داشتن پوستی سالم و شاداب یکی از دغدغه‌های فکری خیلی‌ها، مخصوصا خانم‌هاست و امروز برای رسیدن به این منظور، روش‌های مختلفی پیشنهاد می‌شود؛ اگر به دنبال راه هایی برای حفظ شادابی پوست صورت و برطرف کردن مشکلات خود در آن ناحیه هستید این مطلب را از دکتر نیلفروش زاده مطالعه کنید.

اولین توصیه‌‌های مراقبت پوستی

۱- مراقبت از آفتاب

۲- مراقبت از خشکی پوست

۳- عدم مصرف سیگار

۴- عدم اسکراب پوستی در پوست دارای ضایعه

۵- استفاده از محصولهای غیر کومدوژن در بیماران مبتلا به آکنه.

محصولات انتخابی برای مراقبت پوست شامل:

۱- صابونها و پاک کننده‌‌ها

۲- تونرها، قابض‌‌ها، شفاف کننده‌‌ها

۳- مرطوب کننده‌‌ها

۴- کرمهای دور چشم

۵- ضد آفتاب

۶- لایه بردارها

۷- ماسک‌‌ها

صابون ها و پاک کننده ها

هدف استفاده از این ترکیبات پاک کردن آرایش، چربی و کثیفی از سطح پوست است که جهت سرعت بخشیدن به تمیز کردن پوست از این فرآورده‌‌ها استفاده می‌‌شود.

مدتها صابون به عنوان پاک کننده اصلی بود ولی امروزه پاک کننده‌‌ها جایگزین صابون استفاده می‌‌شوند چرا که رطوبت پوست را بهتر حفظ می‌‌کنند.
پاک کردن پوست اساس حفظ سلامت پوست است. این ترکیبات در مورد پوست خشک باید ملایم بوده و صابون همراه با مرطوب کننده باشد.بهتر است علاوه بر شستن صورت از مالش آرام پوست هم استفاده شود و اسکراب هم انجام شود.

پس از خشک کردن پوست ، مالش و اصطکاک شدید آن را تحریک می‌‌کند و نباید اینکار انجام شود و خشک کردن توسط یک حوله نرم انجام می‌‌شود.

آب مورد استفاده جهت شستشوی صورت باید ولرم باشد و از مصرف آب خیلی سرد یا خیلی گرم جلوگیری شود.

در بعضی از موارد صابون‌‌های مخصوص پوست‌های جوش‌دار استفاده می‌‌شود که حاوی ترکیب آنتی باکتریال و یا بنزوئیل پروکسید است.

بعضی پاک کننده‌‌ها به شکل کرم یا امولسیون هستند که منفعت بیشتری نسبت به صابون و آب دارند ولی نباید به عنوان مرطوب کننده استفاده شود. این ترکیبات برای پاک کردن آرایش چرب که مقاوم به آب است توصیه می‌‌شود. این ترکیب برای افراد با پوست ظریف توصیه می‌‌شود. اگر چه این مواد باید با آب شسته شوند.

تونرها و شاداب کننده ها

هدف استفاده از این ترکیبات برطرف کردن چربی و یا باقیمانده صابون است ولی علاوه بر آن اثر نرم کننده نیز بر پوست دارند. در مواردیکه شوینده‌‌های قلیایی استفاده می‌‌شود شاید مصرف این ترکیبات ضروری به نظر برسد.

در صورتیکه رتینوئید مصرف می‌‌کنید، مصرف این ترکیبات پوست را قرمز، ملتهب و دچار خارش می‌‌کند. در این صورت استفاده از ترکیبات فاقد الکل مفید است.

این ترکیبات پوست را خنک و شاداب به نظر می‌‌رساند و بصورت موقت منافذ پوستی را می‌‌بندد و چربی لایه خارجی پوست را می‌‌برد.

شاداب‌کننده‌ها غالباً شامل آلومینیوم یا نمک‌های روی هستند که منافذ پوستی را می‌‌بندند ولی این اثر جنبه علمی ندارد. از طرفی این ترکیبات منتول یا کامفور دارند که پوست را خنک و شاداب می‌‌کند.

امروزه که استفاده از صابون‌های مدرن رایج شده است، شستشوی صورت با آب برای پاک کردن کامل صابون کافی است و مصرف این ترکیبات غیر ضروری است. فرآورده‌‌های بعد از اصلاح غالباً شامل این ترکیبات هستند و این محصولات دارای آب و الکل است.

در صورتیکه بیمار از ترکیبات آنتی اکسیدان موضعی استفاده می‌کند بهتر است فرم ژل یا اسپری استفاده شود.

مرطوب کننده ها

این ترکیبات برای حفظ سد پوستی لازم است و بعلاوه اثرات ضد پیری نیز دارد. بعضی از بیماران دچار آکنه عنوان می‌‌کنند که چون پوست ما دارای ضایعه است مجبوریم پوست را خیلی خشک نگه داریم. در حالیکه در این افراد استفاده از فرم محلول یا شکل کرم بدون چربی مناسب است و این ترکیبات باید در این افراد دارای خاصیت غیر کومدوژن باشند. در صورتیکه بدن خشک نباشد استفاده از مرطوب کننده لازم نیست ولی در بعضی افراد مرطوب کردن بدن نیز لازم است.

مهمترین فاکتور در انتخاب نوع مرطوب کننده تعیین نوع پوست است.

پوست خشک: فاقد درخشندگی است. منافذ به سختی قابل تشخیص است و این افراد معمولاً پوستهای روشنتری دارند. در افراد با پوست بسیار خشک گاهی پوسته پوسته شدن و ترک پوستی قابل شهود است.

پوست چرب: این پوست براق به نظر می‌‌رسد خصوصاً در ناحیه پیشانی، بینی، چانه، در لمس چرب است. منافذ پوستی بزرگ قابل مشاهده است این افراد مستعد آکنه در بلوغ هستند.

پوست نرمال: حالتی بین خشک و چرب است. نه براق و نه چرب در لمس هستند. به نظر مرطوب می‌‌رسد. منافذ پوستی بزرگ نیستند.
پوست ترکیبی: T-Zore این پوستها که شامل پیشانی، پل بینی، مرکز چانه است فعالیت غدد سبابه شدیدتر است. در این نواحی چرب می‌‌باشد.
در پوستهای خشک استفاده از مرطوب کننده چرب لازم است.

در پوستهای چرب یا متمایل به چرب نیاز به مرطوب کننده نیست به جز مواقعی که پوست خشک‌تر می‌‌شود مثلاً در معرض هوای سرد و خصوصاً در افراد با پوست مستعد آکنه نباید از مرطوب کننده معمولی استفاده شود.

در پوستهای نرمال یا نزدیک به نرمال باید از مرطوب کننده‌‌هایی که حداقل چربی را دارند استفاده کرد. در پوستهای ترکیبی نباید از مرطوب کننده در نواحی T-zone استفاده کرد و باید از ترکیبات فاقد چربی استفاده کرد.

تیپ پوستی همچنین در تعیین تکرار استفاده از مرطوب کننده نیز موثر است. در پوستهای خشک تر، دفعات تکرار باید بیشتر شود. مرطوب کننده‌‌ها بایستی بصورت کامل بر روی پوست مالیده و بعد با آب شسته شود.

کرم های دور چشم

هدف در واقع شبیه کاربرد مرطوب کننده‌‌ها است. البته این ترکیبات بسیار گران تر هستند. بدلیل اینکه ماده فعال مرطوب کننده‌‌ها برای دور چشم می‌‌تواند تحریک کننده باشند. این ترکیبات باید برای پوست نازک اطراف چشم قابل تحمل باشند و میزان رطوبت مورد نیاز نیز در استفاده از این ترکیبات یک ملاک است.

ضد آفتاب ها

جزء موارد ضروری برای مراقبت پوستی هستند. بیماران باید مراقبت کامل از اشعه UVB,UVA داشته باشند هر چقدر پوست فرد روشن تر باشد احتمال آسیب بیشتر است.

نکات ضروری با آفتاب

۱- در ساعات اوج گرما بیرون از منزل نباشید (ساعت ۹ صبح تا ۴ بعدازظهر)

۲- در طی ساعات فعالیت خارج از منزل از کلاه یا نقاب یا لباس مناسب استفاده کنید چرا که امواج خورشید از سطح آب شن و برف ساتع می‌‌شود. امواج خورشید از هر سطح قابل رفلکس، بازتاب می‌‌شود.

۳- روزهای ابری که به نظر خنک تر می‌‌رسد، نیز مانند سایر روزها است و حفاظت از آفتاب کاملاً ضروری است.

۴- در روزهای برفی، احتمال سوختگی بسیار شدید است پس حفاظت از صورت و گوشها ضروری است.

۵- SPF لباسهای پوشش حدود ۴ یا بیشتر است که بسته به نوع لباس متفاوت است. افرادی که لباسهای نازک یا تی شرت سفید می‌‌پوشند حدود ۲۰درصد از امواج خورشید را جذب می‌‌کنند و بقیه را عبور می‌‌دهند. پوشیدن لباس خیس حفاظت آن را در برابر نور آفتاب ۳۰-۴۰درصد کاهش می‌‌دهد.

۶- استفاده از ضد آفتاب‌‌ها با SPF حداقل ۱۵

انواع ضد آفتاب

ضد آفتابها ۲ نوع فیزیکی و شیمایی دارند :

ضد آفتاب فیزیکی: با ایجاد نور خورشید عمل می‌‌کنند و این کار را با کاربرد موادی مشابه تالک مثل تیتانیوم دی اکساید عمل می‌کند.

ضد آفتاب شیمایی: امواج خورشید را جذب می‌‌کنند.

میزان جذب به مواد اختصاصی موجود در محصول و غلظت این مواد بستگی دارد. مواد اصلی موجود در این ضد آفتابها شامل اکسی بنزون، بنزوفنون و پارا آمینوبنزوئیک اسید (PABA) هستند.

بیشتر ضد آفتابهای شیمایی ۹۵درصد اشعه UVB را جذب می‌‌کنند ولی اغلب آنها UVA را جذب نمی کنند. ضد آفتابهای شیمیایی از گروه بنزوفنون که مثل ضد آفتابهای فیزیکی امواج ماوراء بنفش را تقریباً بطور کامل بلوک می‌‌کنند، SPF معادل ۱۵ دارند. بطور کلی ضد آفتاب ایده آل هر دو فاکتور شیمایی و فیزیکی را بطور ترکیبی دارا است.

نکاتی در مورد ضد آفتاب ها

بینی بیشترین تماس با نور خورشید را دارد و در ریسک بالاتری از آسیب ناشی از نور آفتاب است. بعلاوه بیشتر تومورهای سرطانی پوست بر روی بینی دیده می‌‌شود. بنابراین استفاده مکرر از ضد آفتاب روی بینی لازم است.

استفاده از ضد آفتاب باید بصورت دائمی باشد.

استفاده از عینک آفتابی همانگونه که از چشم محافظت می‌‌کند، از پوست نیز محافظت می‌‌کند و باید بگونه ای باشد که ۱۰۰درصد امواج ماوراء بنفش را جذب کند. چرا که تماس با نور خورشید چین‌‌های پوستی اطراف چشم را مشخص تر می‌‌کند. بهتر است عینک آفتابی فرم چشم را داشته باشد (فرم Elliptical) و یا لبه‌‌های وسیع‌تری داشته باشد که از امواج رسیده به چشم جلوگیری کند.

استفاده از کلاه نیز می‌‌تواند SPF حدود ۳ داشته باشد. البته در صورتی که لبه‌‌های پهنی داشته باشد. البته به تنهایی کفایت نمی کند و ضد آفتاب با SPF مناسب نیز لازم است.

حفاظت از لبها: ضد آفتاب بایستی بر روی لب هم زده شود. دیده شده که تومورهای لب در مردان شایع‌تر است. به این خاطر که خانمها غالباً از lipStick استفاده می‌‌کنند که به عنوان فیلتری اشعه خورشید را بلوک می‌‌کند. درست مثل ضد آفتابهای فیزیکی و از نفوذ اشعه خورشید و بروز تومور پوستی جلوگیری می‌‌کند.

سایه‌بان یا نورگیر شیشه ماشین نیز از موارد ضروری است چرا که بیشتر امواج مضر خورشید از شیشه عبور می‌‌کند و می‌تواند اثرات تخریبی تجمعی داشته باشد.

لایه بردارها

این ترکیبات لایه استراتوم کورنئوم (لایه شاخی) را تخریب می‌‌کند. Scrub یا مالش بر اساس عمل فیزیکی لایه بردارها پایه گذاری شده است.
البته مصرف این ترکیبات امروزه خیلی زیاد شده است. و در بعضی از موارد باعث بروز مشکلاتی شده است مثلاً Acne excoriate در افرادیکه از Scrub زیاد و نادرست استفاده می‌‌کنند، دیده می‌‌شود.

شایعترین ترکیباتی که به عنوان لایه بردار به کار می‌‌روند، آلفاهیدروکسی اسید (AHA)، بوتیلتید هیدروکسی آنیزول (BHA) و رتینوئیدها هستند.
با استفاده از این ترکیبات بازسازی پوست انجام می‌‌شود و پوست نرم تر و شفافت تر به نظر می‌‌رسد.

استفاده از میکرودرم ابریژن به این روند کمک بیشتری می‌‌کند. از جمله در بیماران که Acne excoriate دارند، انجام میکرودرم ابریژن با جلسات کنترل شده می‌‌تواند احساس رضایت در بیماران ایجاد کند.

ماسک ها

ماسک‌‌ها یک سیستم انتقالی هستند و بیماران معمولاً این فرآورده‌‌ها را برای سفت کردن پوست، پاک کردن عمقی منافذ پوستی و مرطوب کردن پوست استفاده می‌‌کنند.

بیشتر افراد برای کاربرد این فرآورده‌‌ها رغبت نشان می‌‌دهند چرا که در مدت زمان کوتاهی انواع متفاوتی از محصولات را بر روی صورت می‌‌گذارند و حس ماسک گذاشتن را دوست دارند ولی باید به بیماران توضیح داد که منافع این فرآورده‌‌ها فقط تا زمانی است که بر روی پوست قرار دارند. بهتر است این محصولات هفته‌ای یکبار بر روی پوست بکار روند. بعضی از این محصولات با اثرات درمانی به عنوان ماسک مشابه به کار می‌روند.

مراقبت های پوستی

به سن، جنس، تیپ پوستی بیمار، حساس بودن، چرب بودن و …. یا روش زندگی (کار در خارج از منزل یا خانه‌داری) و سیل کار در روز یا شب بستگی دارد.

فاکتور دیگر نژاد است به عنوان مثال استفاده از ترکیبات ضد آفتاب حاوی روی میکرونیزه یا تیتانیوم در افراد با پوست سبزه یا سیاه ظاهر ماسکه‌ای ایجاد می‌‌کند.

بطور کلی ۳ کلمه اصلی در مراقبت از پوست:

۱- تمیز کردن

۲- درمان کردن

۳- حفاظت کردن

اقدامات بهداشت و مراقبت پوست باعث:

۱- محدود کردن آسیب‌های ناشی از تماس با نور آفتاب

۲- آبرسانی را تقویت می‌‌کند.

۳- حفاظت سد لیپیدی را باعث می‌‌شود.

از طرفی شیوه زندگی هم به اندازه مراقبت روزانه مهم است. حفاظت از تابش اشعه آفتاب با استفاده از ضد آفتاب، کلاه و… سیگار نکشیدن هم اهمیتی به اندازه مراقبت روزانه دارد.