بازیگرانی که پس از یک دوره ممنوع الکاری به سینما بازگشتند چه سرنوشتی پیدا کردند؟ مرور کارنامه شان می گوید هیچ کدام موفق نبودند.

ناصرملک مطیعی دوره ای ناخواسته و در دورانی خواسته، از سینما دور بود. او در کارنامه اش چند فیلم قابل دفاع دارد و همین باعث وجاهت او شده. نظری هست که می گوید ملک مطیعی تصمیمی معقول گرفته که حاضر نشده در سالیان اخیر جلوی دوربین باشد. استناد این دیدگاه کارنامه دیگر بازیگرانی است که سرنوشتی چون او داشتند. ایرج قادری، سعید راد، سعید کنگرانی، گرشا رئوفی، محمد متوسلانی، آفرین عبیسی و کتایون امیر ابراهیمی.

مرحوم قادری، سعید راد و محمد متوسلانی در فیلم هایی که بازی کردند هرگز نتوانستند موقعیت پیشین را تکرار کنند تا این فرضیه اثبات شود که حیات این دسته، به سینمای فارسی پیوند خورده. در روزگاری که این نوع فیلم ها خریدار ندارد، برای بازیگرانش هم جایگاهی نمی توان متصور بود.

ایرج قادری

* مهمترین فیلم های قبل از انقلاب: کلی فیلم قبل از انقلاب بازی کرده که از بین شان شاید به زور بتوان دو، سه تا نسبتا شاخص پیدا کرد که یکی از آنها کوچه مردهاست. البته او در فیلم چهار راه حوادث هم بازی کرده که در آنجا نقش فرعی است.

* اولین فیلم بعد از انقلاب: سال 61 در فیلم دادا به کارگردانی خودش بازی کرد و قرار بود در تاراج هم ایفاگر نقش «زینال بندری» باشد که به او مجوز بازی ندادند تا سال 84 که در فیلم «آکواریوم» به کارگردانی خودش یک یاز نقش های اصلی را بر عهده گرفت.

* ماحصل کارش چه بود: بعد از آن در همه فیلم هایی که کارگردانی کرد، نقش اصلی را هم بر عهده گرفت.

* قبل از آن چه می کرد: فقط اجازه داشت کارگردانی کند که البته بعد از تاراج هم مجوز کارگردانیش باطل شد تا اینکه در سال 73 با ساخت می خواهم زنده بمانم دوباره اجازه کارگردانی گرفت.

سعید راد
 

* مهمترین فیلم های قبل از انقلاب: صادق کرده، تنگنا، خداحافظ رفیق و ...

* اولین فیلم بعد از انقلاب: سال 60 در فیلم جنگی مرز بازی کرد و بعد از آن تا سال 63 توانست در 6 فیلم دیگر هم بازی کند که مهمترین شان عقاب ها و دادشاه بود. فروش بالای عقاب ها کار دستش داد و ممنوع الکار شد تا سال 81 که احمدرضا درویش برای فیلم دوئل از او دعوت به کار کرد.

* ماحصل کارش چه بود: دوئل اولین فیلم او بود که با صدای خودش در آن بازی می کرد. بازی او چندان مورد توجه قرار نگرفت. از همین رو بعد از آن در فیلم شاخصی بازی نکرد. شاید مهمترین نقشش بعد از دوئل، نقش رضاشاه در سریال «در چشم باد» باشد.

* قبل از آن چه می کرد: بعد از اینکه در دهه شصت ممنوع الکار شد و از ایران رفت و در آمریکا به کارهای دیگری غیر از بازیگری مشغول شد.

محمد متوسلانی
 

* مهمترین فیلم های قبل از انقلاب: او همراه با گرشا و سپهرنیا گروه سه نفره ای تشکیل داده بودند که کارشان ساخت فیلم های کمدی آن هم از نوع ناب فیلمفارسی اش بود.

* اولین فیلم بعد از انقلاب: سال 73 مسعود جعفری جوزانی مجوز بازی او را از ارشاد گرفت و نقش منفی فیلم «دل و دشنه» را به او سپرد.

* ماحصل کارش چه بود: «دل و دشنه» برخلاف کارهای قبلی جعفری جوزانی نه در جشنواره تحویل گرفته شد و نه گیشه خوبی داشت، از همین رو بازگشت محمد متوسلانی هم در سایه همین دیده نشدن قرار گرفت. البته او بعد از آن هم در فیلم های «شب روباه» و «بانی چاو» در نقش اصلی بازی کرد که در آنها هم به موفقیتی نرسید.

* قبل از آن چه می کرد: اجازه بازی نداشت اما در سینما به عنوان کارگردان کار می کرد. اولین فیلمی که بعد از انقلاب کارگردانی کرد، «کفش های میرزانوروز» بود که اتفاقا کار موفقی هم از آب درآمد. فیلم های بعدی او هیچ کدام موافق نبودند.

گرشا رئوفی
 

* مهمترین فیلم های قبل از انقلاب: یکی از سه رأس مثلث متوسلانی و سپهرنیا که مهمترین فیلم هایش همان کمدی های سه نفره بود و کار شاخصی در کارنامه اش دیده نمی شود. البته «سه دیوانه» یک سر و گردن بالاتر از بقیه فیلم هایش است.

* اولین فیلم بعد از انقلاب: سال 60 در یکی از همان فیلم های خان و خان بازی های دهه شصتی به نام «عصیانگران» بازی کرد اما بعد از آن تا 10 سال در هیچ فیلمی بازی نکرد.

* ماحصل کارش چه بود: بعد از 10 سال در فیلم دو نیمه سیب با کیانوش عیاری کار کرد اما فیلم بعدی اش با نام «سرحد» حسابی ناامیدکننده بود، فیلمی که در آن نقش یک قاچاقچی را داشت. این فیلم به دلیل ضعف ساختاری درجه کیفی «ج» گرفت و در تعدادی سینماهای درجه دو و سه اکران شد. آخرین فیلم گرشا هم «دختر ایرونی» بود که در آن نقش پدر هدیه تهرانی را بازی می کرد.

سعید کنگرانی
 

* مهمترین فیلم های قبل از انقلاب: زیاد فیلم بازی نکرد اما کارهای مهمی در همان کارنامه کم تعدادش دیده می شود که بهترین شان «دایره مینا» است. او البته سابقه بازی در سریال «دایی جان ناپلئون» را هم دارد.

* اولین فیلم بعد از انقلاب: جزو بازیگرانی بود که بعد از انقلاب به کارش ادامه داد و سال 59 در فیلم «فصل خون» به کارگردانی حبیب کاوش بازی کرد، این فیلم کار موفقی نبود.

* ماحصل کارش چه بود: با وجود اینکه همکاری اولش با حبیب کاوش در «پرواز در قفس» فیلم موفقی از کار درآمد اما همکاری دوم آنها اثری شکست خورده بود و بعد از آن او در فیلمی با نام «گرداب» بازی کرد که توقیف شد. کنگرانی بعد از این فیلم به نوعی ممنوع الکار شد تا سال 83 که در فیلم «ازدواج به سبک ایرانی» حسن فتحی جلوی دوربین رفت. بازی به شدت ضعیف او موجب شد تا بعد از آن هیچ کارگردانی سراغش نرود.

آفرین عبیسی
 

* مهمترین فیلم های قبل از انقلاب: شاخص ترین فیلمش «طوقی» علی حاتمی است. البته او به غیر از طوقی فقط در سه فیلم دیگر بازی کرد. او سال 43 با فیلم «لیلی و مجنون» کارش را شروع کرد و سال 50 هم با بازی در دو فیلم «کاکو» و «پل» به کارش پایان داد.

* اولین فیلم بعد از انقلاب: سال 1387 با فیلم هنری «کودک و سرباز» رضا میرکریمی فعالیت بازیگری اش را از سر گرفت.

* ماحصل کارش چه بود: او با نام اصلی اش «صغرا عبیسی» فعالیتش را بعد از بازی در فیلم کودک و سرباز به شکل پیگیر ادامه داد. او بعد از آن در کلی فیلم جلوی دوربین کارگردان های مختلف رفت اما در هیچ فیلمی نقش برجسته ای نداشت، شاید با ارفاق بتوان از نقش او در فیلم های «عصر روز دهم» و «قدمگاه» را به عنوان شاخص ترین کارهایش نام برد.

کتایون امیر ابراهیمی
 

* مهمترین فیلم های قبل از انقلاب: مهمترین فیلمش همان «حسن کچل» علی حاتمی است که در آن نقش چهل گیس را بازی می کند. امیر ابراهیمی با نام مستعار «کتایون» در سینمای قبل از انقلاب فعالیت داشت و در بیش از 45 فیلمفارسی بازی کرد.

* اولین فیلم بعد از انقلاب: اولین حضورش جلوی دوربین سال 80 و با بازی در سریال «بدون شرح» اتفاق افتاد، یعنی درست زمانی که 55 سال داشت و حدود 27 سالی از آخرین حضورش جلوی دوربین گذشته بود.

* ماحصل کارش چه بود: امیر ابراهیمی در ادامه در سریال کوچه اقاقیا بازی کرد اما آنجا هم نقش اصلی نبود؛ تا اینکه سال 83 پریسا بخت آور به توصیه همسرش اصغر فرهادی، او را برای بازی در نقش اصلی سریال «من یک مستاجرم» انتخاب کرد. امیر ابراهیمی بعد از آن بیشتر در نقش های فرعی جلوی دوربین رفت و در هیچ کار شاخصی بازی نکرد.