كاهگل ملاتی است كه در معماری ایرانی به خصوص در مناطق كویر مركزی ایران به كار می‌رود. در تپه سیلك، دركاخ‌های تخت جمشید، در بناهای پاسارگاد و شوش كاربرد كاهگل را می‌توان به وفور دید.
كاهگل اصیل، از مخلوط كاه، خاك رس و آب به صورت آخوره به دست می‌آمد. این ملات را خوب ورز می‌دادند تا حدی كه ملات به بیل نچسبد و به راحتی جدا شود.
این ملات در مقابل حرارت عایق بسیار خوبی بود و از نظر دوام اگر اصولی تهیه می‌شد، سال‌ها مقاومت می‌كرد. همچنین در صورتی كه ضخامت ملات كاهگل 20 تا 30 سانتیمتر می‌شد، عایق رطوبتی خوبی محسوب می‌شد. تنها ضعف كاهگل فرسایش براثر بارش باران و باد بود كه با چسب‌های آب پایه جدید آكریلیكی این مشكل برطرف شده است. درواقع كاهرنگ یا كاهگل پلیمری آب بند از مصالح جدید است كه مشكلات كاهگل را از بین برده است.
اما شما اگر عاشق فضاهای روستایی و عطر نوستالژیك كاهگل هستید، می‌توانید با كمی هزینه و البته به خرج دادن هنر و سلیقه، دیوار اتاق‌تان را با تكنیك «پتینه» به صورت كاهگل دربیاورید، بی‌اینكه نگران فرسایش آن باشید!
مرحله اول: بتونه و رنگ
مصالح لازم:
- پرایمر، 4 لیتر، قیمت تقریبی: 12500 تومان
- بتونه اكریلیك یك كیلویی، قیمت تقریبی: 4000 تومان (پنج كیلویی حدود12500تومان) یا بتونه روغنی یك كیلویی، قیمت تقریبی: 4000تومان
- سمباده و كاردك
نكته:
وقتی می‌خواهید از رنگ اكریلیك استفاده كنید، بتونه اكریلیك و هنگامی‌که می‌خواهید از رنگ روغنی استفاده كنید، بتونه روغنی به كار ببرید. امروزه پودر بتونه آماده هم وارد بازارشده كه فقط كافیست با آب مخلوط شود كه هم در زیر كار رنگ اكریلیك به كارمی‌رود و هم زیر كار رنگ روغنی.
دستور كار:
- چنانچه روی دیوار‌های گچی رنگ نشده اجرا می‌كنید، ابتدا كاملا سطح دیوار را سمباده بزنید. از آنجایی كه داشتن سطحی صاف و یكنواخت در نتیجه نهایی بسیار موثر است، بیشتر سطوح كار خود را باید به كمك سمباده صاف و یكنواخت كنید. در صورتی كه سطوح مورد نظر خیلی زبر و صاف نباشد، معمولا كاغذ سمباده متوسط یا نرم كافی است.
- سپس توسط بتونه اكریلیك یا روغنی كاملا سطح دیوار را یكنواخت كنید. به این ترتیب كه مقداری از بتونه را روی محلی كه باید پر شود قرار دهید و سپس به كمك كاردك آن را صاف كنید. مقدار اضافی مواد را با كاردك بردارید و دوباره سطح را صاف كنید و بگذارید خشك شود. زمان لازم برای خشك شدن بتونه بین 4 تا 12 ساعت است.
مرحله دوم: پتینه كاهگل
مصالح لازم:
- تكسچركاهگل: یك كیلو/ قیمت تقریبی: 4500 تومان (پنج كیلویی 22000 تومان)
- پرایمر
- كاردك
- چسب چوب یا تثبیت كننده آماده: یك كیلو/ قیمت تقریبی: 5000تومان
- قلم مو
دستور كار:
ابتدا سطح كار را با پرایمر بپوشانید. این سطح كار می‌تواند گچ، سیمان، چوب و. . . باشد. اجازه دهید تا خشك شود. سپس تكسچر كاهگل را توسط كاردك به ضخامت چند میلیمتر روی سطح كار به صورت چرخشی و یكنواخت پخش كنید.
قبل از خشك شدن تكسچر كاه را روی سطح بپاشید و با فشار كمی توسط دست روی سطح كار تثبیت كنید. بعد از یك روز چسب چوب رقیق شده را به آرامی با قلم مو روی سطح بكشید. می‌توانید از تثبیت‌كننده مات یا براق آماده كه در بازار موجود است، هم استفاده كنید.
این مواد و وسایل را می‌توانید از فروشگاه‌های هنری و رنگ و ابزار رنگ فروشی تهیه كنید. این نقاط را برای خرید پیشنهاد می‌كنم:
- خیابان شریعتی خیابان حكمت
- میدان تجریش، سر خیابان كریمی
- سر پل تجریش، اول خیابان سعدآباد
از وسایل كهنه چهره تازه بسازید
در تمام منازل وسایلی هستند كه یا خیلی قدیمی شده‌اند یا دیگر نیازی به آنها نداریم و از روی عادت بلافاصله دور انداخته می‌شوند اما شما می‌توانید با نگه داشتن این وسایل استفاده‌ای بهینه از آنها داشته باشید چون این كار هم مقرون به صرفه‌تر است و هم یك وسیله زیبا و خاص كه كار دست خودتان است و در هیچ خانه‌ای نیست، درست كرده اید. این كارهای خلاقانه می‌تواند از وسایل قدیمی مانند صندلی، میز ظروف‌و... باشد.
مصالح لازم:
- وسیله كهنه: میز، صندلی، ظرف و. . .
- چسب ورق طلا/ یک شیشه متوسط/ قیمت تقریبی: 5000 5تومان
- ورق طلا / یك بسته 100 تایی / قیمت تقریبی: 9000 تومان
- شاپان / یک كیلو/ قیمت تقریبی: 3500 تومان
- قلم مو
- دستمال نخی
- ترانسفر / بنا به اندازه و طرح / قیمت تقریبی: از 1000 تا 5000تومان
دستور كار:
- برای پوشش دادن یك شی با ورق طلا (نقره، مس) ابتدا ان را سمباده بزنید تا سطح، صاف و یكنواخت شود. سپس خوب تمیز كنید تا از هرگونه گرد و غبار پاك شود. یك لایه رنگ بنا بر سلیقه خود روی سطح كار بزنید.
در صورتی كه هدف‌تان ورق طلا باشد از زیررنگ قهوه‌ای یا مشكی، اگر ورق نقره باشد از زیر رنگ خاكستری یا مشكی و در صورتی كه ورق مس باشد از زیررنگ مشكی یا آبی استفاده كنید. اجازه دهید تا رنگ خشك شود.
- پس از خشك شدن یك لایه نازك از چسب مخصوص ورق را با قلم مو روی سطح كار بزنید و حدود 5 تا 10 دقیقه صبر كنید تا اندكی خشك و چسبناك شود. در این زمان ورق طلا (نقره یا مس) را به وسیله دست یا دستمال نخی روی سطح كار بچسبانید و اجازه دهید تا كاملا خشك شود. پس از خشك شدن نقاط و سطوحی از ورق استفاده شده را به دلخواه پاك كرده تا رنگ زیرین مشخص شود.
- بعد از اجرای مرحله قبلی، كار را تمیز كرده و به وسیله قلم‌مو مقداری شاپان بر سطح كار مالیده و بلافاصله با دستمال خشك پاك كنید.
- ترانسفر را درون ظرف آبی قرار داده و یك تا دو دقیقه صبر كنید تا ترانسفر آماده جدا شدن شود. هنگامی كه ترانسفر از ورقه زیرین جدا شد آن را به آرامی از كاغذ زیرین جدا كرده و از آب بیرون آورید. ترانسفر را بلند كرده و به آرامی در محل مورد نظر قرار دهید تا آب آن گرفته و خشك شود.
- با یك دستمال خشك و نرم كاملا روی ترانسفر در جهات مختلف از مركز به سمت بیرون بكشید تا ترانسفر كاملا بچسبد و هوایی در زیرآن باقی نماند.
توضیح: شاپان یا قیر سرد، تركیبی است از قیر و روان ساز كه به دو رنگ مشكی و قهوه‌ای قابل دسترسی است. حلال آن بنزین است اما می‌توانید از تینر روغنی نیز استفاده كنید.
