیزابت اول از ترکیب موم زنبور عسل و رنگ های طبیعی به عنوان رژلب استفاده می کرد. استفاده از رژلب در قرن 19 رواج عمومی پیدا کرد و رژلب به شکل امروزی در سال 1920 به وسیله برند الیزابت آردن تولید شد و تاکنون ادامه پیدا کرده است.
نقش رژلب در یائسگی زودرس
تحقیقات پژوهشگران دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس آمریکا نشان داده رژلب حاوی ترکیب های شیمیایی مضری است که می تواند عامل موثر در یائسگی زودرس باشد. محققان پس از بررسی نمونه ادرار و خون 32 هزار و 575 داوطلب که هزار و 442 نفرشان یائسه بودند، 111 ترکیب شیمیایی را شناسایی کردند که با ایجاد اختلال در کارکرد غده درون ریز باعث بروز یائسگی زودرس می شود. نتیجه تحقیقات نشان داد زنانی که میزان این 111 ترکیب در بدنشان بیشتر بود، 2 تا 4 سال زودتر یائسه شدند.
دکتر زهره تهرانچی، متخصص پوست، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
رژلب، آلرژی و تبخال
1- خانم هایی که پوست حساسی دارند باید روی ترکیب های رژلب را بخوانند تا حاوی انوزین نباشد. بیشتر رژلب ها حاوی این ترکیب شیمیایی هستند که رنگ قرمز ایجاد می کند و به طور شایعی عامل حساسیت است. اگر خانمی دچار حساسیت و پوسته پوسته شدن لب و قرمزی و خارش شد، باید بلافاصله استفاده از رژلب خود را کنار بگذارد و بعد از بهبود، رژلب دیگری که حاوی این ترکیب نیست، استفاده کند.
2- هرگز برای تست رژلب آن را روی لب نزنید. چون از این طریق ممکن است برخی بیماری های عفونی مثل تبخال و زگیل منتقل شود. هرگز اجازه ندهید کسی رژلب شما را استفاده کند. خودتان هم به این وسیله آرایشی مثل یک وسیله بهداشتی مثل مسواک و شانه که شخصی اند، نگاه کنید.
3- هنگام خرید به تاریخ مصرف روی رژلب دقت کنید. بیشتر کالهای آرایشی در ایران تایید وزارت بهداشت را با برچسب شبنم دارند که با ارسال کد درج شده روی آن می توانید از تاریخ تولید کالا باخبر شوید اما اگر تاریخی درج نشده، سعی کنید بعد از بازکردن و استفاده بیش از 6 ماه تا یک سال رژلب را نگه ندارید. رژلب را در دمای اتاق و در درجه حرارت 2 درجه سانتی گراد نگهداری کنید و آن را در معرض گرما یا نور خورشید قرار ندهید.
