رضا خانزاده، یکی از موفق ترین تهیه کنندگان حوزه موسیقی از کار کردن با خواننده ها و مشکلات تهیه کنندگی موسیقی در ایران و راز و رمزهای بازار موسیقی می گوید...
تقریبا هشت سالی می شود که به عنوان یک تهیه کننده موسیقی شناخته می شود. بیراه هم نیست اگر بگوییم که در حال حاضر موفق ترین تهیه کننده این حوزه است.
هشت خواننده معروف و شناخته شده با او قرارداد دارند و در حال حاضر بخش اعظمی از موسیقی رسمی کشور را در دست دارد. رضا خانزاده این روزها به دلیل موفقیت های شغلی اش نامش بر سر زبان ها افتاده و شاید خیلی از خواننده ها در آرزوی کارکردن با او باشند. موقعیت و مرتبه شغلی اش هم باعث شده تا حرف ها و شایعه های زیادی پشت سرش باشد و به همین دلیل این بار تصمیم گرفتیم سراغ او برویم و مصائب و مشکلات تهیه کنندگی موسیقی در ایران را از زبان خودش بشنویم.
چه شد که به تهیه کنندگی در حوزه موسیقی گرایش پیدا کردی؟
- این کار با یک برنامه ریزی شش ماهه شروع شد و از ابتدا هدفم این نبود. چون یکی از کارهایی که در شرکت تبلیغاتی که داشتم انجام می دادیم برگزاری همایش ها بود یک تیم منسجم برای این کار داشتیم. بعد اتفاقاتی در آن زمان برایمان افتاد و به این نتیجه رسیدیم که شاید بتوانیم در زمینه موسیقی هم ورود پیدا کنیم.
یعنی مثلا برای همایش هایتان خواننده دعوت می کردید و بعد دیدید که می توانید کنسرت هم برگزار کنید؟
- شاید اینطور هم بشود تعبیر کرد و شاید هم نه. ولی به هر حال یک زمینه ای برایمان ایجاد شد و بعد از 6 ماه تحقیق به این نتیجه رسیدیم که می توانیم این کار را انجام بدهیم. همان زمان هم چند کنسرت در تهران و شهرستان ها برگزار کردیم و تا امروز این روند را ادامه دادیم و الان هم که با چند تا از خواننده های خوب کشورمان در حال کار هستیم.
با این همه خواننده معروف قرارداد داری. هیچوقت بین کارهای این ها تداخل به وجود نمی آید؟ به هر حال شاید نتوانی همه را با هم ساپورت کنی و آنها هم هرکدام توقعاتی داشته باشند. شاید خودت هم بدانی که حرف و حدیث های زیادی وجوددارد.
- متاسفانه در موسیقی ما همیشه حرف و حدیث های زیادی وجود دارد. اما در خیلی از مواقع وقتی که تحقیق می کنید می بینید اصل ماجرا چیز دیگری بوده. بعضی ها مغرضانه این حرف ها را می زنند و بعضی ها هم ناخواسته واز روی حرف دیگران آنها را انتقال می دهند که در نهایت می شود همان یک کلاغ چهل کلاغ خودمان. خوشبختانه کسانی که من با آنها کار می کنم از بهترین ها هستند. این بهترین بودن نه فقط در کار، بلکه در اخلاق و رفتارشان هم وجود دارد و این اتفاق ها در سیستم ما نمی افتد. البته رقابت همیشه وجوددارد اما این رقابت در سیستم ما رقابت سالم و بی حاشیه ای است.
چطور این همه خواننده را مدیریت می کنی؟
- نمی توانم در چند سطر به شما بگویم که چطور مدیریت می شود ولی سعی کردم هیچوقت تداخل در کار نباشد. بعد هم این کارها را تنهایی انجام نمی دهم. در شرکت ما یک تیم چندنفره هست که به صورت حرفه ای در حوزه موسیقی فعالیت می کنند و برنامه ریزی های مربوط به این کار را انجام می دهند. در بعضی از شرکت های همکار شاید تمام این اتفاقات توسط یک نفر مدیریت شود و مسلمان تداخل هایی در کارشان به وجود می آید. اما در موسسه ما همه کارها به صورت برنامه ریزی شده پیش می رود. در کل باید بگویم شاید تداخل و حاشیه هایی در کار ما هم ایجاد شود اما همیشه در حد چند ساعت و نهایتا یک روز بوده و بعد سریعا حل شده.
اینطور نیست که برای مثال در ماه چند کنسرت برای یکی از خواننده هایت بگذاری و بعد یکی دیگر از خواننده هایت بگوید چرا برای من کمتر کنسرت می گذاری؟
- این اتفاق هیچ وقت نمی افتد. تمام بچه ها موقعیت خودشان را می دانند. مثلا خواننده ای که تازه آلبومش بیرون آمده بازار کشش بیشتری به او دارد و یک زمان هم خواننده ای هست که از زمان بیرون آمدن آلبومش خیلی گذشته باشد و بازار کشش کمتری به او داشته باشد. همه این ها مقطعی هستند و در نهایت یک تعادلی بین آنها در زمان های مختلف برقرار می شود. ما در موسیقی موج سینوسی داریم و معمولا این حرف ها پیش نمی آید. من هم به عنوان تهیه کننده تمام سعی ام را می کنم که برای خواننده هایی که با آنها قرارداد دارم اتفاقات خوب بیفتد.
تهیه کنندگی در ایران با کشورهای دیگر تفاوت های زیادی دارد. برای مثال یک تهیه کننده در سطح بین المللی کارهای دیگری هم به غیر از برگزاری کنسرت و انتشار آلبوم انجام می دهد. برای مثال استعدادیابی و یا پرورش خواننده هم در چارت کاری شان وجود دارد. خیلی از خواننده های ایرانی اعتقاد دارند که تنها زمانی یک تهیه کننده به سراغت می آید که اول معروف شده باشی. البته در مقابلش تهیه کنندگان هم اعتقادشان این است که برای سرمایه گذاری شان امن ترین راه را انتخاب کنند. رضا خانزاده چطور کار می کند؟
- ما در سیستم کاری مان سعی کردیم که این کارها را هم انجام بدهیم. حالا نه اینکه صددرصد به این موضوع بپردازیم اما درصدی از تلاشمان را هم برای کشف و پرورش خواننده های تازه کار گذاشتیم. شاید هیچ وقت این موضوع را خبری و رسانه ای نکردیم و برای همین هم شاید خیلی ها ندانند که چه کارهایی در این زمینه انجام می دهیم. کلا سیستم کاری ام در شرکت این است که دوست دارم از ابتدا و پا به پای خواننده پیش بروم.
حالا آن خواننده حتما هم نباید خواننده معروفب باشد. البته بیشتر منظورم این نیست که سراغ خواننده های بد هم می رویم. گاهی اوقات خواننده های خوبی وجود دارند که احتیاج دارند یک شرکتی پشت شان باشد و آنها را حمایت کند تا استعدادش شکوفا شود. ما این سیستم را در شرکت استفاده کردیم و نمی توانم اسمی هم از آنها ببرم، اما در کل خودشان هم می دانند که ما از آنها حمایت کردیم. در گرفتن مجوز، انتخاب ترانه و آهنگ، تبلیغات و... اصلا یکی از اصل های موسسه ما در کنار درآمدزایی، حمایت از خواننده های بااستعداد و گمنام هم هست. اعتقاد دارم که در کنار درآمدزایی باید نیم نگاهی هم به رشد موسیقی داشت.
آیا منتظر می مانید که ببینید کدام خواننده روی بورس است و بعد نظرش را جلب می کنید تا با او قرارداد ببندید؟ چون حداقل سه خواننده معروف با تو کار می کنند.
- درست است که سه خواننده معروف در حال حاضر با موسسه ما کار می کنند اما هیچ کدامشان در زمانی که با کسی قرارداد داشتند به سراغشان نرفتیم. زمانی با آنها مذاکره کردیم که با کسی قرارداد نداشتند. متاسفانه خیلی ها با این که می دانند این عزیزان با ما قرارداد دارند باز سراغ آنها می آیند و به آنها پیشنهادهای مختلفی می دهند تا قرارداد ببندند. این کارها باعث می شود که تمرکز خواننده از بین برود که در نهایت به ضرر موسیقی می شود. ما هیچ وقت به خودمان اجازه ندادیم با خواننده ای مذاکره کنیم که با کسی قرارداد دارد.
چون چرخه موسیقی ایران آنقدر ظرفیت دارد که خیلی ها بتوانند واردش بشوند و سرمایه گذاری اصولی و درستی در آن داشته باشند. اگر قرار باشد غیراصولی کار کنیم مسلما هیچ وقت موفقیتمان ماندگار نخواهد شد. همه چیز پول نیست. مسلما اگر پولی را در راه غیراصولی سرمایه گذاری کنیم به ضرر خود ما و موسیقی مان تمام می شود. من تقریبا با تمام خواننده های خوب کشورمان ارتباط دوستانه ای دارم اما هیچ وقت به خودم اجازه نمی دهم با آنهایی که در حال حاضر با تهیه کننده دیگری قرارداد دارند وارد مذاکره شوم. برنامه ریزی کاری ام هم در حد یک سال و دو سال نبوده. همیشه برنامه ریزی بلندمدت داشتم و برای فعالیت در زمینه موسیقی هم همین کار را انجام می دهم. سعی می کنم برای کارم هزینه کنم.
در حال حاضر فکر می کنی خواننده هایت به رضا خانزاده احتیاج دارند یا رضا خانزاده به آنها نیاز دارد؟ اصلا حرف کدام یکی بیشتر برو دارد؟
- این را واقعا می گویم، نه این که بخواهم اغراق کنم یا قشنگ حرف بزنم. همه چیز در سیستم من پنجاه پنجاه است. هیچ وقت شعار ندادم که اول هرچه خواننده بگوید. هیچ وقت هم اینطور نبوده که بگویم حرف فقط حرف من است. همیشه سعی کردم تعادل را برقرار کنم و همه چیز بین خودم و خواننده ها برابر باشد. نه من می توانم تنهایی موفق باشم و نه خواننده می تواند بدون تهیه کننده اش موفق باشد.
خیلی از تهیه کنندگان وقتی می خواهند آلبومی را از خواننده ای خریداری کنند تقریبا نصف هزینه آن را می دهند. درواقع روی آلبوم سرمایه گذاری نمی کنند. آلبوم را با قیمت نازلی می خرند و بعد اگر فروش خوبی داشت. روی کنسرت های آن خواننده سرمایه گذاری می کنند. رضا خانزاده و شرکتش چطور آلبوم ها را خریداری می کند؟
- ببین باید کمی منطقی تر به این داستان نگاه کرد. وقتی که در بهترین شرایط یک آلبوم بیرون می آید باید دید بازار چقدر کشش آن را دارد. ما در بهترین شرایط، یعنی وقتی خواننده خوب است، آلبوم در بهترین کیفیتاست و همه چیز در بهترین حالت است باز هم با مشکل کشش بازار مواجه هستیم. تازه در چنین شرایطی سایت هایی هم هستند که کار را به صورت مجانی و غیرقانونی برای دانلود می گذارند.
وقتی چند ساعت از بیرون آمدن آلبومی بیشتر نگذشته و کار به صورت ام پی تری در کنارخیابان ها فروش می رود چه توقعی می توان داشت؟ یک تهیه کننده دیگر چه انگیزه ای دارد که با چنین شرایطی روی آلبوم هم سرمایه گذاری کند؟ این که ما بگوییم برحسب علاقه به فلان خواننده آمده ایم و آلبومش را خریده ایم دروغ گفتیم. به هر حال همه وقتی سرمایه شان را در کاری می گذارند می خواهند برگشت هم داشته باشد. به نظرم برای رفع این مشکل باید یک حمایتی برای تهیه کنندگان و موزیسین ها وجود داشته باشد. اولین و اصلی ترین حمایت هم می تواند این باشد که جلوی دانلودهای غیرقانونی گرفته شود تا این بازار آشفته حال موسیقی حداقل کمی سر و سامان بگیرد.
علاوه بر این ها فکر می کنم تهیه کنندگان موسیقی در برگزاری کنسرت ها هم چالش های جدی داشته باشند. در حال حاضر به غیر از چند خواننده خیلی معروف، بسیاری از خواننده ها هستند که کنسرت هایشان پر نمی شود و این یعنی ضرر برای تهیه کننده. با این مشکل چطور کنار می آیی؟
- چیزی که می گویی درست است. متاسفانه اکثر آدم ها وقتی از بیرون به کار ما نگاه می کنند فکر می کنند که کار ما بسیارسودآور است و فقط تعداد محدودی هستند که می دانند این کار چه مشکلاتی دارد. البته من خدا را شکر می کنم و حتی اگر هزار تومان هم سود داشته باشم راضی هستم. اما به نظرم مردم باید بدانند که ما همه کنسرت هایمان سودآور نیست و در بعضی ها هم گاهی ضرر می دهیم. خوشبختانه در مورد من و خواننده هایی که با آنها قرارداد دارم چنین مشکلاتی وجود ندارد. اما در کل اگر به بازار کنسرت ها نگاه کنیم می بینیم که این یک معضل جدی است و باید فکری به حالش کرد.
چند عامل در خالی ماندن کنسرت ها وجود دارد. یکی از آنها کیفیت برگزاری کنسرت است. یعنی وقتی کنسرتی برگزار می شود که کیفیتی ندارد مسلما بلیت هایش فروش نمی رود. یکی هم تنوع زیاد خواننده ها و کسنرت هاست که باعث می شود مخاطب ها پخش شوند. یکی از عواملش هم این است که در سال های اخیر وضعیت اقتصادی مردم زیاد خوب نبوده و شاید مسائل مهمتری در زندگی شان باشد و نتوانند پولشان را صرف خرید بلیت کنسرت کنند.
