عبارت بالا هنگامی به كار می رود كه شخص ثالثی بخواهد اختلاف موجود بین دو یا چند نفر را مرتفع كرده واسطه صلح و آشتی شود. در این گونه موارد می گویند: فلانی دارد لنگ می اندازد. یعنی قصد دارد غائله و اختلاف فیمابین را با كدخدا منشی حل و فصل كند.
این ضرب المثل در جای دیگر هم به غلط مورد استفاده و استناد قرار می گیرد و آن موقعی است كه یكی از دو نفر هماورد و مبارز مغلوب و تسلیم شده باشد. در این موقع گفته می شود: بالاخره فلانی لنگ انداخت. یعنی از عهده دفع حریف برنیامد و تسلیم شد.
به عللی كه ذیلاً توضیح داده می شود مدلل و مسلم می گردد كه منظور از لنگ انداختن واسطه صلح و آشتی شدن است نه مغلوب و تسلیم شدن، و هر كس از این ضرب المثل به منظور اظهار تسلیم و انقیاد تفهیم و تفهم نماید اشتباه كرده است.
همان طور كه از اسم و عنوان باستانی مستفاد می شود این ورزش از قرون و اعصار قدیمه در ایران به یادگار مانده است و با وجود تنوع و تازگیهایی كه در انواع و اقسام ورزش پدید آمد مع ذالك اهمیت و اعتبار این ورزش و این سنت باستانی به قوت خود باقی مانده است.
همه ساله عده كثیری از سیاحان و توریستهای خارجی به این منظور و مقصود به سرزمین ایران می آمدند كه ضمن مشاهده آثار تاریخی، گود زورخانه و آداب و تشریفات مخصوص و برنامه های اخلاقی و آموزنده این ورزش كهن را از نزدیك ببینند.
ورزش باستانی اگر چه از ورزشهای سنگین شناخته شده و جز زورمندان و پهلوانان را در این صحنه راهی نیست ولی از انصاف نباید گذشت كه در این مكان تمام نكات و دقایق اخلاقی و مذهبی ملحوظ می شود. احترام بزرگترها و یا به اصطلاح ورزشكاران پیش كسوتها و میانداران و سردمداران و پهلوانان و قهرمانان سابق و لاحق به تمام معنی كلمه رعایت می شود.
جوانان و پهلوانان زورخانه با وجود سینه های پهن و بازوان ستبر و اندام عضلات پیچیده، از اظهار تواضع و فروتنی و بزرگداشت معمرین و پیش كسوتها و دستگیری از ضعفا و احقاق حقوق مظلومان و ستمدیگان ذره ای فروگذار نمی كنند. هنگام ورود به گود زورخانه زمین ادب می بوسند و با نیایش پرودگار توانا و نثار صلوات جلی سر بر آستان خاتم پیغمبران (ص) و مولای متقیان (ع) و یازده فرزندش می سایند.
ارتفاع سر در ورودی زورخانه كوتاه است تا هركس وارد می شود خواه و ناخواه سر فرود آورد و بدین وسیله احترام زورخانه محفوظ بماند. روال و رویه ورزشكاران در گذشته چنین بوده و امیدریم كه در عصر حاضر نیز آن روح گذشت و جوانمردی به ضعف و فتور و سستی نگراییده باشد.( متاسفانه كمرنگ شده است) در زورخانه برای هر دسته از پهلوانان و قهرمانان ورزشی آداب و تشریفات خاصی اجرا می شود.
فی المثل برای نوچه پهلوانان ها هنگام ورودشان به زورخانه صلوات می فرستند. پیش كسوتها و پهلوانان معمر و قدیمی را با ضرب و صلوات وارد می كنند. از قهرمانان كشور و جهان و شخصیتهای بارز با ضرب و زنگ و صلوات تشویق و تجلیل می كنند. ابزار و آلاتی كه در زورخانه مورد استفاده ورزشكاران قرار می گیرد عبارتست از میل، كباده، سنگ، گورگه، تخته شنا و غیره كه هریك نمادی از آلات جنگی و دفاعی باستان ما ایرانیان است ،
برای مثال میل نماد گرز،
كباده نماد كمان ،
سنگ نماد سپر و ...
مرشد زورخانه بر بالای مسندی جای دارد كه به نام سردم معروف است و راهنمایی میاندار با اشعار مناسب و ضرب گرا و لحن دلاویزش ورزشكاران را به انجام اعمال و حركات ورزشی ترغیب و تشویق می كند. ورزشكاران ابتدا به شنا بر روی تخته می پردازند، سپس پا می گیرند و حركت دست و نرمش و چرخش انجام می دهند. آنگاه یكی دو نفر از ورزشكاران جوان با چرخ و میل چند چشمه شیرینكاری می كنند.
در خاتمه ورزش دسته جمعی با میل و كباده كشی و سنگ زدن را انجام داده چون ورزش به پایان رسید میاندار گود دعا می خواند، به روان پاك پیغمبر اسلام و سرور متقیان و سایر ائمه اطهار علیهم صلوات درود می فرستد. برای پهلوانان و پیش كسوتهایی كه از دار دنیا رفته اند و رهبران متوفای ملی و مذهبی طلب مغفرت و آمرزش می كند و كلیه ورزشكاران با صدای بلند آمین می گویند و به ترتیب ارشدیت از گود خارج می شوند.
آداب و تشریفات ورزش باستانی زیاد است كه چون شرح و وصف جزییات و دقایق آن از حوصله این مقاله خارج است لذا فقط یكی از آداب این ورزش را كه همان عنوان مقاله و موضوع لنگ انداختن است فی الجمله شرح می دهد:
از قدیم و ندیم در زورخانه ها معمول بوده و هست كه در خلال انجام ورزش باستانی دو یا چند نفر از ورزشكاران در وسط گود با یكدیگر كشتی می گیرند و به اصطلاح كشتی گیران سر شاخ می شوند و با یكدیگر می پیچند. این نوع كشتی گرفتن و سر شاخ شدن چون به منظور تمرین و نمایش است و جنبه رسمی و زورآزمائی ندارد لذا هنگامی كه كشتی دو حریف به مرحله حساس می رسد و نزدیك است كه یكی بر دیگری غلبه كرده پشتش را به خاك برساند میاندار یا مرشد زورخانه از فرصت استفاده كرده لنگ می اندازد یعنی یك ثوب لنگ از كنار گود برمی دارد و به سوی آن دو كشتی گیر پرتاب می كند و می گوید:«پهلوانان، حرمت لنگ.» كشتی گیران موظف اند احترام مرشد و حرمت لنگ را محفوظ داشته فوراً از یكدیگر جدا شوند و صورت همدیگر را ببوسند و در جای خود قرار گیرند.
در عرف اصطلاح ورزشكاران لنگ انداختن همان آشتی كردن و ختم غائله و زورآزمایی است كه رفته رفته در افواه مردم نیز به همین مقصود مقدس اخلاقی مورد استفاده و استناد قرار گرفت ولی متأسفانه گذشت زمان و عدم توجه مردم به ریشه و مفهوم عبارت موجب گردید كه از آن به منظور تسلیم و شكست استفاده كرده اند و اكنون نیز هر جا كه پای شكست و تسلیم به میان آید می گویند: فلانی لنگ انداخت. یعنی حریف را زورمند دید و تسلیم شد در صورتی كه چنین نیست و اصولاً لنگ انداختن از وظایف شخص ثالث و ارشد و اصلح هر دسته و جمعیت است كه با روشن بینی و خیرخواهی مانع از ادامه قهر و غلبه و غائله می شود.
