بوتاکس، سمی کشنده است که تاکنون به سلامت بشر خدمت‌های بسیاری کرده است. این ماده که از نوعی باکتری به‌نام «کلستریدیوم بوتولینوم» به‌دست می‌آید اوایل برای بهبود انحراف چشم بیماران به‌کار گرفته می‌شد. از همان زمان متخصصان متوجه شدند بیمارانی که برای اصلاح انحراف چشم از این باکتری استفاده کردند چروک‌های ظریف اطراف چشم آنها همزمان با رفع انحراف چشم‌شان کم می‌شود.
به این ترتیب بود که بوتاکس جای خود را میان عمل‌های زیبایی باز کرد و استفاده از آن در سراسر جهان باب شد، اما استفاده از این ماده آن‌طور که به‌نظر می‌رسد بی‌خطر نبوده و استفاده از آن برای همه افراد و تمامی نواحی صورت مجاز نیست. دکتر صداقت‌پیشه، متخصص پوست، مو و زیبایی در ادامه به شما می‌گوید که تزریق بوتاکس چه زمانی دردسرساز خواهد شد.
تزریق بوتاکس، فقط در نواحی خاص
بوتاکس سمی است که عضله را از کنترل خارج می‌کند و قدرت انقباض و انبساط را از آن می‌گیرد. درواقع این ویژگی نوعی عارضه محسوب می‌شود اما علم پزشکی از آن به‌نفع انسان استفاده کرده است. حال اگر این سم در نواحی نامناسب یا بیش از اندازه مورداستفاده قرار گیرد، می‌تواند باعث عوارضی جدی همچون اختلال در تنفس و حتی مرگ شود که تنها چاره پیشگیری از این عوارض مراجعه به متخصص متبحر و حاذق است.
تزریق بوتاکس در تمام نقاط صورت و بدن امکان‌پذیر نیست. برای مثال اگر در اطراف لب تزریق شود احتمال اینکه فرد در صحبت کردن، خندیدن و جویدن غذا با مشکل مواجه شود وجود دارد یا اگر در ناحیه گردن استفاده شود، قدرت بلع را مختل می‌کند. تزریق در ناحیه پیشانی یا زیر پلک نیز اگر به‌طور صحیح انجام نشود، می‌تواند افتادگی پلک یا دوبینی و مشکل در بستن پلک موقع خواب ایجاد کند. عدم تقارن از دیگر عوارض تزریق بوتاکس با شیوه نادرست است که می‌تواند براثر تزریق دوزهای متفاوت در دو طرف صورت ایجاد شود. البته اگر فرد فقط در قدرت عضله یا عصب یک طرف صورت مشکل داشته باشد تزریق باید در دو طرف با دوزهای متفاوت انجام شود یا اینکه نقطه مقابل دست نخورده باقی بماند.
سردرد و علائم سرماخوردگی طبیعی است
هما‌ن‌طور که ذکر شد اولین نکته در تزریق بوتاکس، آگاهی از محل صحیح تزریق و دوز مناسب برای هر محل است. اگر میزان این دوز کمتر از حد لازم باشد عضله از کار نمی‌افتد. اگر هم بیش از حد باشد عارضه ایجاد می‌کند. گاهی اوقات پس از تزریق به‌طور موقت علائم سرماخوردگی یا سردرد ایجاد می‌شود. البته برعکس آن نیز وجود دارد و بعضی سردردهای عصبی و میگرنی با تزریق بوتاکس بهبود پیدا می‌کنند.
بوتاکسی که برای موارد دیگر مثل کاهش تعریق کف دست، زیر بغل و... تزریق می‌شود هم اگر با رعایت استانداردهای لازم نباشد و توسط فرد متخصص انجام نشود احتمال بروز عارضه را دارد. برای مثال اگر در کف دست بیش از حد بوتاکس زده شود یا در ناحیه اشتباه تزریق شود، قدرت فرد در به‌دست گرفتن اشیا مختل خواهد شد.
بوتاکس ایرانی قابل اعتماد است
از آنجایی که این ماده سمی است باید برای استفاده انسان، تغییراتی روی آن انجام شود تا به بدن آسیب نرساند. این روند، محاسبات و فناوری پیچیده‌ای دارد و شرکت تولیدکننده باید درمورد آن اطلاعات کافی داشته باشد. همچنین محصولات تولیدی باید مورد تایید مراکز علمی دنیا قرار بگیرند. متاسفانه قیمت بالا و تجارت پرسود بوتاکس باعث شده بعضی تولیدکننده‌ها بدون رعایت استانداردهای لازم این محصول را تولید و به بازار عرضه کنند.
احتمال ایجاد عارضه براثر چنین بوتاکس‌هایی بالاست، بنابراین حتما باید از بوتاکس‌های شناخته شده و مطمئن استفاده کرد. در این زمینه، انگلیس اولین تولیدکننده بوتاکس است. بعد از آن هم بوتاکس‌های کره‌ای و ایرانی به بازار آمدند. این محصولات دارای مجوز از وزارت بهداشت هستند و سال‌هاست مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تمام عوارض موقتی هستند
اغلب عوارض ایجاد شده توسط بوتاکس موقتی هستند چراکه درمان با این دارو موقت است و باید هر 4 تا 6ماه تکرار شود، بنابراین اگر فرد براثر تزریق در محل اشتباه دچار افتادگی پلک و... شده باشد باید صبر کند تا اثر دارو از بین برود. اما اگر اشتباهی در شیوه تزریق نباشد و فقط مقدار کمی از دارو به عضلات مجاور نشت کرده باشد، علائم حاصل از آن ظرف یک تا دو هفته برطرف می‌شوند. بوتاکس تقریبا عارضه دائمی و طولانی‌مدت ندارد، مگر اینکه استانداردهای لازم را نداشته باشد و ایجاد حساسیت‌های شدید کند. در این صورت آثار آلرژیک ممکن است مدت طولانی‌تری در بدن باقی بماند.
چه کسانی نباید بوتاکس تزریق کنند؟
گروهی از افراد مجاز به مصرف بوتاکس نیستند ازجمله مبتلایان به اختلالات سیستم عضلانی یا سیستم عصبی، کسانی که عفونت فعال در ناحیه تزریق دارند، افرادی که دچار تبخال در ناحیه هستند، خانم‌های باردار و شیرده همچنین کسانی که سیستم دفاعی بدن‌شان ضعیف است. در بیمارانی که از دوزهای بالای داروی ضدانعقاد استفاده می‌کنند نیز نباید بوتاکس تزریق شود زیرا هرگونه برخورد سوزن با پوست‌شان باعث خونریزی و کبودی می‌شود. اما آنهایی که از دوز کمتری استفاده می‌کنند، مشکلی برای تزریق بوتاکس ندارند.
در انتخاب پزشک دقت کنید
برای تزریق بوتاکس در مرحله اول می‌توان به متخصص پوست مراجعه کرد. جراحان پلاستیک، متخصصان گوش و حلق و بینی، جراحان فک و صورت و چشم‌پزشکان نیز مجاز به تزریق بوتاکس هستند. باید توجه داشت که جراح پوست، متخصص لیزر، متخصص زیبایی و متخصص کاشت مو درواقع همان متخصصان پوست هستند که دوره‌های جراحی، لیزر یا کاشت مو را گذرانده‌اند. متاسفانه ذکر این عناوین به تنهایی، مردم را گیج کرده و به اشتباه می‌اندازد چراکه بعضی افراد سودجو بدون تخصص از آنها استفاده می‌کنند.
10 سوال رایج درباره بوتاکس
1. آیا تزریق بوتاکس محدودیت سنی دارد؟
نه با این حال تزریق آن در سنین پایین معمول نیست مگر اینکه فرد بعد از بلوغ چین‌های قابل‌توجهی پیدا کند.
2. آیا چین‌های عمیق را هم می‌توان با کمک بوتاکس برطرف کرد؟
این چین‌ها ممکن است فقط با تزریق بوتاکس رفع نشوند. در این موارد باید مدتی بعد از تزریق، فرد مجدد نزد پزشک برود تا در صورت لزوم از راهکارهای درمانی دیگر استفاده کند.
3. آیا ممکن است بوتاکس حین تزریق وارد رگ و جریان خون شده و عوارض سیستمیک ایجاد کند؟
بله. به‌همین دلیل پزشک باید مراقب باشد که بوتاکس فقط داخل عضله تزریق شود. البته اگر هم این ماده وارد جریان خون شود ممکن است علائم ظاهری شدیدی ایجاد نکند زیرا مقدار آن خیلی کم است. با این حال اگر از طریق خون به مناطق حساس بدن منتقل شود، مشکل‌زا خواهد بود.
4. آیا استفاده طولانی‌مدت از بوتاکس باعث کاهش اثر آن یا فلج دائمی عضله می‌شود؟
عضله هیچ‌وقت به‌صورت دائم براثر بوتاکس فلج نمی‌شود. فقط ممکن است بعد از چندین بار تزریق، نسبت به بوتاکس مقاوم‌تر شود. در این صورت بوتاکس اثرگذاری کمتر و کوتاه‌تری خواهد داشت.
5. آیا ماساژ و دستکاری محل تزریق مجاز است؟
نه. این کار ممکن است باعث انتقال بوتاکس به عضلات مجاور شده و مشکل ایجاد کند.
6. چرا بعضی‌ها بعد از تزریق بوتاکس دچار کبودی و ورم می‌شوند؟
در اغلب موارد، کبودی و ورم اتفاق نمی‌افتد. فقط گاهی اوقات ممکن است به علت پاره شدن یک رگ کوچک حین تزریق مقداری کبودی ایجاد شود که آن هم بعد از 2 تا 3 روز از بین می‌رود.
7. آیا مخلوط کردن ژل و بوتاکس و تزریق آنها به‌صورت همزمان صحیح است؟
نه. این دو ماده دارای خاصیت و مواد متفاوت هستند و بهتر است جداگانه تزریق شوند.
8. عفونت به چه علت ایجاد شده و چگونه درمان می‌شود؟
هرگونه تزریق اگر از راه غیر استریلیزه انجام شود، می‌تواند عفونت ایجاد کند. ازجمله علائم این عارضه می‌توان به داغ شدن محل، آبسه و ترشح از آن اشاره کرد. درمان عفونت با آنتی‌بیوتیک انجام می‌شود. اگر هم آبسه ایجاد شده باشد باید تخلیه شود. توجه داشته باشید که اگر این وضعیت بدون درمان باقی بماند ممکن است جای زخم دائمی روی پوست ایجاد کند.
9. آیا تزریق بوتاکس در ناحیه زیر بغل برای رفع تعریق مشکلی در دفع مواد زاید بدن ایجاد می‌کند؟
نه. افرادی که دچار تعریق بیش از حد هستند معمولا از دو طریق عرق می‌کنند، بنابراین با تزریق بوتاکس تنها راه غیرعادی تعریق را محدود می‌کنند و راه دیگر باقی می‌ماند. از طرف دیگر، تاثیر بوتاکس موقتی است و تعریق برای همیشه قطع نمی‌شود.
10. آیا راهی برای تشخیص حساسیت به بوتاکس قبل از تزریق وجود دارد؟
تست بوتاکس قبل از تزریق امکان‌پذیر اما این کار معمول نیست، مگر اینکه فرد سابقه حساسیت داشته باشد و موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارد. ازجمله علائم حساسیت به بوتاکس می‌توان به خارش، سوزش، کهیر و در موارد شدید تنگی نفس، آسم و... اشاره کرد.
احتمال ورود بوتاکس به خون وجود دارد؟
بله. به‌همین دلیل پزشک باید مراقب باشد که بوتاکس فقط داخل عضله تزریق شود. البته اگر هم این ماده وارد جریان خون شود ممکن است علائم ظاهری شدیدی ایجاد نکند زیرا مقدار آن خیلی کم است.
