اگر سبز یا  قرمز رنگ است...

دكتر عباسیان در مورد رنگ مدفوع اضافه می‌كند كه مواد غذایی هم می‌توانند بر این موضوع تاثیرگذار باشند. برای مثال مواد غذایی قرمز رنگ مثل چغندر می‌توانند رنگ مدفوع و حتی ادرار را قرمز یا صورتی كنند. این خوراكی‌ها حتی می‌توانند رنگ عرق بدن را تا حدودی تغییر دهند. مصرف زیاد سبزیجات و میوه‌های سبز رنگ نیز می‌تواند رنگ مدفوع را به سبز نزدیك كند. نوزادان نیز از آنجایی كه فقط از شیر تغذیه می‌كنند معمولا مدفوع‌شان سبز رنگ می‌شود. البته مدفوع سبز معمولا زمانی دیده می‌شود كه حجم شیر خورده‌شده خیلی بالا بوده و هاضمه نوزاد ضعیف باشد.

اگر دفع گاز و نفخ‌تان زیاد است...

كمبود آنزیم‌های مورد نیاز برای هضم خوراكی‌ها یا حساسیت نسبت به مواد غذایی مختلف مثل پروتئین گندم یا گلوتن، همچنین مصرف خوراكی‌های نفاخ مثل حبوبات، بادنجان، بامیه، سیب‌زمینی، سیر، پیاز و. . . از دلایل مهم افزایش نفخ و گاز به‌حساب می‌آید.

دكتر مژگان فروتن در ادامه توضیح می‌دهد افرادی كه دچار كمبود آنزیم لاكتوز هستند با مصرف شیر و لبنیات دچار نفخ خواهند شد، بنابراین دفع نفخ و گاز از روده همیشه نشانه بیماری نیست اما بهتر است مورد بررسی قرار گیرد، همچنین افرادی كه به روده تحریك‌پذیر مبتلا هستند بیشتر دچار این علائم می‌شوند.
 
خوراكی‌های نفاخ را كنار نگذارید!

دكتر فروتن معتقد است برای كاهش نفخ و گاز نباید خوراكی‌های نفاخ را به كل از رژیم غذایی‌تان حذف كنید چراكه این مواد در اختیار باكتری‌ها یا پروبیوتیك‌ها قرار می‌گیرند و برای سلامت دستگاه گوارش و محافظت از روده بزرگ در مقابل سرطان، همچنین سیستم ایمنی بدن لازم هستند بنابراین نباید آنها را كنار گذاشت بلكه باید با راهكارهای خاصی تحمل گوارشی‌شان را افزایش داد.

دكتر عباسیان نیز معتقد است خروج مدفوع معمولا با مقداری گاز همراه است اما اگر دفع گاز زیاد باشد نشان‌دهنده این است كه دستگاه گوارش طبع سردی پیدا كرده و فرد باید مصرف غذاهای سرد مثل كاهو، كلم و مواد غذایی نفاخ را كاهش دهد.

چه‌ كنیم تا كمتر نفخ كنیم؟

خوراكی‌های نفاخ مثل سیب‌زمینی، بادنجان، سیر و پیاز اگر به صورت پخته‌شده مصرف شوند نفخ كمتری ایجاد می‌كنند تا اینكه در روغن سرخ شوند. دكتر فروتن در ادامه توضیح می‌دهد كه هرچه فیبر ماده غذایی بیشتر شكسته شود، تحمل گوارشی بهتری خواهد داشت.

حبوبات نیز بهتر است قبل از مصرف 48 ساعت در آب خیس بخورند تا قندشان وارد آب شود، همچنین افرادی كه كمبود آنزیم هضم شیر دارند، می‌توانند از شیرهای كم چرب بدون لاكتوز استفاده كنند یا قبل از مصرف شیر قرص لاكتیز بخورند. علاوه بر اینها توصیه می‌شود شیر را بعدازظهر مصرف كنید زیرا آنزیم لاكتوز به تدریج در طول روز تولید می‌شود، بنابراین افرادی كه كمبود لاكتوز دارند اگر شیر را صبح استفاده كنند ممكن است علائم گوارشی شدیدتری پیدا كنند.

اضافه كردن عسل و موز به شیر نیز تحمل گوارشی آن را بهتر می‌كند، همچنین درمورد افرادی كه با مصرف نان دچار نفخ می‌شوند، باید به بیماری سلیاك یا حساسیت به پروتئین‌های گندم شك كرد و آزمایش‌های خاص انجام داد تا در صورت لزوم از نان‌های بدون گندم و جو استفاده شود.

اگر در مدفوع تكه‌های غذا دیده می‌شود...

بدن ما بعضی آنزیم‌های لازم برای هضم تعدادی از مواد غذایی را ندارد؛ برای مثال كمبود آنزیم سلولاز باعث می‌شود دستگاه گوارش نتواند پوست میوه را به خوبی هضم كند. دكتر فروتن معتقد است این موضوع باعث می‌شود بعضی از مواد به صورت هضم‌نشده وارد مدفوع شوند. برای مثال اگر انگور یا انار را با هسته بخورید موقع دفع متوجه می‌شوید كه هسته آنها بدون هیچ تغییری از بدن خارج می‌شوند. البته جای نگرانی وجود ندارد و این موضوع نشانه سوء‌هضم یا سوء‌جذب نیست بلكه كاملا طبیعی است. البته باید دقت داشت كه این مواد با تخم انگل اشتباه نشوند زیرا بعضی انگل‌ها سفید رنگ هستند و در مدفوع حالت قطعه‌قطعه می‌شوند، بنابراین ممكن است با مواد هضم‌نشده اشتباه شوند.

اگر مدفوع‌تان چرب شده است...

به‌گفته دكتر فروتن اگر مدفوع چرب باشد و از روی پوست یا سطح توالت به راحتی پاك نشود، می‌تواند نشانه سوء‌هضم یا سوء‌جذب چربی باشد. در این صورت باید آزمایش خاصی به نام «سودان III» (سودان سه) روی مدفوع انجام شود تا ببینیم قطرات چربی در مدفوع بیشتر از حد طبیعی است یا خیر. دكتر عباسیان نیز نظری مشابه دارد. او نیز معتقد است که مدفوع چرب حتما باید تحت بررسی قرار گیرد البته خوردن حجم بالای چربی هم می‌تواند باعث چرب شدن مدفوع شود اما به‌طور كلی در مورد مدفوع چرب، ضعف عملكرد كیسه صفرا و كبد مطرح است.

درواقع وقتی كیسه صفرا درست عمل می‌كند و مقدار كافی صفرا ترشح می‌كند این مایع به چربی‌ها وصل می‌شود و به هضم آنها كمك می‌كند، در غیر این صورت مدفوع چرب خواهد شد. البته بعضی داروها، به‌خصوص داروهای لاغری نیز می‌توانند مدفوع را چرب كنند. این داروها معمولا روی عملكرد كبد هم اثر سوء می‌گذارند.

اگر مدفوع‌تان روی آب شناور می‌ماند...

اگر تا به حال كنجكاو  بوده‌اید كه چرا گاهی اوقات مدفوع روی آب شناور می‌ماند و گاهی به زیر آب می‌رود، باید بدانید كه شناور شدن یا نشدن مدفوع در آب معمولا به جرم حجمی مدفوع ربط دارد. دكتر عباسیان در این مورد توضیح می‌دهد: كسانی كه بلغمی‌مزاج هستند و بدن ‌تر دارند معمولا مدفوع‌شان متخلخل است و روی آب شناور می‌ماند اما كسانی كه مزاج بدن‌شان خشك است، روده‌های‌شان آب بیشتری جذب می‌كند درنتیجه جرم حجمی مدفوع‌شان بالا می‌رود و دیگر در آب شناور نمی‌ماند. دكتر فروتن نیز معتقد است شناور شدن مدفوع در آب نشانه بالا بودن چربی آن است.

اگر در دفع مدفوع بی‌اختیار شده‌اید...

وقتی از دكتر فروتن در مورد عدم كنترل دفع مدفوع سوال می‌كنیم او توضیح می‌دهد كه این حالت دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد. در چنین موقعیتی اول از همه باید بدانیم كه آیا عدم كنترل فقط در دفع مدفع است یا بی‌اختیاری ادرار هم وجود دارد، همچنین باید بدانیم آیا فقط مایعات و ترشحات از مقعد بیرون می‌آید یا مدفوع جامد نیز بی‌اختیار دفع می‌شود. بی‌اختیاری مدفوع موقع خواب، قوام مدفوع، داروهای مصرفی، سابقه جراحی مقعد، جراحی ستون فقرات یا ضربه به ستون فقرات و مقعد، زایمان‌های مكرر، وجود توده در داخل روده، التهاب در جدار ركتوم (قسمت انتهایی روده بزرگ) و. . . همگی می‌توانند در بی‌اختیاری مدفوع نقش داشته باشند بنابراین برای تشخیص علت آن باید یك شرح حال دقیق گرفت و آزمایشات لازم را انجام داد سپس براساس علت، درمان مناسب تجویز خواهد شد.

اگر همیشه اسهال هستید. . .

در دو حالت افراطی دستگاه گوارش یعنی اسهال و یبوست ابتدا فرد باید از لحاظ طبی بررسی شود، پس از آن اگر مشكل خاصی دیده نشود و نیازی به درمان جدی وجود نداشته باشد، می‌توان از درمان‌های خانگی بهره برد. دكتر عباسیان در ادامه توضیح می‌دهد كه درمورد اسهال‌های ویروسی معمولا درمان ضدویروس قوی نداریم، بنابراین می‌توانیم با درمان‌های سنتی، علائم بیماری را كاهش دهیم. یكی از درمان‌های خانگی اسهال مصرف پوره سیر و نعناع است.

برای تهیه این پوره باید یك سیب‌زمینی متوسط و دو حبه سیر را به صورت جداگانه آب‌پز كنید، سپس یك قاشق غذاخوری نعناع را با یك قاشق مرباخوری كره تفت دهید و در آخر همه مواد را با هم بكوبید و مخلوط كنید. این پوره سیب‌زمینی در عین حال كه خواص درمانی دارد، بسیار خوشمزه است و معمولا كودكان هم از آن استقبال می‌كنند. مصرف نان خشك یا نان سوخاری یا مصرف نصف قاشق مرباخوری چای خشك خرد شده همراه كمی آب خنك می‌تواند به كاهش اسهال كمك كند.

در مدفوع‌تان خون دیده می‌شود؟

دكتر عباسیان نیز در مورد تغییر رنگ مدفوع به سیاه نظری مشابه دارد. او معتقد است مواد غذایی سودازا مثل عدس و بادنجان هم می‌توانند رنگ مدفوع را تیره كنند اما اگر تیرگی مدفوع خیلی زیاد و به صورت قیری شكل و بدبو باشد، می‌تواند نشان‌دهنده خونریزی از نواحی فوقانی دستگاه گوارش مثل معده یا روده كوچك باشد. به گفته این متخصص طب سنتی، خونریزی‌های ناحیه تحتانی دستگاه گوارش مثل روده بزرگ معمولا خود را به شكل خون نشان می‌دهند اما اگر خونریزی در نواحی فوقانی دستگاه گوارش باشد از آنجایی كه تا رسیدن به نواحی تحتانی، تحت تاثیر آنزیم‌های هضمی قرار می‌گیرد، تغییر شكل می‌دهد و چسبناك، سیاه و بدبو می‌شود.

اگر همیشه یبوست دارید. . .

دكتر عباسیان یكی از درمان‌های خانگی یبوست را استفاده از یك یا دو قاشق غذاخوری روغن زیتون، روغن كنجد، روغن كرچك و. . . یك‌ربع بعد از هر وعده غذایی می‌داند. همچنین می‌توانید هفت یا هشت عدد آلو یا انجیر را در یك كاسه پر از آب بریزید و اجازه دهید شب تا صبح خیس بخورند سپس صبح بعد آنها را همراه آب داخل كاسه مصرف كنید. توصیه دیگر این است كه هنگام صبح یك قاشق غذاخوری خاكشیر و نصف لیوان آب جوش را با یك یا دو حبه قند مخلوط كنید و بنوشید. همراه ناهار نیز می‌توانید از مخلوط یك لیوان دوغ و یك قاشق غذاخوری گل سرخ پاك شده كاشان استفاده كنید. البته بهترین حالت این است كه فرد با این روش‌ها بازی كند یعنی هر روز یكی از آنها را استفاده كند تا بدن به هیچ كدام عادت نكند و بتواند به تدریج كنترل خود را به دست گیرد.