تشعشع نور و گرما شومینه را تبدیل به مركز خانه كرده است. اگرچه تفكر معاصر در مورد شومینه تغییر كرده است و آن از یك جز اصلی تبدیل به یك عنصر زیبایی‌بخش شده است، اما شومینه‌ها هنوز هم از عناصر جذاب در معماری یك خانه هستند. شومینه‌های مدرن دارای تعداد مشخصی عناصر طراحی مشترك هستند كه هر كدام از آن‌ها از سوی آیین‌نامه‌های ساخت منازل مسكونی اعمال می‌شود.
وجود این محدودیت‌ها تاثیر یكسانی بر شومینه‌ها گذاشته است و باعث شده تا بیش‌تر آن‌ها دارای مقیاس و نسبت‌های مشخصی باشند. نمونه‌های موجود در این مطلب نشان می‌دهد كه چگونه با استفاده از دو تكنیك ساده- بزرگ‌كردن و كوچك‌كردن شومینه- می‌توان زیبایی متفاوتی به شومینه ها اضافه کرد.
شومینه‌ها دارای سه بخش اصلی هستند: سطح شومینه، آتشدان، و دودكش (شومینه‌های مدرن با سوخت ژلاتین نیاز به دودكش ندارند). اجزای دیگر مانند محفظه چوب و طاقچه بالای شومینه، به شیوه‌هایی جذاب و مدرن ساخته می‌شوند. با بزرگ‌كردن و كوچك‌كردن این سه عنصر اصلی می‌توان به تاثیرات درخشانی رسید. بیایید با سطح شومینه شروع كنیم.
سطح شومینه
شومینه‌های با سوخت چوب در جلو و پیرامون دهانه خود نیازمند یك سطح غیر قابل احتراق هستند. در عكس بالا سطح شومینه هم‌چنین به‌عنوان مجرایی میان شومینه و اتاق عمل می‌كند. آیین‌نامه‌های ساختمان حداقل اندازه‌ای را برای اندازه سطح شومینه در نظر گرفته‌اند كه این اندازه با اندازه دهانه شومینه نسبت مستقیمی دارد. بنابراین هر چه دهانه شومینه بزرگ‌تر باشد سطح آن به همان نسبت باید بزرگ‌تر شود.
بزرگ‌كردن سطح شومینه
یك شومینه سه‌وجهی و باز مانند عكس بالا بیش از یك شومینه تك‌وجهی نیازمند یك سطح بزرگ است. در شومینه بالا معمار از اندازه واقعی هم فراتر رفته و یك سنگ بزرگ و یك‌تكه را به‌عنوان سطح شومینه در نظر گرفته است. یك سطح بزرگ وزن شومینه را در اتاق بیش‌تر كرده و آن را تبدیل به عنصر بصری مسلط در فضا می‌كند. این شومینه بزرگ فضای اتاق را به دو قسمت تقسیم كرده است. با چه روشی شومینه با منظره این اتاق هماهنگ شده است؟ مجموعه‌ای از شكل‌های Lگونه منسجم كه شومینه را تشكیل داده‌اند مفهوم بزرگ‌كردن را به نتیجه منطقی آن رسانده‌اند: طاقچه بالای شومینه نیز بزرگ است؛ این طاقچه از سنگ زیرین شومینه جلوتر آمده است و از سطح زیرین شومینه جدا شده و دودكش نزدیك به زمین باعث شده است تا منظره بیرون را بتوان از درون فضای آتشدان دید.
زمان استفاده: وقتی كه می‌خواهیم شومینه قسمت مهم و برجسته‌ای از خانه ما باشد و یا فضای ما آن‌قدر بزرگ باشد كه به چنین شومینه‌ای نیاز داشته باشد.
كوچك‌كردن سطح شومینه
رویكرد مشابه دیگر كوچك‌كردن سطح شومینه است. در این عكس این شومینه متناسب با فضای اتاق طراحی شده است. این شومینه به‌دقت ساخته شده، و نورپردازی اتاق به‌گونه‌ای است كه تمام توجه به فرم و حالت شومینه جلب می‌شود. هم‌چنین هیچ تزئین اضافه‌ای در این شومینه دیده نمی‌شود و خطوط به كار رفته در آن ساده و مستقیم هستند. وقتی چنین شومینه‌ای در چنین اتاق ساده‌ای به كار گرفته می‌شود این نور شومینه است كه به اتاق زندگی می‌بخشد.
زمان استفاده: وقتی می‌خواهیم تمركز فقط روی آتش شومینه باشد نه شكل و تزئینات آن.
بزرگ‌كردن سطح شومینه
سطح شومینه این اتاق بسیار بزرگ است و كل عرض آن را در بر گرفته است. در این شومینه فضایی برای نشستن، قسمتی برای نگه‌داری از چوب‌ها، و نیز قسمتی برای نمایش وسایل تزئینی تعبیه شده است. معمار این ساختمان به سطح شومینه عمق كافی را داده است، قسمت تورفتگی درون دیوار را در ارتفاعی طراحی كرده است كه مناسب نشستن است، و به طور كلی فضایی چندمنظوره را طراحی كرده است.
سطح شومینه فقط یك قسمت كاربردی كه از آیین‌نامه‌های ساختمان پیروی كرده است نیست، بلكه در آن جزئیات دیگری نیز به كار رفته است. مثلا سطح فضای نشیمن جلوی شومینه دارای روكشی غیرقابل احتراق از جنس استیل است. هم‌چنین این شومینه دارای دیواره‌ای استیلی است كه دودكش آن را پنهان كرده است. این شومینه بسیار بزرگ و در عین حال دارای طراحی منسجم و یك‌پارچه است.
زمان استفاده: وقتی نیاز به فضایی برای نشستن، نگه‌داری از وسایل، و نمایش وسایل تزئینی دارید.
كوچك‌كردن سطح شومینه
این شومینه بازسازی شده دارای یك سطح مینی‌مالیستی و زیبا و نیز رویه‌ای از جنس استیل است و هنگامی كه شومینه روشن است نور آتش را منعكس می‌كند. معمار این ساختمان هوش‌مندانه دهانه شومینه اصلی را با استیل پوشانده است و آن را تا بالا و كناره‌ها امتداد داده است. با جلو‌آمدن سطح استیلی شومینه فضایی طاقچه‌مانند روی آن ایجاد شده كه می‌توان از آن برای قراردادن وسایل تزئینی استفاده كرد.
این فضا نه‌تنها مناسب نمایش وسایل تزئینی است، بلكه در شیشه‌ای متحرك را پنهان می‌كند كه این فضا را از جرقه‌های آتش در امان نگه می‌دارد و وقتی در ساختمان باز است گرمای درون آن را حفظ می‌كند. سطح استیلی سمت راست شومینه بیش‌تر از حداقل تعیین‌شده در آیین نامه‌ها امتداد پیدا كرده است تا هنگامی كه در شیشه‌ای باز است آن را از نظرها پنهان كند. هم‌چنین از این فضای سمت راست شومینه می‌توان برای نگه‌داری از قطعات چوب استفاده كرد. نه‌تنها این نوع طراحی بسیار كاربردی است، بلكه زیبا هم هست.
زمان استفاده: برای برجسته‌كردن فرم‌های ساده.
آتشدان شومینه
دهانه‌ای كه آتش در آن شكل می‌گیرد آتشدان نام دارد. در شومینه‌های با سوخت چوب، اندازه دهانه اندازه دودروی دودكش را تعیین می‌كند: هر چه دهانه بزرگ‌تر باشد دودرو نیز باید بزرگ‌تر باشد. این فضا هم‌چنین میزان آتش قابل دیدن را تعیین می‌كند.
بزرگ‌كردن آتشدان
استفاده از شومینه‌های گازی این امكان را به وجود می‌آورد كه بتوان آن‌ها را بدون محدودیت‌های موجود در آیین‌نامه‌های مربوط به شومینه‌های با سوخت چوب طراحی و اجرا كرد. شومینه‌های گازی سوخت پاكیزه‌ای دارند، گرد و غبار كمی تولید می‌كنند، به‌سرعت روشن و خاموش می‌شوند، و نگه‌داری از آن‌ها راحت است. وقتی از یك آتشدان خطی استفاده می‌كنید، می‌توانید فضای بیش‌تری در اتاق را با نور آتش روشن كنید؛ امكانی كه در شومینه‌های با سوخت چوب وجود ندارد. معمار این خانه با استفاده از یك دیواره سیاه تاثیر منفی حفره سیاه شومینه را از بین برده است.
زمان استفاده: استفاده درست و كنترل‌شده از شومینه، همان‌طور كه در عكس بالا می‌بینید، تاثیر بسیار خوبی در فضا به جا می‌گذارد. آتشدان بزرگ گرمای زیادی در اتاق ایجاد می‌كند، به همین دلیل در استفاده از این نوع آتش‌دان‌ها در فضاهای كوچك دقت كنید.
كوچك‌كردن آتشدان شومینه
شومینه‌ای كه در كنار استخر عكس بالا قرار گرفته است كاملا كوچك شده است. این شومینه كاملا هم‌سطح با زمین طراحی شده و وقتی خاموش است شبیه قسمتی از فضای كف می‌شود كه دارای بافتی تیره است (شبیه قسمت‌های تیره روی دیوار ساختمان). وقتی شومینه روشن است، آتش آن هم‌چون مجسمه‌ای رقصان می‌شود كه كنتراست فوق‌العاده زیبایی با آب استخر ایجاد می‌كند.
زمان استفاده: فضای بیرونی ساختمان بسیار مناسب شومینه‌های كوچك و مسطح است. از این نوع شومینه برای هر نوع سوختی- چوب، ژل، و گاز- می‌توان استفاده كرد.
دودكش شومینه
ابعاد و تناسبات دودكش قبل از هر چیز براساس نوع آن تعیین می‌شود. در شومینه‌های با سوخت چوب، حداقل اندازه دودرو براساس دهانه آتشدان تعیین می‌شود. هر چه دهانه بزرگ‌تر باشد، دودرو نیز باید برزگ‌تر شود. در شومینه‌های گازی، نوع و اندازه دودرو براساس سلیقه تولید‌كننده طراحی می‌شود، اما به طور كلی دودرو كوچك‌تر و انعطاف‌پذیرتر از سایر اجزای شومینه است.
بزرگ‌كردن دودکش.
دودكش شومینه‌ای كه در عكس بالا می‌بینید كل دیوار یك سمت اتاق نشیمن را به خود اختصاص داده است. در این شومینه سنگ‌های بیش‌تری نسبت به آن‌چه در آیین‌نامه‌ها قید شده است در فضای غیر قابل احتراق پیرامون آتشدان به كار رفته است، اما این تعداد زیاد سنگ شومینه را بر فضا مسلط كرده و آن را تبدیل به عنصر اصلی اتاق نشیمن كرده است. هم‌چنین این شومینه دارای چارچوب‌های سنگی است كه هم به آن زیبایی بخشیده است و هم باعث شده تا شومینه بتواند وزن سنگ‌ها را تحمل كند.
زمان استفاده: ایجاد تمركز بر روی شومینه در اتاق و برجسته‌كردن مواد و مصالح به كار رفته در آن.
كوچك‌كردن دودکش
در عكس بالا تشخیص این‌كه دودكش كجا قرار گرفته است كار دشواری است. بدون اضافه‌كردن هیچ‌گونه عنصر ساختاری و نیز استفاده از یك عنصر خطی كوچك در دیوار شومینه زیبایی و سادگی فوق‌العاده‌ای در فضا ایجاد شده است و تورفتگی بالای شومینه فضایی برای قراردادن چند شی تزئینی فراهم كرده است.
زمان استفاده: وقتی نمی‌خواهید شومینه عنصر اصلی و مسلط اتاق شما باشد.
فضای نگه‌داری از چوب‌ها
بزرگ‌كردن. كسی كه برای گرم‌كردن خانه خود در زمستان از چوب استفاده می‌كنند ارزش داشتن فضایی برای نگه‌داری از این چوب‌ها را به خوبی درك می‌كند. نه‌تنها وجود چنین فضایی در خانه جلوه متفاوتی به آن می‌دهد، بلكه دیگر نیازی نیست برای تامین هیزم چندین ساعت در بیرون از خانه وقت بگذرانید و در هوای سرد به‌دنبال چوب‌های خشك بگردید.
در این عكس می‌بینید كه فضای نگه‌داری از چوب‌ها چگونه در تعادلی با پنجره سمت چپ قرار گرفته است و رنگ‌مایه‌های گرم چوب‌ها با سطح خاكستری شومینه هماهنگ شده است. توجه كنید كه سطح شومینه با كف‌پوش‌های چوبی هم‌تراز شده‌اند، اما كل عرض دیوار اتاق را در برگرفته‌اند.
زمان استفاده: در صورت امكان (براساس نوع سوخت شومینه)، فضای نگه‌داری از چوب‌ها را بزرگ بگیرید. نه‌تنها چوب یك پس‌زمینه زیبا ایجاد می‌كند، بلكه بسیار كاربردی هم هست.
كوچك‌كردن و بزرگ‌كردن. یك دودكش چوبی بزرگ و مسطح كنتراست زیبایی با آتشدان از جنس استیل كه پشت آن به رنگ سیاه در آمده ایجاد كرده است. ساختار افقی آتشدان هم‌چنین با سطح سنگی شومینه در هماهنگی كامل است. چوب‌های روشن بالای شومینه حس خوبی در فضا ایجاد كرده‌اند و در عین حال رنگ‌های تیره موجود در آتشدان هماهنگی خوبی با دیگر عناصر اتاق دارند. مبلمان ساده و نورهای سقفی با عناصر ساختاری شومینه تناسب دارند.
كوچك‌كردن و بزرگ‌كردن. معمار این ساختمان واقع در لندن دهانه آتشدان را بسیار كوچك طراحی كرده است، اما در عوض سطح جلویی شومینه را كه از جنس بتن جلاداده‌شده است را در تمام عرض دو اتاق این خانه امتداد داده و آن را تا فضای بیرونی این خانه ادامه داده است. سطح جلویی شومینه بسیار كاربردی و وسیع است و كنتراست زیبایی با چارچوب كوچك پیرامون دهانه آتش‌دادن ایجاد كرده است.
بزرگ‌كردن و كوچك‌كردن . شومینه‌ای كه در عكس بالا می‌بینید گازی است و تخته‌سنگ گرانیتی زیر آن حدود 55 كیلوگرم وزن دارد. روكش استیل دودكش از دهانه پشت بام تا اتاق امتداد یافته است، و گرچه بسیار بزرگ است، اما در برابر تخته‌سنگ سنگین‌وزن شومینه بسیار سبك و ظریف ساخته شده است. آتش این شومینه در بین دودكش استیل و تخته سنگ طبیعی شناور است.
بزرگ‌كردن و كوچك‌كردن. این شومینه بدون سطح جلویی است و دارای یك آتشدان عریض و یك دودكش بزرگ است. هدف معمار این ساختمان استفاده از امكانات موجود بوده است و در نهایت به كنتراست بسیار زیبایی از آتش و آب، و نور و تاریكی رسیده است. شومینه این فضا آن‌قدر بزرگ است كه به هیچ وجه نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
بزرگ‌كردن و كوچك‌كردن. سطح جلویی شومینه در این اتاق حذف شده است و عرض دودكش بسیار بزرگ طراحی شده است. به همین دلیل شومینه این اتاق تمام توجه‌ها را به خود جلب می‌كند. وجود یك آتشدان بسیار بزرگ این امكان را فراهم كرده كه كل دیوار تبدیل به فضای شومینه شود و معمار این ساختمان از سنگ‌های بافت‌دار، زمخت، و زیبا بر روی سطح بیرونی آن استفاده كرده است. هم‌چنین تعادل زیبایی میان آتش موجود در شومینه و سنگ‌های خاكستری پیرامون آتشدان به وجود آمده است.
بزرگ كردن و كوچك‌كردن. شما را با این عكس تنها می‌گذاریم چراكه فكر می‌كنیم شومینه موجود در عكس بالا اكثر مفاهیمی كه درباره آن‌ها با شما صحبت كردیم را در خود جای داده است. از آن‌جایی كه این شومینه در فضای بیرونی كار گذاشته شده است نیازی به هواكش در آن نیست و به همین دلیل دودكش آن حذف شده است. آتشدان این شومینه بسیار كوچك است و با سطح پیرامونی خود هم‌تراز است. سطوح پیرامونی شومینه با فضای نشیمن اطراف خود تركیب شده است. معمار این ساختمان چراغ‌های آویز، میز، و نیز فضای نشیمن را بسیار بزرگ طراحی كرده است. تمامی عناصر موجود در این فضا دارای طراحی نامتعارف و جذابی هستند.
