۱- موسیقی کهن (Old-Time Music ) قسمت اول

موسیقی کهن یک سبک موسیقی محلی در آمریکای شمالی است که ریشه در موسیقی فولکلور کشورهای مختلف جهان به ویژه انگلستان، ایرلند، اسکاتلند و آفریقا دارد. این انواع مختلف موسیقی همراه با رقص های محلی مانند Square Dance, Buck Dance و Clogging بوجود آمده و رشد کردند. این نوع موسیقی با سازهای آکوستیک نواخته میشد و ساز اصلی در آنها عموما ویولن بود که با سازهای زهی-زخمه ای مانند گیتار و بانجو همراهی می شد.

موسیقی کهن در مناطقی از آمریکای شمالی رنگ و بوی موسیقی فرانسه و آلمان را نیز به خود گرفته است. با این وجود می‌توان قسمت عمده ای از رشد آنرا مربوط به خود آمریکای شمالی دانست.

اما چرا نام موسیقی کهن برای این سبک انتخاب شد؟

سرمنشاء این موسیقی اروپا و آفریقا بوده است بنابراین غیر از موسیقی بومی آمریکا که متعلق به سرخ پوستان میباشد میتوان این نوع موسیقی را قدیمی ترین موسیقی سنتی آمریکای شمالی دانست.هرچند که استفاده از این اسم برای نامیدن این نوع موسیقی تنها به سال ۱۹۲۳ برمیگردد یعنی زمانی که Fiddling John Carson شروع به ضبط اولین ترانه های تجاری در سبک موسیقی محلی اولیه آمریکا برای کمپانی Okeh کرد. این کمپانی تا پیش از آن نام Hillbilly را برای موسیقی های مناطق جنوبی آمریکا و منطقه آپالاچی ( که عمدتا بر پایه ویولن استوار بودند) و همچنین برای موسیقی مذهبی استفاده میکرد در حالی که برای موسیقی هنرمندان آفریقایی تبار از عبارت Race Recording استفاده میکرد. اما پس از ضبط کارهای Carson کمپانی Okeh از عبارت Old-Time Music برای موسیقیدانهایی که در سبک کارسون کار میکردند استفاده کرد. در واقع این نام ابتدا به عنوان یک جایگزین برای کلمه ای(Hillbilly ) انتخاب شد که منتسبین به آن روی خوشی به آن نشان نمیدادند وبر خلاف امروزه، آنرا تحقیر آمیز میدانستند. از دیگر نام هایی که برای این موسیقی استفاده میشود میتوان به Old timey و Mountain Music اشاره کرد.

جان کارسون ویولونیست آمریکایی بود که در سال ۱۸۶۸ در ایالت جورجیا متولد شد و ابتدا به عنوان هنرمند Old-Time Music و سپس به عنوان یکی از اولین هنرمندان سبک کانتری شناخته میشود. که از سال ۱۹۲۳ تا ۱۹۳۱ حدود ۱۵۰ آهنگ برای کمپانی Okeh و بعدها برای کمپانی Victor ضبط کرد. نکته جالب توجه این است که وی با تمام مهارتی که در نواختن ویولون داشت قادر به نت خوانی و یا نوشتن نت نبود و برای این کار از دختر یک کشیش محلی به نام Irene Spain کمک میگرفت.

در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ سبک های , Minstrel موسیقی مذهبی (Gospel ) و Tin Pan Alley نیز به نوعی روی موسیقی کهن اثر گذاشتند. Minstrel یا به طور کامل تر Minstrel Show نوعی موسیقی شاد است که توسط گروه های کمدی با رقصی به خصوص اجرا میشود. اجرا کنندگان اغلب سفیدپوستانی هستند که صورتشان را به رنگ سیاه در آورده اند و عموما هدف این نمایش ها تمسخر سیاه پوستان بود هرچند که پس از پیروزی جنبش های مدنی در آمریکا هنرمندان سیاه پوست نیز به اجرای این نمایش ها میپرداختند. این سبک در قرن بیستم محبوبیت خود را از دست داد و جای خود را به Vaudeville واگذار کرد که از سال ۱۸۸۰ در آمریکا و کانادا رواج داشت که شباهت بسیار زیادی به سیرک های امروزی داشت.Tin Pan Alley نیز نامی است که به عده ای از ناشران و ترانه سراهای برجسته موسیقی پاپ در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم داده میشد. Tin Pan در واقع نام یک منطقه در شهر نیویورک در خیابان بیست و هشتم غربی منهتن (Manhattan ) و بین کوچه های پنجم و ششم است.

با آنکه موسیقی کهن در طول قرن ۱۸ و ۱۹ در تمامی نقاط ایالات متحده به یک شکل اجرا میشد، در قرن بیستم بود که برای اولین بار به منطقه آپالاچیا ( Appalachia ) وارد شد.

سازبندی:

گستره وسیعی از سازهای زهی در موسیقی کهن مورد استفاده قرار میگیرد. معمولا ساز بندی ها در یک گروه موسیقی کهن بر طبق سنت ها انتخاب میشوند یا اینکه هر سازی که در دسترس باشد، به کار گرفته میشود.متداول ترین سازها در این سبک، سازهای زهی آکوستیک هستند. اما ساز ملودیک اصلی در این سبک در طول تاریخ ویلون بوده است. سازی با اصالت اروپایی که معمولا نوازندگان آن اروپایی تبار بودند که یا بصورت بداهه نوازی یا از قبل تعیین شده این ساز را مینواختند. و در بعضی مواقع که ساز دیگری در دسترس نبود گروهی رقصنده ویولونیست را، که به او رهبر رقص نیز میگفتند، همراهی میکردند.

در اوایل قرن نوزدهم و به خصوص در منطقه ایالات متحده جنوبی، ساز بانجو که اصالتا برای غرب آفریقا بود در کنار ویولن به ساز اصلی این سبک تبدیل شد. نوازندگان بانجو اکثرا سیاه پوستان آفریقایی تبار برده یا غیر برده بودند.

بانجو سازی بدون فرت (Fret میله های عمودی روی بدنه سازهای زهی-زخمه ای که تغییر نت ها را به اندازه نیم پرده مشخص می‌کند. به این صورت که نت های نواخته شده روی یک سیم در دو طرف یک Fret نیم پرده با یکدیگر فاصله فرکانسی دارند ) بود که بدنه اش را از کدو میساختند و در آهنگ ها معمولا همان ملودی ویولون را در یک اکتاو پایین تر اجرا میکرد و به طور همزمان ریتمی را روی سیم کوتاه (سیم پنجم) ساز که اصطلاحا آنرا “Drone String” میگویند مینواخت. بانجویی که در موسیقی کهن از آن استفاده میشود، بانجوی پنج سیمه پشت باز است. (بانجوی رزوناتور دار اکثرا در سبک Bluegrass مورد استفاده قرار میگیرد)

در طول قرن نوزدهم و بیستم میلادی ساز های دیگری به تدریج وارد این سبک شدند از جمله گیتار، ماندولین، دبل باس ( یا همان کنترباس موسیقی کلاسیککه نت های بم را بر مبنای ریتم و آکورد اجرا میکرد و در بعضی مواقع ملودی نیز مینواخت )، Washtub Bass، این سازها در کنار دوبرو (Dobro) تبدیل به سازهای اصلی سبک Old Time Music شدند.

لازم به ذکر است که Washtub Bass در واقع یک سیم است که روی یک چوب قرار گرفته و در پایین روی یک تشت ( Washtub) قرار میگیرد که نقش رزوناتور را بازی میکند. این ساز عموما تک سیمه است اما میتوان آنرا با چهار سیم یا بیشتر، ساخت.

سازبندی سبک Old Time Music عینا در سبک Bluegrass هم دیده میشود. با این تفاوت که در موسیقی کهن ساز بندی ها و تنظیم ها نسبت به سبک Bluegrass خلوت تر هستند.
 

این ترکیب سازها در سبک کهن گاها بطور ساده “گروه زهی” نامیده میشود. به ندرت سازهایی غیر از ترکیب یاد شده در موسیقی کهن استفاده میشوند از جمه:ویولن سل، پیانو، سازی بسیار شبیه سنتور (Hammered Dulcimer)، Appalachian Dulcimer (بر عکس Hammered Dulcimer که با دو مضراب و بصورت ضربه ای نواخته میشود، سازی است زهی-زخمه ای و با پنجه آنرا مینوازند)، بانجوی تنور، گیتار تنور، و سازی به نام Mouth Bow که شامل یک سیم بر روی یک کمان چوبی قابل انعطاف است که برای نواختن آن، یک سر کمان را با دهان نگه میدارند و با یک دست سر دیگر کمان را میگیرند و برای تولید نت کمان را خم یا راست میکنند و با دست دیگر آرشه ای را روی سیم میکشند.Concertina که سازیست شبیه آکاردئون ولی کوچکتر،دو قاب هشت ضلعی دارد که با بخش آکاردئونی به هم متصل شده اند و ما ایرانیان آنرا به کرات در کارتونهای دوران کودکیمان دست شخصیت های مختلف دیده ایم.قاشقک، که به عنوان ساز ضربی از آن استفاده میشود، آکاردئون، ساز دهنی، Jaw’s Harp که در ایران به آن زنبورک میگویند.

موسیقی کهن در مناطق مختلف گونه های متفاوتی دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.