زوفا گیاهی است پایا از تیره نعناعیان که به حالت خودرو می‌روید. ریشه اش ضخیم و منشعب و ساقه‌هایش نسبتاً چوبی و برگ‌هایش کوچک و متقابل و نوک تیز و بسیار معطر می‌باشد. گل‌هایش زیبا و معطر است. اسانس این گیاه مشابه اسانس نعناع است و مصرف طبی دارد.

گیاه زوفا Hyssop نام علمی Hyssopus Officinalis  درختچه‌ای است که ارتفاع آن تا ۶۰ سانتیمتر می‌رسد این گیاه بحالت خودرو در نواحی جنوب اروپا، ایران، هند، ترکیه و شوروی می‌روید. برگهای آن کوچک، خط در، نوک تیز و سبزرنگ است . گلهای آن آبی و گاهی سفید اند که در انتهای ساقه ظاهر می‌شود.

ریشه زوفا مستقیم است و انشعابات فراوانی دارد ساقه چهارگوش، مستقیم دارد . قسمت تحتانی (پای ساقه) چوبی و قهوه ای رنگ و از انشعابهای فراوانی برخوردار است ولی قسمت فوقانی آن نرم و سبز رنگ می باشد. برگهای صاف، فاقد دندانه، باریک، کشیده و کم و بیش نیزه ای شکل و رنگ آن سبز روشن است.

زوفا یکی از مهمترین گیاهان دارویی و ادویه ای به شمار می رود . از دم کرده پیکر رویشی این گیاه برای درمان بیماریهای مربوط به دستگاه تنفس مانند سرفه، سیاه سرفه، برونشیت و آسم استفاده می شود. مواد موثره این گیاه سبب افزایش فشارخون، هضم غذا و همچینین کاهش تورم می شود. زوفا اگر چه تلخ مزه است ولی به عنوان طعم دهنده مواد غذایی و همچنین در تهیه سس مورد استفاده قرار می گرد.

اسانس زوفا :

خاصیت ضد قارچی و باکتریایی دارد. این اسانس در صنایع کنسروسازی ، نوشابه سازی و همچنین در صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد فراوانی دارد. به علت نوش فراوانی که در گلهای این گیاه به وجود می آید در ردیف گیاهان مولد عسل قرار دارد. عسل حاصله از آن کیفیت بسیار مطلوبی دارد.

خواص داروئی زوفا

زوفا از نظر طب قدیم ایران گرم و خشك است

1) سرفه و ناراحتی های ریوی را برطرف می كند.

2) نرم كننده سینه است

3) خلط آور است

4) معده را تقویت می كند

5) نفخ شكم را برطرف می كند

6) ادرار آور است

7) داروی مفیدی برای مداوای آسم است

8) اشتها را زیاد می كند

9) برای رفع كم خونی مفید است

10) افسردگی را برطرف می كند

11) برای درمان صرع مفید است

12) برای التیام زخم برگهای زوفا را له كرده و روی زخم بگذارید

13) برای درمان تب خال مفید است و كسانیكه تب خال می زنند باید از دم كرده زوفا استفاده كنند.

14) در قدیم از زوفا برای سقط جنین استفاده می كردند.

15) درد شكستگی را می توان با كمپرس زوفا آرام كرد.

نوشیدن زوفای جوشیده با عسل و گیاه سداب به کسانی کمک می کند که به سرفه های شدید، تنگی نفس، افراد مبتلا به رماتیسم وکسانی که نفسشان با خس خس همراه است کمک می کند . این گیاه همراه با عسل کرمهای داخل شکم را می کشد و کوبیده شده آن با انجیر تازه به از خشکی در آمدن مزاج کمک میکند اثر آن قویترهم می شود.

اگر گل زنبق یا سوسن یا شاهی به آن اضافه شود این گیاه دارویی عالی برای ورم یا آماس لوزه در گلو است و این تحت شرایطی است که به عنوان غرغره ازآن استقاده شود مالیدن پماد آن به سر شپش را از بین می برد این گیاه برای کاهش بیماری خلط بسیار مناسب است و در تمام مشکلات ناشی از سرما یا بیماریهای قفسه سینه و یا ریه مناسب است و این تاثیر هنگامی است که مثل شربت استفاده شود.

طرز استفاده از زوفا :

دم كرده : مقدر 0 5گرم برگ وشاخه های گلدار زوفا را در یك لیتر آب جوش ریخته و بمدت 15 دقیقه دم كنید . مقدر مصرف این دم كرده یك فنجان سه بار در روز است.

جوشانده زوفا : مقدر 50 گرم برگ و سرشاخه های گلدار زوفا را در یك لیتر آبجوش دم كرده و بمدت نیم ساعت بگذارید بآرامی بجوشد این جوشانده را برای كمپرس استفاده كنید.

تنطور زوفا ك این تنطور را می توانید از فروشگاههای گیاهان دارویی و یا برخی از داروخانه ها خریداری كنید . مقدار مصرف آن5-10 قطره سه بار در روز مخلوط با آب است.

مضرات زوفا:

مصرف بیش از اندازه این گیاه برای كبد مضر است و همچنین چون اثر سقط جنین دارد بنابراین زنان حامله باید از خوردن آن پرهیز كنند.